Dolar 1.73 lirayı gördü Merkez’in alımı kesip musluğu açması yetmedi
Güncelleme Tarihi:
Dolar, haftanın ilk gününde 1.73 liranın üzerine çıkınca, Merkez Bankası önce döviz alımını durdurdu, ardından da yabancı para zorunlu karşılık oranlarını uzun vadeli yükümlülüklerde azalttı. Merkez’in bu adımla piyasaya yaklaşık 590 dolar milyon likidite sağlayacağı hesaplanırken, dolar ilk etapta 1.70 liraya kadar geriledi.Ancak gün sonunda yeniden 1.73’e çıktı.
AVRUPA’daki gelişmelerden daha çok içerdeki cari açık ve kriz endişelerine bağlı olarak yükselen dolar, haftaya 1.73 liranın üzerinden bir seviye ile başlayınca, Merkez Bankası iki hamle birden yaptı. İlk adımı döviz alım ihalelerine ara vermek olan Merkez Bankası’nın ikinci adımı da yabancı para zorunlu karşılık oranlarını uzun vadeli yükümlülüklerde azaltmak oldu. İlk aşamada gerileyen dolar, yeniden 1.73 gün lirayı gördü. Gün sonunda ise 1.7260 lira oldu.
21 ayın en yüksek seviyesi
Cuma günü spot kapanış saatlerinde 1.6836 olan dolar bu sabah 1.73’ü aşarak Mart 2009’dan beri en yüksek düzeye çıktı. Dolar 1.7340 liraya kadar yükselirken, Euro da 2.48 TL ile rekor kırdı. Doların, bankalararası piyasada 1.7340 lirayı gördüğü 11.30 sıralarında, Merkez Bankası döviz alım ihalelerine ara verdiğini duyurdu.
Merkez Avrupa’yı izlenecek
Merkez Bankası, açıklamasında şunları söyledi: “Geçtiğimiz hafta Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi’nde Avrupa ülkelerinin kamu borçlarına ilişkin sorunlara çözüm getirmek amacıyla önemli kararlar alınmıştır. Alınan kararların uygulanmasının ve piyasalara yansımasının izleneceği önümüzdeki günlerde döviz alım ihalelerine ara verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmiştir.”
Dolar 1.70’lere kadar indi
Merkez’in döviz alım ihalelerine ara vermesinin hemen ardından dolar, 1.7160 liraya kadar gerilerken, 10 dakika sonra ikinci bir açıklama geldi. Bu kez yabancı para zorunlu karşılık oranları uzun vadeli yükümlülükler için azaltan Merkez Bankası, bir yıldan kısa vadeli yükümlülükleri ise yüzde 12 seviyesinde sabit tuttu. Bu değişikliklerden sonra dolar 1.7020 liraya kadar geriledi.
Yeniden 1.73’lere çıktı
31 Mayıs’ta 50 milyon dolarlık ihale tutarını 40 milyon dolara, 30 Haziran’da da 30 milyon dolara indiren Merkez Bankası, bundan sonra izlenecek yol için “Stratejimiz önümüzdeki dönemde tekrar değerlendirilebilecek ve söz konusu ihalelere yeniden başlanabilecek” dedi. Ancak Merkez Bankası’nın çifte müdahalesine karşın, dolar gün sonuna doğru dolar yeniden toparlandı. Bankalararası piyasada bugün valörlü işlemlerde 1.73 lirayı gören dolar, daha sonra 1.7250’lere geriledi. Dolar, gün sonanda ise 1.7260 lira oldu.
590 milyon dolarlık likidite
Merkez Bankası ise bugünkü döviz işlemleri için doları alışta 1.7110, satışta 1.7193 lirada tuttu. bu arada Merkez’in zorunlu karşılık oranlarına ilişkin düzenlemesi 22 Temmuz tarihli yükümlü cetvelinden itibaren geçerli olacak. Yeni oranlar üzerinden hesaplanan zorunlu karşılıklar 5 Ağustos itibarıyla tesis edilmeye başlanacak. Mevcut verilere göre piyasaya 590 milyon dolar likidite sağlanacak.
Dışarıdaki gelişmeler ve cari açık korkusu doların ateşini yükseltti
Euro Bölgesi’nde yaşanan borç krizine, ABD’de ki borç tavanı yükseltme görüşmelerinin eklenmesi doların uluslararası para piyasalarında prim yapmasına neden oldu.
Avrupa’da, Yunanistan için çözüm aranırken, bir anda İtalya ve İspanya’ya da ilişkin endişelerin artmasıyla da dolar 1.64’lü seviyeleri aştı.
19 Temmuz’da AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Gedikli’nin, sonraki gün Başbakan Yardımcı Ali Babacan’ın “Krize hazırlıklı olalım” mesajlarını, piyasa ciddi birer uyarı olarak aldı. Dolar 1.66 lira üzerine çıktı.
Fitch de, cari açık ve not konusunda bir değerlendirme yapınca, piyasalar doları 1.67 liranın üzerine taşıdı. Psikolojik sınır 1.70 liranın üzerine çıkan doların, Merkez Bankası’nın müdahalesiyle bu seviyenin altına inip inmeyeceği konusunda kafalar karışık.
ABD’deki borç krizi moral bozdu, Merkez müdahalesi borsada yönü yukarı çevirdi
DIŞARDAKİ gelişmelerle düşüşe geçen borsa, Merkez Bankası’nın kura müdahalesi ile toparlandı. Sermaye piyasaları ABD’de borç tavanı krizinde yaşanan anlaşmazlıkla gerilince, İMKB’de haftanın ilk işlem gününe yüzde 2.5’e varan düşüşle başladı.Ancak Merkez Bankası’nın müdahalesiyle toparlanan borsa, günü yüzde 2.08 primle kapattı.
Aslında sermaye piyasaları, geçen haftayı Avrupa Lider zirvesinden Yunanistan’ı kurtarmak için 160 milyar Euroluk paket açıklanması ve sürecin değerlendirilmesi ile olumlu karşılamıştı. Ancak, Avrupa’da ve Türkiye’de piyasaların kapanmasından sonra ABD’de, Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında iplerin kopması, haftanın ilk işlem gününe yansıdı. Tarafların borç tavanının yükseltilmesi konusunda anlaşmaya yanaşmaması, ABD’nin notunun düşürüleceği endişesini körükledi. Nota ilişkin endişe küresel sermaye piyasalarını etkiledi.
1-2 puanlık indirimler yapıldı
MERKEZ Bankası’nın yabancı para zorunlu karşılık oranlarına ilişkin yeni uygulaması şöyle olacak:
1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli döviz tevdiat hesapları (DTH)/yabancı para katılma hesapları ile birikimli döviz tevdiat hesapları/yabancı para katılma hesaplarında yüzde 11 uygulanan zorunlu karşılık oranı yüzde 10,3 yıla kadar vadeli yabancı para diğer yükümlülüklerde oran yüzde 11.5’ten yüzde 10’a, 3 yıldan uzun vadeli yabancı para diğer yükümlülükler de yüzde 11’den yüzde 9’a indi.