Dolar 2.6870 TL ile yeni zirveye çıktı

MERKEZ Bankası karşı çıkmaya çalışıyor ama dolarda yükselişin önü kesilemiyor. Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) kafa karışıklığı yaratan açıklamalarının haziranda faiz artırımı ihtimalini yükseltmesi, seçim öncesi gerginlikler ve seçim sonrası oluşacak ekonomi yönetimine yönelik endişelerle son bir haftadır Türk Lirası’nda değer kaybı yaşanıyor. Dün 2.6690 lira seviyelerinden güne başlayan dolar sert bir yükselişle önce 2.67’yi ardından 2.68 lirayı geçti. Zirve ise 2.6870 lira ile saat 13.14’te görüldü.

Bu zirve haftaya çarşamba günü Para Politikası Kurulu toplantısı olan Merkez Bankası’nı da harekete geçirdi. Merkez Bankası saat 14.50 civarında yazılı bir açıklama yaparak, “22 Nisan tarihli Para Politikası Kurulu toplantısında ‘döviz depo piyasası faiz oranlarında ölçülü bir indirim’, ‘Türk lirası zorunlu karşılık oranlarına ödenen kısmi faiz oranlarında ölçülü bir artış’ gündeme alınacaktır. Gerekirse finansal piyasalardaki istikrarı destekleyici yönde ilave tedbirler de ele alınabilecektir ”dedi. Bu adım ilk anda doları 1 kuruşluk düşüşle 2.67 lira seviyelerine çekti ama yükselişe mola aldıramadı. Serbest piyasada dolar günü .... liradan kapattı.

ABD VERİLERİ ETKİLİ
Merkez Bankası aynı hamleyi 9 Mart’ta da yapmıştı. Merkez o gün bankaların Merkez Bankası’ndan alabilecekleri bir hafta vadeli döviz depolarının faiz oranları 10 Mart’tan itibaren dolar için yüzde 7.5’ten yüzde 4.5’e, Euro için yüzde 6.5’ten yüzde 2.5’e indirilmesine karar vermişti. Bu hamlesiyle hem kendi rezervlerinin hem de yurtiçinde dövizi arttırmayı hedeflemişti. Ancak bu hamle de etkili olmamıştı. Dünkü ‘sözlü müdahale’ ise sadece bu oranların değiştirilmesinin gündeme alınacağına yönelik. Merkez Bankası net bir şey söylemiyor. Dolarda Merkez’in hamlesi 1 kuruşluk gerileme yaratırken ABD’den gelen enflasyon verileri 2.67’nin altına düşürmeyi başardı. Beklentilere paralel gelen enflasyon verileriyle 2.6680 liraya kadar inen dolar dalgalı hareketine devam etti.

Piyasada neler yaşandı
FAİZ
Gösterge tahvilin faizi yüzde 9’a yükselirken Ekim 2014’ten bu yana en yüksek düzeye çıktı.

BORSA İSTANBUL
Dolar ve faizdeki yükselişle borsa düştü, BIST 100 endeksinde günü yatay tamamladı.

EURO/DOLAR
Euro 1.0580 dolar ile 12 yılın dibine inerken ardından 1.0620’ye çıktı.

PETROL
Brent petrol yüzde 1 yükselişle 58.50 dolar, ham petrol ise yüzde 1 yükselişle 42.43 dolardan işlem gördü.
ALTIN
Yatırımcıların Fed faiz arttırımı konusunda ikiye bölünürken, altının onsu 1.200 doların altına indi.

Dolardaki yükseliş NEDEN ÖNEMLİ?

ENFLASYON
BAŞBAKAN Yardımcısı Ali Babacan ABD’deki G20 toplantılarında dikkat çekmişti “Kurun hala enflasyona yüzde 15 gibi geçişkenliği var. Kur yüzde 10 değer kazandığında, enflasyon 1.5 puan artıyor” diye. Yani dolardaki yükseliş enflasyonu da arttırıyor.

