Doları indirme operasyonu

Bankalar yarın piyasayı çalıştıracak, doları 850 bin liraya çekme hedeflenecek

Devlet Bakanı Recep Önal başkanlığında bankacılarla Ankara'da yapılan ‘‘yangını söndürme zirvesi’’nden, hafta başında doları indirme operasyonu yapılması kararı çıktı. Bu operasyonda Merkez Bankası bankalara destek verecek.

Bankacılık sektöründeki kanama, Merkez Bankası'nın yarından itibaren piyasaya likidite sağlamasıyla durdurulacak. Mali kriz nedeniyle, yükümlülüklerini kapatmakta zorlanan bankaların ihtiyacı olan likidite, Merkez Bankası'nın Açık Piyasa İşlemleri'nin (APİ) yanı sıra, bir finans enstrümanı olan ‘swap’ yönteminin uygulanmasıyla sağlanacak. Buna ilave olarak bankalar piyasada kotasyon vermeye başlayacak. Kotasyonların açılmasından sonraki bir-iki hafta içinde döviz kurlarında önemli ölçüde gerileme sağlanmaya çalışılacak. Dolar için hedef 800-850 bin liralık bant olacak.

Bu önemli önlemlerin yanı sıra, Hazine'nin, pozisyonlarını sağlamlaştırması amacıyla, bankalara dövize endeksli tahvil vermesi de gündeme geldi. Dövize endeksi tahvilleri TL tahvil ve bonolarıyla değiştirecek olan Hazine, bu şekilde bankaların açık pozisyonlarını kapatmalarına yardımcı olacak.

IMF'DEN KAYNAK

Merkez Bankası'nın kur politikasında radikal bir değişiklikle, geçtiğimiz perşembe sabahı ‘dalgalı kur’ rejimine geçmesine karşın, mali piyasalardaki ödemeler sıkıntısının devam etmesi üzerine, dün Başbakanlık'ta Bankacılık Zirvesi toplandı.

Dün akşam alınan kararlar, bugün IMF ekibiyle de tartışılarak netleştirilecek. ‘Swap’ yöntemiyle sağlanacak likiditenin yanı sıra, kredibilitenin güçlendirilmesi için IMF'den yeni bir mali kaynak sağlanması da ele alınacak. Diğer taraftan IMF'nin ek destek kredisi çerçevesinde 4-5 milyar dolarlık kaynağın öne alınmasına da çalışılacak.

Devlet Bakanı Recep Önal başkanlığındaki toplantıya, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Başkanı Zekeriya Temizel, Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp, Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Şükrü Binay, DPT Müsteşarı Akın İzmirlioğlu, Hazine Kamu Finansmanı Genel Müdürü Tülay Şaylan, Ziraat Bankası Genel Müdürü ve Bankalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Osman Tunaboylu, Halkbank Genel Müdürü Yenal Ansen, Emlakbank Genel Müdürvekili Mustafa Saraçöz, Vakıfbank Genel Müdürü Altan Koçer, Eximbank Genel Müdürü Ahmet Kılıçoğlu, İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince, Akbank Genel Müdürü Zafer Kurtul, Garanti Bankası Genel Müdürü Ergun Özen, Koçbank Genel Müdürü Halil Ergür, Finansbank Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü Özyeğin katıldı.

Saat 14.00'de başlayan ve 18.30'da sona eren toplantıdan sonra yapılan açıklamada ‘‘Para piyasalarının sağlıklı bir şekilde işlemesi için alınan önlemlerin pazartesi sabahından itibaren uygulamaya başlanacağı’’ bildirildi. Açıklamada, önlemlerin alınması ve uygulanması konusunda ‘‘Tam bir anlayış birliğine varıldığı’’ belirtildi.

Bankacılık Zirvesi'nde bir araya gelen taraflar, son günlerde yaşanan krizdeki en önemli tahribatın ‘güven erozyonu’ olduğunu vurgulayarak, ‘‘Biz birbirimize, Merkez Bankası bize, biz de Merkez Bankası'na güvenmek zorundayız’’ mesajını verdiler.

Pazartesi günü uygulamaya başlanacak yeni politikayla bugüne kadar Merkez Bankası'nın ‘net iç varlıklar’ hedefi nedeniyle bankalara sağlamaktan kaçındığı likiditenin önü açılacak.

Bunun yanı sıra, parasal yükümlülüklerin takası anlamına gelen ‘swap’ yönteminin uygulanması benimsendi. ‘Swap’ yönteminde elindeki TL'yi dövizle, elindeki dövizi TL ile değiştirmek isteyen bankacılar bir araya gelerek yükümlülüklerini değiştiriyor.

Yarın neler olacak

Merkez Bankası yarın piyasayı rahatlatacak.

Merkez Bankası, ‘swap’la bankalara döviz verecek

Bankalar yarın dövizde kotasyona girecek.

Dolarda hedef 800-850 bin lira aralığı.

IMF'den 4-5 milyar doları erken almak gündemde.

SWAP nedir?

Değiş tokuş yapılarak, döviz kurları ve faiz oranlarındaki dalgalanmalardan kaynaklanan riskleri en aza indirmek için geliştirilmiş bir mali araç. Dün akşam bankacılar arasında yapılan toplantıda alınan karara göre özetle, Merkez Bankası bankalara belirli bir vadeyle döviz verecek, vade sonunda dövizi bankalardan geri alacak.

Kriz aşılacak

Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince, ‘‘Biz gerek sistemin, gerekse ekonomimizin sıkıntıdan çıkacağına inanıyoruz’’ dedi. Özince, şöyle konuştu: ‘‘Kendimize güvenelim. Büyük bir tüketim ve onun yanı sıra üretim gücü olan bu ekonominin bir anda yok sayılması mümkün değildir’’. Bir gazetecinin, ‘‘Kriz aşılacak mı’’ şeklindeki sorusuna Özince, ‘‘Muhakkak aşılacak, inanıyorsak aşılacak’’ yanıtını verdi.

Dalgalı kur G-7 baskısıyla geldi

Türkiye'nin geçen hafta içine girdiği kriz ile birlikte uygulamaya başladığı ‘dalgalı kur’un G-7'lerin baskısıyla uygulamaya konulduğu ortaya çıktı. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF), mali destekçileri olan G-7 ülkeleri, Türkiye'de uygulanan kur çıpası modelinin başarılı olmaması üzerine IMF'den, Türkiye'nin dalgalı kur uygulamasına geçmesini istedi. Geçen hafta Başbakan Bülent Ecevit ile IMF Birinci Başkan Yardımcısı Stanley Fischer'in görüşmesi sırasında da gündeme gelen dalgalı kur modelinin o toplantıda Başbakan Ecevit tarafından kabul edilmediği, ancak daha sonraki gelişmeler sonucunda bu modelin uygulamaya alındığı belirtildi.

Açık pozisyona dövizli tahvil

Bankacılar, dünkü zirvede hükümete, ‘‘Elimizdeki TL bazlı Hazine kağıtlarının bir bölümünü verelim. Bize dövize endeksli kağıt verin. Biz de bu kağıtları açık pozisyonlarımızı kapatmada kullanalım’’ önerisi götürdü. Bu öneri, IMF'yle yapılacak görüşmelerde ele alınacak. Uygulama devreye girerse, ihtiyacı olan banka sermayesi kadar TL kağıdını Hazine'ye verip, karşılığında dövize endeksli kağıt alacak. Bununla açık pozisyonunu kapatacak.