Dünya şirketleri ’kuş gribi’ planı yapıyor

KUŞ gribinin Türkiye’nin çeşitli yerlerinde baş görtermesi, Batı’da endişe yarattı. Batı’da işdünyası, olası bir kuş gribi salgını için plan ve hazırlıklarını şimdiden yapmaya başladı. Dünyanın üçüncü büyük bankası HSBC, salgın halinde çalışanlarının yüzde 50’si kadarının hasta olabileceğini tahmin ederken Financial Times gazetesi "Kuş gribi sorunu, yönetim kurulu odalarına girdi" başlığını attı. Kuş gribinin Türkiye’nin çeşitli yerlerinde başgörtermesi, Batı’da büyük endişe yarattı. Büyük Batılı şirketlerin bir salgın durumunda nasıl etkileneceğini ve buna karşın alınması gereken önlemleri değerlendirmeye başladığı belirtiliyor. Dünyanın üçüncü büyük bankası olan HSBC’nin salgın halinde çalışanlarının yarısı kadarının hasta olabileceğini tahmin ettiği ve bu durumda bankanın faaliyetlerinin nasıl sürdürebileceği planlamasını yaptığına dikkat çekiliyor.

ACİL DURUM PLANI:

Ekonomi gazetesi Financial Times, büyük şirketlerin aldığı önlemleri iki ayrı haberinde değerlendirdi. Gazete, geçen sonbaharda Avrupa’daki ilk kuş gribi vakaları ortaya çıktığında HSBC Kriz Yönetme Grubu Başkanı Bob Piggott’un, banka yönetimine bir salgın olasılığı karşısında hazırladığı bir acil durum planı sunduğunu kaydetti. Gazeteye konuşan Bob Piggott da, olası bir kuş gribi salgınının HSBC grubuna meydan okuyan en büyük sorun olduğunu belirtti. Piggott, üç aylık bir salgın durumunda sadece çalışanlarının yarısı kadarının hasta olabileceği varsayımından hareket ederek çalışmalar yaptığını anlattı.

EVDE ÇALIŞMA:

Bob Piggot, çalışanların evlerinde çalışması, telekonferanslar ve bürolarının saatte bir dezenfekte edilmesi gibi önlemleri geliştirdiğini kaydetti. Financial Times de, HSBC’nin faaliyet gösterdiği 77 ülke için acil durum planları bulunduğunu kaydetti. FT, geçen ay danışmanlık şirketi Deloitte Touche tarafından gerçekleştirilen bir anketin 179 şirketten ancak 14’ünün planlamalarının yeterli olduğunu gösterdiğini yazdı. Ancak şirketler önlem almaya başlıyor. Merkezi Londra’da bulunan Survive adlı danışmanlık şirketinin Aralık ayında kuş gribini görüşmek üzere iş dünyasından 30 kriz yönetmenini bir araya getirdiğine dikkat çeken gazete, son bir yılda başta enerji, telekomünikasyon ve perakende ticaret başta olmak üzere, bazı şirketlerin "simülasyon" alıştırmalarına katıldıklarını anlattı. Finacial Times, Survive yetkilisi David Lloyd’in bir salgın durumunda bazı sektörlerde ciddi istihdam sorunlarının çıkabileceği, bazı işyerleri ve bürolarının kapatılması gerekebileceği değerlendirmesine de yer verdi. Ulaştırma sektörünün bu noktada "kritik" önem taşıdığını belirten İngiliz gazetesi, birçok uzmanın kamu ulaşım hizmetleri ve kara ulaşımının olası bir salgın için yeterince hazır olmadığına inandıklarını belirtti.

