Dolar ve petrol indi enflasyon eksiye döndü

Bir yıl geri giden dolar kuru ve petrol fiyatlarındaki düşüş, mayıs ayında eksi enflasyon getirdi. Mayısta toptan eÅŸya fiyatları binde 6 geriledi, tüketici fiyatları yüzde 1.6 arttı. Tarım fiyatlarındaki gerileme de, eksi enflasyonda etkili oldu. Toptan eÅŸya fiyatları 1987 Haziran ayından sonra ilk kez eksiye geçtti.Uzun süredir düşük seyreden döviz ve petrol fiyatları, mayıs ayında eksi enflasyon getirdi. Devlet Ä°statistik Enstitüsü (DÄ°E) Mayıs'ta toptan eÅŸya fiyatlarının (TEFE) binde 6 gerilediÄŸini, tüketici fiyatlarının (TÃœFE) yüzde 1.6 oranında arttığını açıkladı. Böylece, DÄ°E'nin toptan eÅŸya fiyatları geçen ay, 1987 yılı Haziran ayından sonra ilk kez eksiye düştü.Tarım fiyatlarında görülecek mevsimlik düşüşe baÄŸlı olarak yaz aylarında beklenen negatif enflasyon, Irak Savaşı'nın özellikle petrol fiyatları üzerinde yaptığı baskının erken ortadan kalkması ve Türk Lirası'nın hızla deÄŸerlenmesiyle birlikte mayıs ayından itibaren hissedildi. Düşüşte tarım sektörünün yanı sıra kamu kesimi madencilik ve imalat sanayi fiyatlarındaki düşüşler etkili oldu.AYLIK ENFLASYONDÄ°E, mayıs ayında yıllık enflasyonu toptan eÅŸyada yüzde 33.7, tüketici fiyatlarında yüzde 30.7 olarak hesapladı. Buna göre, yıllık enflasyon, geçen yılın aynı döneminin, toptan eÅŸya fiyatında 15.6 puan, tüketici fiyatında ise 15.5 puan altında gerçekleÅŸti. Ancak yıllık tÃœFE altı ay aradan sonra yineden yüzde 30'lu rakamlara çıkmış oldu. 2002 Mayıs ayı itibarıyla enflasyon, toptan eÅŸyada yüzde 49.3, tüketici fiyatlarında yüzde 46.2 olmuÅŸtu.Mayıs ayında, bir önceki aya göre, toptan eÅŸya fiyatları yüzde 0.6 oranında gerilerken, tüketici fiyatları ise yüzde 1.6 oranında arttı. Geçen yıl mayıs ayında, toptan eÅŸya fiyatlarındaki artış yüzde 0.4, tüketici fiyatlarındaki artış ise yüzde 0.6 olmuÅŸtu. 2002 Mayıs ayı ile karşılaÅŸtırıldığında, bu yılın aynı ayında enflasyon, toptan eÅŸya fiyatlarında 1 puan altında, tüketici fiyatlarında ise 1 puan üzerinde gerçekleÅŸti. Bu yıl beÅŸ aylık enflasyon oranı ise toptan eÅŸyada yüzde 13.7, tüketici fiyatlarında ise yüzde 12.2 oldu. Böylece TÃœFE'de yılın ilk beÅŸ ayındaki toplam artış, yıllık hedefin yüzde 61'ine ulaÅŸtı. TEFE'deki negatif eÄŸilime raÄŸmen TÃœFE'deki hızlı artış yıl sonu hedefini ÅŸimdiden tehlikeye düşürdü. Mayıs ayı geliÅŸmeleri TÃœFE'de talep yönlü bir baskı oluÅŸmaya baÅŸladığına iÅŸaret ediyor. Mayıs ayı itibariyle son bir yıllık dönemde ise sektörel bazda en yüksek fiyat artışı, yüzde 48.1 ile tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık sektöründe gerçekleÅŸti. Ä°stanbul'da Mayıs ayında perakende fiyatlar yüzde 2.4, toptan fiyatlar binde 3 oranında yükseldi. Ä°stanbul Ticaret Odası (Ä°TO) tarafından hazırlanan 1995 bazlı geçinme endeksine göre, yıllık ortalama artışlar perakende fiyatlarda yüzde 32.4, toptan fiyatlarda yüzde 30.8 olarak gerçekleÅŸti. Bir önceki yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında ise perakende fiyatlar yüzde 30.0, toptan fiyatlar yüzde 25.3 artış gösterdi. Kamu fiyat düşürdü özel sektör zam yaptıToptan eÅŸya fiyatlarında Mayıs ayında görülen yüzde 0.6'lık düşüşün, 0.7'si devletteki fiyat gerilemesinden, yüzde 0.1'i de özel sektördeki fiyat artışından kaynaklandı. Toptan eÅŸya fiyatları devlet sektöründe yüzde 2.7 oranında geriledi. Buna karşılık özel sektörde ise yüzde 0.2 oranında fiyat artışı oldu. Sektörel bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 0.5 ile elektrik, gaz ve su sektöründe yaÅŸanırken, fiyatlar madencilik ve taÅŸocakçılığı sektöründe yüzde 4.5 geriledi.Mayısın zam ÅŸampiyonu domatesMayıs ayının zam ÅŸampiyonu, yüzde 24.3'lük artışla domates oldu. Devlet Ä°statistik Enstitüsü (DÄ°E) verilerine göre, Mayıs ayında, bir önceki aya göre, en yüksek fiyat artışında domatesi, yüzde 14.2 ile erkek tişörtü, yüzde 13.3'le tavuk eti, yüzde 11.4 ile doÄŸalgaz, dolmuÅŸ, minibüs ücretleri, yüzde 10.7 ile keten kumaÅŸ, yüzde 10.1 gömlek, yüzde 10 ile ayakkabı, yüzde 6.6'yla tost, yüzde 5.9'la terlik, yüzde 5.8'le seyahat malzemeleri, yüzde 5.6 ile böcek ve sinek ilaçları, yüzde 5.5'le eÅŸofman, yüzde 5'le dondurma izledi.Çekirdek enflasyon yüzde 0.3 olduÇekirdek enflasyon olarak adlandırılan özel sektör imalat sanayinde fiyat artışı Mayıs’ta yüzde 0.3 düzeyinde gerçekleÅŸti. Çekirdek enflasyon Ocak 2003'te yüzde 3.6, Åžubat 2003'te yüzde 1.5, Mart'ta yüzde 1.6, Nisan'da yüzde 0.7 olmuÅŸtu.Â