Dövizden TL'ye dönüşte en çok merak edilen konu: Arabuluculuk nasıl işleyecek?

TÜRK parası kıymetini koruma hakkında 32 sayılı kararda değişiklik yapan cumhurbaşkanı kararı Resmi Gazete'nin 13 Eylül tarihli sayısında yayımlandı.

Buna göre, Türkiye'de yerleşik kişilerin, bakanlıkça belirlenen haller dışında, kendi aralarındaki menkul ve gayrimenkul alım-satım, taşıt ve finansal kiralamaDövizden TL’ye dönmeyenlere idari para cezası dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamayacak.

Karara eklenen geçici maddeye göre, bu kapsamda daha önce akdedilmiş sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bedeller, bugünden itibaren 30 gün içinde Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenecek. Karar 13 Eylül’de yürürlüğe girdi. Sözleşmeleri TL’ye çevirmede son tarih ise 13 Ekim…

KİRALARIN TL’YE DÖNÜŞÜMÜNDE ARABULUCULUK NASIL İŞLEYECEK?
85 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin yayınlanması ile birlikte yabancı para ile yapılan sözleşmelerin taraflarını sözleşmeleri yenileme telaşı aldı. Özellikle dövizle yapılan işyeri ve konut kira sözleşmeleri, son zamanlarda kurda yaşanan dalgalanmalar nedeniyle ekonominin gündeminde.

Bu süreçte, sorulan en kritik sorulardan biri ise eskiden dövizle belirlenen kiraların hangi tarihteki  kurdan, ya da ne tutarda belirleneceği... Arabuluculuk yöntemi TL olarak belirlenecek kira bedeli konusunda anlaşamayan taraflar için önemli bir çözüm yolu olarak görülüyor. Yeni kira bedellerinin belirlenmesinde arabuluculuktan nasıl faydalanılabileceğini Arabulucu Av. Şamil Demir anlattı:

KARARNAME NE GETİRDİ?
12.09.2018 tarihli kararname ile 32 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kararın 4. Maddesi’ne ekleme bir ekleme yapıldı. Buna göre menkul ve gayrimenkul alım satımı, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması yasaklandı.

DEĞİŞİKLİK KİMLERİ KAPSIYOR?
Bu değişiklik Türkiye’de yerleşik kişileri kapsıyor. Kişiler kavramı ise gerçek kişiler ile ticaret şirketleri ve dernekler dahil tüm tüzel kişileri kapsıyor. Ancak sözleşmenin taraflarından birisi Türkiye'de yerleşik değilse yapılan değişiklikten etkilenmiyorlar. Eski sözleşmelerde ve sözleşmede yazan döviz veya dövize endeksli tutarlarda bir değişiklik yapmaları gerekmiyor.

TARAFLARIN NE KADAR SÜRESİ VAR?
Kararname ile saydığım sözleşmelerin taraflarına döviz cinsinden kararlaştırdıkları bedelleri Türk Parası olarak yeniden belirlemek üzere 30 gün süre tanındı. Sürenin son günü 13 Ekim 2018.

KARARA UYULMAZSA NE OLUR?
Kararname gereğince sözleşmelerinde gerekli değişikliği yapmayan veya yapamayan taraflar 3 bin ila 25 bin lira arasında idari para cezasına çarptırılacaklar.

ARABULUCU YENİ KİRA BEDELİNİN TESPİTİNDE NASIL KATKI SAĞLAR?
Arabulucu, tarafsız bir üçüncü kişi olarak tarafların TL üzerinde yeni bedel belirlemelerine ilişkilerini korumayı ve iletişimi kolaylaştırmayı esas alarak yardımcı olur. Bu sırada tarafların birbirlerini dinlemelerini, anlamalarını ve masada kalmalarını sağlayan birçok sistematik yöntem uygular. Tarafların uzun vadeli ihtiyaçlarını karşılayan uygulanabilir bir çözüme ulaşmalarına yardımcı olur.

TARAFLAR BİLİRKİŞİDEN YARARLANABİLİR Mİ?
Arabulucu bir mahkeme gibi bilirkişi görevlendiremez. Ancak tarafların buna ihtiyaç duyduğunu hissederse soru yoluyla hatırlatabilir. Tarafların kendileri dışında objektif bir kişiden görüş almaları karar almalarını kolaylaştıracağından emlakçı, gayrimenkul değerleme uzmanı gibi bilirkişilerden yararlanmaları mümkündür. Ancak bilirkişinin görüşü bağlayıcı değildir. Her halükârda kararı taralar verecektir.

VARILAN ANLAŞMA BAĞLAYICI MI?
Taraflar arabulucu huzurunda anlaşmaya vardıklarında bu her iki tarafı da bağlar ve aralarındaki sözleşme yeni belirlenen Türk Lirası tutar üzerinden süre sonuna kadar devam eder. Aynı anlaşma ile geçmişe yönelik kira farkı gibi konular da çözüme kavuşmuşsa bunların tahsilinde varılan anlaşma şerh alındıktan sonra ilam niteliğindedir.

ANLAŞMAYA VARILAMAZSA NE OLUR?
Taraflar anlaşmaya varamazsa arabulucu gerekli görmesi halinde uyuşmazlığın çözümsüz kalmaması için bir kez çözüm önerisinde bulunabilir. Taraflar öneriye uyarak anlaşabilirler. Taraflar bu çözüm önerisine de uymak istemezse Kararnamenin getirdiği yükümlülüğü yerine getirememiş olurlar.