Turizmciler: Şimdilik telaşlanacak bir şey yok

İKİNCİ kuş gribi vakasının etkileneceği sektörlerden biri de turizm olarak görülüyor. Ancak turizmciler her türlü önlemi aldıklarını ve şu anda kuş gribi nedeniyle herhangi bir iptalle karşılaşmadıklarını söylüyor. Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcıları Birliği (TUROB) Başkanı Timur Bayındır, her türlü olumsuzluğun turizm sektörünü mutlaka etkilediğini belirterek, "Turizm açısından tam satış aşamasında olduğumuz bu dönemde kuş gribinin çıkması kötü oldu. Ancak dünya sağlığı ile ilgili bir durumu saklamak da olmaz. Gerekli tedbirler alınarak bu kriz ortadan kaldırılmalı. Rezervasyonlar daha yeni başladığı için iptal olup olmadığını bilmiyoruz. Kuş gribi iptal nedeni olmamalı. Karantinaları gerçekleştirip kuş gribini yok etmemiz gerekir. Şu anda telaşlanmamızı gerektirecek bir durum yok. Ama böyle devam ederse telaşlanmamız gerekebilir" dedi.

TAVUĞU MÖNÜDEN ÇIKARDIK:

Kuş gribinin kayak turizmini etkilemesinin sözkonusu olmadığını dile getiren Bayındır, her ne kadar kapalı çiftliklerde yetiştirilen tavukları satın alıyorlarsa da müşterilerinin istekleri doğrultusunda tavuğu mönülerden çıkardıklarını kaydetti. Bayındır, turizmin krizleri ilk hisseden ve krizlerden sonra en çabuk toparlanan sektör olduğunu hatırlattı.

TURİZMİ ETKİLEMEZ:

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy ise, kuş gribinin küresel bir sorun olduğunu ve hijyenik tedbirlerin alınmasıyla ortadan kaldırılabileceğini ifade ederek, şunları söyledi: "Birkaç iptal dışında turizmi etkilemesini beklemiyoruz. Kuş gribi bir salgın değil, virüs. Tedbiri alınınca geçer. Şu anda turizmi etkileyeceğine dair bir tehlike yok. Sektör olarak tedbirleri alıp, duyuruları yaptık. Zaten otellerimizin mutfakları çok temiz. Dünya Sağlık Örgütü’nün prensiplerine uyuyoruz. Ancak halktan bazı kişilerin tedbir almaması ülkeye zarar veriyor. İnsanlar tedbirlerini alsın ne ülkeye, ne de turizme zarar vermesin."

Tavukçulukta aylık zarar 40 milyon YTL

BEYAZ Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESD-BİR) Başkanı Kemal Akman, kuş gribi nedeniyle Manyas’ta başlayan ilk vakalarda yüzde 20 ila 30 oranında kapasite indirimine gidildiğini, son ölüm olaylarıyla da ilk hafta itibariyle yüzde 10 ila 15 kapasite indirimi yapıldığını bildirdi. Böylece kapasite toplamda yüzde 45’e varan oranlarda düşmüş oldu. Beyaz et sektöründe kuş gribi etkisini Hürriyet’e değerlendiren Akman, normal şartlarda ayda 80 bin ton tavuk eti üretildiğini, kuş gribi nedeniyle aylık zararın 40 milyon YTL olacağını belirtti. Yeni krizde ilk hafta itibariyle satışların yüzde 70 düştüğünü kaydeden Akman, Tarım Bakanlığı önderliğinde yapılan kuş gribi zirvesinde bu durum nedeniyle kredi ile borç-vergi erteleme talebinde bulunduklarını söyledi. Akman, şu açıklamalarda bulundu:

KAPANMALAR BAŞLAR:

Türkiye’de 25’e yakın entegre tesis var. Beyaz ette 8 bine yakın, yumurtada da 6 bine yakın işletme var. Hem satış hem de fiyat düşüşü sözkonusu. Şimdilik işletmeler geçici önlemler alacak. Maliyetleri düşürecek. Ancak kriz 1-2 ay sürerse bazı işletmeler kapanabilir. Tavukçuluk işletmelerinde şimdiye dek hastalık bulgusuna rastlanmadı. Köy, aile yetiştiriciliğinde kuş gribi var. Bu nedenle serbest yetiştiricilik yasaklanmalı. Büyük işletmeler kontrol altında. Biyogüvenlik, karantina önlemleri artırıldı. İnsan, ekipman, elbise, yem, su-gübre kontrol ediliyor. çiftlik ve bölge izleniyor. Yumurtada da aynı önlemler geçerli. Ayrıca kapalı kümeste yetiştirme yöntemine geçiliyor.

