Dowaksa'da 'büyümeyi' mahkeme durdurdu
Güncelleme Tarihi:
17 Ağustos depreminde çevreye yaydığı kanserojen kimyasalın çevre felaketine neden olduğu Aksa Akrilik Kimya Fabrikası, 2013’teki yangının ardından bu kez mahkeme kararıyla gündemde. Yalova Platformu’nun açtığı davada mahkeme kapasite artırımını 4 bin 500 tondan 10 bin tona yükselten projeye ÇED olumlu raporunun yürütmesini durdurdu. Kararda “hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceği” vurgulandı.
SAĞLIK KORUMA BANDI YETERSİZ
Yalova Platformu’nun Bursa 3. İdare Mahkemesi’nde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı aleyhine açtığı dava dilekçesinde şu iddialarda bulunuldu:
*Proje alanı imar planlarında kısmen tarımsal niteliği korunacak alan. ÇED raporunda, AKSA Akrilik ile aynı kompleks içinde kalan, kapasite artışına gidilecek karbon elyaf üretim tesisi için zorunlu olmasına rağmen sağlık koruma bandı önerilmemiş. 1988’de sadece akrilik elyaf üreten, bu güne göre çok daha düsük kapasitede ACN depolayan ve üretim yapan fabrika için sağlık koruma bandı mesafesi tanklar esas alınarak 1200 metre yarı çaplı belirlenmiş, ancak koruma bandı içinde, 500 metre mesafede 800 nüfuslu Altınkum var. Sağlık koruma bandı şirketin mülkü değil. 1. Derece Deprem kuşağında olması nedeniyle 40 km’lik sağlık koruma bandı mesafesi şart.
KÜMES HAYVANLARI ÖLDÜ, ASKER KOMAYA GİRDİ
17 Ağustos 1999 depremi’nde, Aksa fabrikasında mevcut 8 ACN tankından 3’ünde hasar meydana geldi ve sızıntı sonucu 6 bin 500 ton ACN havaya, suya ve toprağa karıştı. Çevredeki kümes hayvanları öldü, bitkiler kurudu, insanlarda zehirlenme belirtileri görüldü, tanklara müdahale eden asker komaya girdi. Sızıntının insan hayatını tehdit edici boyutlara ulaşması nedeniyle bölgedeki 8,5 km’lik alan boşaltıldı. ACN alev alması halinde siyanür etkisi gösterecek ve yoğunluğuna göre çevrede canlı bırakmayacak derecede tehlikeli olabilen, mutajen ve kanserojen bir ham madde. 27 Ocak 2013’te, fabrikanın elyaf ürün ambarında meydana gelen yangın hızla büyüdü ve 6 saatte kontrol altına alınabildi, soğutma çalışmaları 2 gün sürdü.”
ZEMİN ETÜDÜ YAPILMAMIŞ
Mahallinde keşif yapan mahkemenin bilirkişi raporunu esas alarak verdiği kararda şöyle denildi:
“Planlanan tesis alanı için 2007’de hazırlanan Zemin Etüd Raporu verileri kullanılmıştır. Yeni zemin etüd çalışması yok. Tesis içindeki kömür santralinden elde edilen elektrik kullanımının daha fazla emisyona neden olacağı dikkate alınmamış. ÇED Raporunda kapasite artış durumunda soğutma suyu sistemi ile ilgili bir değerlendirmeye rastlanmadı. Hava Meydan Komutanlığı’ndan alınmış bir izin belgesi yok. 1988’de tanklar esas alınarak önerilen, bugün itibariyle ihlal edilmiş 1200 metre güvenlik bandı söz konusu. Sağlık koruma bandının mevcut tesisler için bile yeterli olmadığı düşünülmekte. Nihai ÇED raporunda kapasite artışı için inşa edilecek tesisten kaynaklanabilecek olumsuz çevresel etkilerin, mevcut tesisin oluşturduğu çevresel etkilerle birlikte değerlendirilmediği açık olduğundan, işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Hukuka aykırılığı açık olan işleme dayalı yatırım ve faaliyetlerin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden yürütmenin durdurulmasına...”