Döviz fiyatları düÅŸecektir

EVET, yanlış okumadınız; döviz fiyatları düşecektir. Çünkü dövizin bugünkü seviyesi ‘‘gereksiz’’ mertebede yüksektir. Şöyle basit bir hesap yapalım: Kaba olarak, yılbaşından bu yana yüzde 96 nominal devalüasyon olmuÅŸtur. Enflasyon ise yüzde 32'dir. Bu durumda reel devalüasyon yüzde 48 olur. Yılbaşında TL'de yüzde 25'lik bir aşırı deÄŸerlemenin var olduÄŸunu kabul edip bunu da yüzde 48'den düşersek, varacağımız sonuç TL'nin bugün yüzde 19 mertebesinde gereksiz deÄŸersizleÅŸmiÅŸ olduÄŸudur. Önümüzdeki aylarda ‘‘eÅŸyanın tabiatında mevcut olan güçle’’ (with the force of the things), yukarıda hesapladığımız yüzde 19'luk fark kapanacaktır. Nominal olarak dolar, bugünkü seviyesinden pek gerilere gitmeyebilir. (Tabii, giderse bu kapanma çok daha saÄŸlıklı olur.) Ama gitmese de, hatta dolar artmaya devam etse de yüzde 19'luk fark, kapanacaktır. Bu kapanma ‘‘enflasyonun, devalüasyondan daha hızlı artması ÅŸeklinde’’ tecelli edecektir. Bunun neticesinde:1. Önümüzdeki aylarda enflasyonun, ilan edilenden daha hızlı yükselmesi beklenmelidir.2. Pek tabii, doların fiyatı (ÅŸu veya bu sebeple) 1994'te olduÄŸu gibi yüzde 20 dolayında geri giderse, enflasyonun bu gerekçeyle hızlanmasına lüzum kalmayacaktır.3. Enflasyonun hızlanması, firmalarının satış fiyatlarının, maliyet artışlarından daha fazla artması demektir. (TÃœFE, TEFE'den hızlı yükselecektir.) Bu ise, bugün kársızlıktan beti benzi solmuÅŸ, adeta pili bitmiÅŸ sanayi firmalarının tekrar ‘‘kár etmeye’’ (yani enerji biriktirmeye) baÅŸlaması anlamına gelir.4. Enflasyonun artması, halkın, fiyat beklentilerini deÄŸiÅŸtirecektir. Kısaca ‘‘şimdi al, kárlı çık’’ ilkesi iÅŸlemeye baÅŸlayacaktır. Bu suretle stoklar azalacak ve kapasite kullanım oranları yükselecektir.5. Enflasyonun artması, vergi gelirlerinin nominal olarak artması sonucunu saÄŸlayacaktır. Harcamalar sıkılmaya devam edilirse, kısa vadede kamunun finansman açığı azalacaktır.6. Enflasyon reel faizleri düşürecektir. Çünkü, enflasyon ‘‘anapara’’nın aşınmasına sebebiyet verir. Bu da, istenmeyen bir yöntemle de olsa ‘‘programın baÅŸarısı için, faizler düşmelidir’’ ÅŸartının yerine getirilmesi demektir.7. Enflasyon için, para arzının, milli gelirden hızlı artması gereklidir. TL'de bir para arzı esasen olmuÅŸtur. Ancak son 8 ay içinde Türkiye'den çıkan net (giren çıkan farkı) dövizi, Merkez Bankası rezerv azalışı olarak alsak, kaba olarak 10 milyar doları bulmuÅŸtur.8. Bugün ekonomik sistemde yaÅŸanan tıkanıklığın bir önemli sebebi iÅŸte bu döviz çıkışıdır. Malum, Türkiye'ye ne zaman para girse, iÅŸler açılır; ne zaman ülkeden para çıksa iÅŸler kesatlaşır.9. Bu kriz sona erdiÄŸi zaman, geriye ‘‘enflasyonu düşürme’’ meselesi kalacaktır. Yani baÅŸladığımız yere geri dönmüş olacağız. Ãœstelik bir hayli dayak yemiÅŸ olarak.10. Bundan sonraki, enflasyonu düşürme programını (böyle bir program gerekecektir) sadece ‘‘Hazine-Merkez Bankası’’ paslaÅŸmalarına deÄŸil, mutlaka halkın katılımı üzerine inÅŸa etmek gerekecektir.SON SÖZ: Bazen, enflasyon bile iÅŸe yarar.Â