MARKALI ÜRÜN ALINABİLİR:

Halkımızın bu konudaki hassasiyetini kabul etmemek mümkün değil ama markalı ürünlerde tereddüt olmasın. Modern teknoloji ile üretimde tehdit yok. Solunum yoluyla geçtiği için insanın sindirim sisteminden geçmesi mümkün değil. Toplumun çoğunluğu hayvansal protein kaynaklarına ulaşamıyor. Bu açıdan tavuk ve yumurta halk için stratejik ürün. Hükümetin sektöre bu nedenle de destek sağlaması gerekiyor. Dünyada 25 ülkede hastalık görülür. Bu sorun da aşılır. 2003’te Hollanda’da 40 milyon hayvan itlaf edildi. En son Belçika, Fransa, İhgiltere’de küçük çaplı hastalık vakaları görüldü. 1999’da İtalya’da 14 milyon hayvan öldü, 160 milyon dolar zarar oldu. 1913’te ABD’de 17 milyon tavuk öldü. 450 çiftlikte hastalık çıktı, 350 milyon dolar zarar oluştu. Biz de atlatacağız. Ancak halkımızın serbest yetiştiricilik ile beslenmekten vazgeçmesi, sektörün çalışmasınnı sağlanması gerekli.

ESDK kuş gribi için toplanıyor

EKONOMİK Sorunları Değerlendirme Kurulu (ESDK), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin çağrısı üzerine "kuş gribi" için tek maddelik özel gündem ile 14 Ocak Cumartesi günü Başbakanlıkta toplanacak. Kuş gribi vakalarının kanatlı sektörünü olumsuz yönde etkilemesi, Odalar Birliği’ni harekete geçirdi. TOBB, Kuş Gribi nedeniyle sektörde yaşanan sıkıntıların ele alınması amacıyla ESDK’nın toplanmasını önerdi. Hükümetin TOBB’un bu önerisini olumlu karşılaması üzerine ESDK’nın 14 Ocak Cumartesi günü Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener Başkanlığı’nda toplanması kararlaştırıldı. Toplantıya, Devlet Bakanı Ali Babacan, Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker ile Sağlık Bakanı Recep Akdağ’ın katılması bekleniyor. Toplantıya ayrıca, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Başkan Vekili Faik Yavuz, Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği Başkanı Kemal Akman, Yem Sanayicileri Birliği Başkanı Ülkü Karakaş, Yumurta Üreticileri Derneği Başkanı Cevat Şenbaba, Bolu Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ahmet Yamaner, Afyon Ticaret Borsası Başkanı Hakkı Oruç, Balıkesir Ticaret Borsası Başkanı Faruk Kula, Çorum Ticaret Borsası Başkanı Ömer Güney ile Bandırma Ticaret Borsası Başkanı Halit Sezgin ile bürokratlar da katılacak.

TOBB’DAN ÇÖZÜM PAKETİ:

Öte yandan, 14 Ocak’taki Ekonomik Sorunları Değerlendirme Kurulu toplantısında ele alınacak kuş gribine ilişkin TOBB yönetiminin bir çalışma başlattığı öğrenildi. Odalar Birliği, toplantı için bayramda da hazırlıklarını sürdürüyor. Rifat Hisarcıklıoğlu başkanlığında toplanan heyetler, kuş gribi konusunda yapılması gereken çalışmalar ve sosyo-ekonomik değerlendirmeler yaparak ESDK toplantısına sunulmak üzere geniş kapsamlı bir rapor hazırlıyorlar. Raporda, sektörün sorunlarına ilişkin bir dizi çözüm önerisi de yer alacak.