Domateste 32.8 milyon dolarlık kayıp

Türkiye’nin sınır ihlali gerekçesiyle 25 Kasım’da Rus savaş uçağını düşürmesi sonrası iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler büyük darbe gördü. Turizmden tarıma birçok sektörde Rusya’nın Türk ürünlerine uyguladığı ambargo, yaş meyve ve sebze sektöründe domates üreticisini vurdu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Rusya’nın Türkiye’den yaş meyve sebze ihracatına yasak koyduğu 1 Ocak’tan itibaren geçen yaklaşık 50 günlük sürede, geçen yılın aynı dönemine göre 84 milyon dolarlık ihracat kaybı oldu.

Geçen yıl 1 Ocak-22 Şubat tarihleri arasında Türkiye’nin 554 bin ton yaş meyve ve sebze ihracatı yüzde 17 düşüşle bu yıl 458 bin tona geriledi. İhracat geliriyse 336 milyon dolardan 252 milyon dolara düştü.

EN BÜYÜK KAYIP DOMATESTE
Bu dönemde en büyük kayıp, domateste görüldü. Geçen yıl 1 Ocak-22 Şubat arasında 63 milyon 353 bin dolar olan domates ihracatı, yüzde 51.7 oran ve 32 milyon 803 bin dolarlık düşüşle 30 milyon 550 bin dolarda kaldı.

Domatesi ikinci sırada portakal takip etti. 59.7 milyon dolar portakal ihracatı, 36 milyon dolara indi. En büyük kayba uğrayan üçüncü ürünse 54.7 milyon dolardan 37.8 milyon dolara gerileyen mandalina oldu. 54.1 milyon dolar olan limon ihracatı 49.4 milyon dolara geriledi. 13 milyon dolarlık salatalık ihracatı 5.9 milyon dolarda kaldı. Diğer ürünlerse 25.3 milyon dolardan 17.8 milyon dolara düştü.

NAR, GREYFURT VE BİBER İHRACATI YÜKSELDİ
Domates, portakal, mandalina gibi ürünlerde yaşanan büyük düşüşe karşın bazı ürünlerin ihracat geliri küçük de olsa arttı. 23.8 milyon dolar olan nar ihracatı 28.4 milyon dolara, 13.4 milyon dolar olan biber ihracatı 15.9 milyon dolara, 20.5 milyon dolarlık greyfurt ihracatı 21.1 milyon dolara çıktı. 6.1 milyon dolar olan kabak ihracatı 6.8 milyon dolara, 1.8 milyon dolarlık ayva ihracatı 2.6 milyon dolara yükseldi.

KAYBIN TEMELİ RUSYA, IRAK VE BULGARİSTAN
Yaş meyve sebze ihracatında geçen yıl lider ülke konumundaki Rusya yaş meyve sebze sektöründe yaşanan düşüşün en büyük nedeni oldu. Geçen yıl 1 Ocak-22 Şubat arasında 128.8 milyon dolar ihracat yapılan Rusya’ya bu yıl aynı dönemde yüzde 75’lik düşüş ve 96.5 milyon dolar kayıpla 32.2 milyon dolarlık ihracat yapılabildi. Bu ihracatı da yasak kapsamına alınmayan limon ve nar oluşturdu. Rusya, ambargoya rağmen Türkiye’den bu dönemde yaş meyve ve sebze sektöründe en çok ihracat yapılan ikinci oldu. Irak ise yüzde 28 düşüş ve 20 milyon dolarlık kayıpla 50.4 milyon dolarlık ihracatla bu dönemde ikinci sırada yer alıyor. En büyük kaybın yaşandığı üçüncü ülke Bulgaristan’a ise, yüzde 26.2 düşüş ve 3 milyon dolarlık kayıpla 7.8 milyon dolarlık ihracat yapıldı.

ALTERNATİF PAZARLAR
Türkiye’nin toplam sebze meyve ihracatının yüzde 40’ını Rusya’ya gerçekleştirdiğini hatırlatan Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Başkanı Mustafa Satıcı, alternatif pazarları geliştirerek yaklaşık yüzde 16’sını Ukrayna, Romanya, Gürcistan, Suudi Arabistan, Belarus başta olmak üzere diğer pazarlara kaydırdıklarını söyledi.

Rusya’ya geçen yıl yapılan yaş meyve sebze ihracatının 1 milyar 100 milyon dolar olduğunu belirten Mustafa Satıcı, "Bu şekilde devam ederse yılsonuna kadar Rusya’ya yaş meyve sebze ihracatında 600-700 milyon dolarlık kayıp öngörülebilir. Ama bu tamamen mevsim koşulları, yaz döneminde çıkacak ürün gruplarının diğer alternatif pazarlardaki ihracat şansı, Rusya’yla yaşadığımız krizin sürekli olup olmayacağı gibi birçok faktöre bağlı" dedi.