Dolar yükseldi, cebimize nasıl yansıyacak?
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’deki siyasi belirsizliğin etkisiyle seçimlerden bu yana yükselen dolar, dün AK Parti ile CHP arasındaki koalisyon görüşmelerinden olumsuz sonuç çıkmasının etkisiyle tarihi zirveye çıktı. Peki 3 lira sınırına yaklaşan dolar, günlük yaşamı nasıl etkileyecek? Uzmanlar ilk olarak enflasyonda yükseliş ve özellikle ithal ürünlerde zam bekliyor.
İşte önümüzdeki dönem için beklentiler:
Eski Fed ekonomistlerinden, Koç Üniversitesi Ekonomi Profesörü Selva Demiralp, dolardaki yükselişin vatandaşa en büyük etkisinin enflasyon olacağını söyledi.
Demiralp, “Dolardaki yükselişin Türk insanına etkisi öncelikli olarak kur geçişkenliği ile yüksek enflasyon olarak yaşanır. Yapılan hesaplar kurda yüzde 1'lik değer kaybının enflasyonu 15 baz puan kadar yükselttiğini gösteriyor. Dolayısıyla sene başında 2.358 olan Dolar/TL kurunun bugün geldiği noktadaki yüzde 20 üzerindeki değer kaybı enflasyonu 3 puan kadar artırır” dedi.
İTHAL ÜRÜNLERİN FİYATI ARTACAK
Demiralp, “Bir diğer etki dolar cinsinden yaptığımız ithal ürünleri fiyatlarının artması olur. Ancak bizim ithalat talebimiz ağırlıklı olarak esnek olmayan ürünlerden geldiği için cari açıkta belirgin bir düşüş olmayabilir. Bu arada önemli bir ithal kalemi olan petrol ürünlerinde dünya genelinde bir fiyat düşsüsü yasansa da TL deki değer kaybı bizim bu avantajı da kaybetmemize ve petrol ürünlerinde benzer bir fiyat düşüşü görmemize neden olacaktır” diye devam etti.
‘BİR ÇOK ÜRÜNE ZAM GELECEK’
Tüketici Sorunları Derneği Genel Başkanı Aydın Ağaoğlu, kurdaki artıştan en çok etkilenecek kesimin başında tüketiciler olduğuna işaret etti. Ağaoğlu, Türkiye’deki üretimin bir çok aşamasında ithal girdi kullanıldığına işaret ederek “Ulaşımdan, doğalgaza, giyimden, gıda ürünlerine, kırtasiye malzemelerinden elektriğe kadar bir dizi alan ve kalemde zam bekleniyor. Bu zamlar hanelerdeki bütçeyi zorluyor” dedi.
Ağaoğlu, tüketicilerin borcu borçla kapattıklarına işaret ederek “Kredi kartları patlamış durumda. Tüketiciler kısır döngü içinde. Borcu borçla kapatma yoluna gidiyorlar. Ne yazık ki işi olmayanlara bile kredi kartı verilmiş. İnsanlar da çaresizce kullanıyor. Ancak bizim önerimiz şu, ayağınıza yorganınıza göre uzatın. Gelirinize göre harcama yapın. Aksi taktirde çok daha büyük sorunlar yaşanıyor” şeklinde konuştu.
BAYRAM TATİLİNİ BU YIL ERTELEYİN
Milyonlarca kişinin benzer sorunu yaşadığına işaret eden Ağaoğlu, erken seçim kararını ise “Ülke ekonomisine vurulmuş bir darbe” olarak yorumladı. Ağaoğlu, Kurban Bayramı tatiline çıkmayı planlayan kişilerin bu planlarını bu yıl için erteleme önerisinde bulunduklarını aktararak "Bu bayramda, yurttaşların zaruri ihtiyaçları dışında bir harcamama yapmamalarını öneriyoruz" dedi.
“TÜKETİCİYE YANSIMAYACAK”
TEB Yatırım Stratejisti Işık Ökte, “Dolardaki yükselişin enflasyon üzerinde yaptığı baskının azaldığını TCMB bize uzun zamandır anlatıyor. Ancak bu baskının ne kadar azaldığını test etmek için Ağustos enflasyonu önemli bir gösterge olacak” dedi.
Ökte şöyle devam etti:
“Siyasi belirsizlik dönemindeyiz. Türk lirası dolara karşı tekrar seçimlere giderken bu seviyelerde kalır ya da daha da satılırsa, enerji ihtiyacının yüzde 90’ını ithal eden ülkemizde petrol fiyatlarındaki son 2 ayda yaşanan yüzde 25’lik düşüş tüketiciye hiç yansımayacak. İthal gıda fiyatlarında ise yükseliş trendi devam edecek.”
"DOLARİZASYON KARŞIMIZA ÇIKTI"
Ekonomist Arda Tunca, "Genel ekonomik durumun hane halkları özelindeki etkisi fiyat artışları olduğu kadar, mevduat ve yatırım tarafında Dolarizasyon olarak karşımıza çıktı. Diğer bir ifadeyle hane halkları, tüketim kararlarını ertelerken tasarruflarını da Dolar ve Euro cinsinden mevduatlara kaydırmayı tercih ettiler. Bunu, firmalar da yaptılar. Dolayısıyla bankacılık kesiminde döviz cinsinden mevduatlarda belirgin artışlar yaşadık.
Türkiye, petrol fiyatlarındaki düşüşün etkilerini makro ekonomik düzeyde cari açıktaki olumlu etkiler olarak yaşadı belki ama döviz fiyatlarındaki artışın hane halkının cebine yansıyan yanı tüketim cephesinde sınırlanmış oldu. Ancak, tasarruf cephesinde döviz artışını iyi öngören yatırımcı hane halkının da gelişmelerden olumlu etkilendiğini gözlemleyebildik" yorumunu yaptı.