ARA MALI İTHALATI
Sanayide 100 dolarlık ihracat için yaklaşık 70 dolarlık ithalat ara malı ithalatı yapmamış gerekiyor. Dolardaki her kuruş artış ara malı ithalatının maliyetini arttırıyor. Aynı zamanda genel ithalat için de sıkıntı.

İHRACAT
İhracatçılarımız için de dolardaki yükseliş sorun. Dolardan ithal edip yüzde 49 düzeyinde Euro üzerinden ihraç ediyorlar. Yani üretim maliyeti artarken satış değeri azalıyor. Aynı zamanda fiyat indir baskısı da yaşıyorlar.

BORÇLAR
Vatandaşların döviz cinsi borcu çok yüksek değil. Ancak kamunun ve özel sektörün özellikle de reel sektörün döviz borcu bulunuyor. Merkez Bankası’nın dün açıkladığı verilere göre şubatta kur zararı 292 milyar lira oldu.

IMF büyümeyi düşürdü

ULUSLARARASI Para Fonu (IMF), Türkiye’nin bu yılki büyüme beklentisini yüzde 3.4’ten yüzde 3.1’e indirirken, 2016’ya ilişkin büyüme tahminini ise yüzde 3.4’ten yüzde 3.6’ya yükseltti. IMF, Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’nun Nisan 2015 sayısını yayımladı. Raporda, küresel ekonomideki ılımlı, ancak dengesiz büyümenin sürdüğü belirtilirken, IMF’nin 2015 ve 2016 yıllarına yönelik küresel büyüme projeksiyonları sırasıyla yüzde 3.5 ve 3.8 olarak açıklandı. Söz konusu tahminler, ocak ayında güncellenen raporla bu yıl için yüzde 3.8’den yüzde 3.5’e ve gelecek yıl için yüzde 4’den yüzde 3.7’ye çekilmişti. Yüksek enflasyon ve zayıf mali pozisyonun bu kırılganlıklar arasında yer aldığına işaret eden IMF, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) beklenen faiz artırımı ve güçlenen doların da küresel sermaye akışı açısından riskler yarattığını bildirdi.
Doların, Ekim 2014 - Şubat 2015 döneminde önemli para birimleri karşısında yüzde 10 değer kazandığına dikkat çekilen raporda, aralarında Euro, yen, Kanada doları ve Norveç kronunun da bulunduğu gelişmiş ülke para birimlerinin yüzde 7-8 değer kaybettiği vurgulandı.

Dünya ticareti zorda

DÜNYA Ticaret Örgütü (WTO) global büyümedeki yavaşmanın etkisiyle dünya ticaretinin bu yıl yüzde 3.3, 2016’da ise yüzde 4 ile önceki tahminlerinin de altında artış göstereceğini açıkladı. Kuruluşun bir önceki tahminine göre bu yıl dünya ticaretindeki büyümenin yüzde 4 olması öngörülüyordu. WTO’dan yapılan açıklamada dünya ticaretinin 2014’te yüzde 2.8 ile kurumun yüzde 3.1 olan tahminin altında büyüdüğü de dile getirildi. WTO ayrıca son üç yılda dünya ticaretinin yüzde 2.4 ile kriz öncesi ortalama olan yüzde 6’nın yarısı kadar bile artış göstermediğine de dikkat çekti.

Borsalarda durum
Hong Kong (Hang Seng) -1.62
İspanya (Ibex35) -1.09
Fransa (CAC 40) -0.84
Almanya (DAX) -0.80
Güney Afrika (JSE) -0.48
BORSA İSTANBUL (BIST 100) -0.10

Dolarda dün neler yaşandı?

09.00
Dolar güne 2.6690 lira seviyelerinden başladı.

09.11
İlk zirve 2.6735 ile geldi, sert yükseliş sürüyor.

13.14
Yeni tarihi rekor 2.6870 lira ile kırıldı.

14.50
Merkez Bankası ‘sözlü müdahale’ etti, dolar 2.6730’a indi.

15.30
ABD enflasyon verileri daha etkili, dolar 2.67’nin altında.

16.01
Dolar günün en düşük seviyesi 2.6619 liraya kadar geriledi.
sturhan@hurriyet.com.tr