Dünya 26 'parça'

En son 4 Arap (Irak, Suriye, Mısır ve Libya) ülkesi, 7 Haziran 2001 Perşembe günü Arap Ortak Pazarı kurmak üzere Bağdat'ta anlaşma imzaladı.

Avrupa Birliği (AB), Avrupa Para Birliği (Euroland), Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi (EFTA), Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ), Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Gümrük Birliği, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA), Rio Grubu, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Arap Ekonomik Birliği, Arap Ortak Pazarı, Körfez İşbirliği Konseyi, Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı (COMESA), Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO) gibi çok sayıda ekonomik bölgesel örgüt var. G-7, G-8, G-15, G-20, G-22, G-24, G-77, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) gibi benzer ekonomik özelliklere sahip ülkelerin oluşturduğu ekonomik gruplar da bulunuyor.

Türkiye, bu örgütlenmelerden G-20, D-8, OECD, KEİ, ECO, İSEDAK'ın üyesi, AB'nin de aday ülkesi konumunda bulunuyor.

Bunun dışında hemen hemen tüm ülkelerin üyesi olduğu Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlar, Asya Kalkınma Bankası gibi bölgesel kuruluşlar da faaliyet gösteriyor.

AB ENTEGRASYONU İLERİYE TAŞIDI

Hepsi bir yana Avrupa Birliği (AB) yine de dünyada entegrasyonunu en ileriye taşımış birlik örgütlenmesi olarak ayrıcalıklı yerini tartışmasız koruyor.

EN BÜYÜK G-20 VE OECD

Dünya Bankası'nın "2001 Dünya Kalkınma Göstergeleri" raporunda yer alan 1999 yılı verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, nüfus olarak en büyük grubu Türkiye'nin içinde yer aldığı G-20 oluşturuyor.

18 ülke, AB ve Dünya Bankası-IMF temsilcisinden oluşan grubun nüfusu 3 milyar 582,9 milyonu, gayri safi milli hasılası (GSMH) 24 trilyon 112,6 milyar doları buluyor. Grup dünya nüfusunun yüzde 59,93'ünü içinde barındırıyor, dünya GSMH'sinin yüzde 80,39'unu üretiyor.

Ekonomik büyüklükte ilk sırada ise OECD yer alıyor. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 30 batılı ülkenin üye olduğu OECD, 1 milyar 117,6 milyon nüfusa, 24 trilyon 153,8 milyar dolarlık GSMH'ye sahip durumda. Zenginler kulübü OECD, dünya nüfusunun yüzde 18,7'sini barındırmasına karşın, dünya GSMH'sinin yüzde 80,53'ünü meydana getiriyor.

G-20 ve OECD'yi ekonomik boyutta gelişmiş 7 batılı ülkenin (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada) üyesi bulunduğu G-7 izliyor. 693,2 milyonla dünya nüfusunun sadece yüzde 11,6'sını barındıran G-7, 19 trilyon 671,8 milyar dolarla dünya GSMH'sinin üçte ikisini (yüzde 65,58) üretiyor.

APEC de bu boyutlarda bir birliği içeriyor. Büyük Okyanus'a kıyısı olan 21 ülkenin üye olduğu APEC, 2 milyar 521 milyon nüfusa, 17 trilyon 238,4 milyar dolarlık bir GSMH'ye sahip bulunuyor.

Bu grupların ardından NAFTA ve AB geliyor. NAFTA'nın nüfusu 405, AB'nin nüfusu 375 milyonu geçiyor. NAFTA'nın 9 trilyon 922,4, AB'nin 8 trilyon 434,3 milyar dolarlık GSMH'leri bulunuyor. AB, dünya nüfusunun yüzde 6,28'ini, gelirinin yüzde 28,12'sini, NAFTA ise nüfusun yüzde 6,78'ini, gelirin yüzde 33,08'ini oluşturuyor.

EN ZENGİN EFTA, EN FAKİR COMESA

Gruplardan 11,9 milyonla nüfus açısından en küçüğü olan EFTA, 36 bin 336 dolarlık kişi başına gelirle en zengini konumunda. En fakir grup ise 372,1 milyon nüfusu barındıran 21 üyeli Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı (COMESA). COMESA, 455 dolarlık kişi başına gelire ve 165,6 milyar dolarla Türkiye'den daha küçük (Türkiye, 186,5 milyar dolar) bir ekonomiye sahip durumda.

Seçilmiş bazı grup, birlik ve işbirliği örgütlerinin üye sayıları, nüfusları, GSMH ve ortalama kişi başına GSMH'leri, dünya nüfusundaki ve milli gelirindeki payları şöyle: