Doğuya yatırım durdu, oteller boş, bankalar kredi vermiyor

Bankalar kredi vermekte isteksiz davranınca bölgeye yatırım için gelen heyetlerin sayısı azaldı. Özellikle büyükşehirlerde yükselen gayrimenkul fiyatları da hızla düşmeye başladı. İş dünyası son 3 ayda bölgedeki değişimi anlatırken, “Bölgedeki projelere sıcak bakan bankalar artık kredi vermek istemiyor ve bölgeden ipotek kabul etmiyor. Silahların tekrar susmasını ve ekonomide yaşanan canlanmanın tekrar etmesini istiyoruz” diyor. PKK’nın 20’den fazla TIR yaktığına dikkat çeken nakliyeciler ise, “En çok zararı biz çekiyoruz. İran ve Irak sınırına gidecek şoför bulmak çok zor. Bu durum ihracata da darbe vuruyor” dedi.

İŞ DÜNYASI
Krediler durdu

DOĞU ve Güneydoğu Sanayici ve İşadamları Dernekleri Federasyonu (DOGÜNSİFED) Başkanı “Yeni yeni kıpırdamaya başlayan, çözüm sürecinin yarattığı olumlu iklimle hayat bulan bölge ekonomisine ciddi umutlar bağlamıştık. Bölge, tarım, tekstil, hayvancılık, turizm ve enerjide muazzam potansiyellere sahip. Bu potansiyellerin ekonomik hayata kazandırılması ve bölgenin refahının yükseltilmesi olanaklıydı. Yatırımcıların büyük ilgisi oluştu; heyetlerin biri geldi biri gitti, ciddi fizibilite raporları hazırlandı. Bazı yatırımlar da geldi. Mesela Diyarbakır’da son teşvik yasasının da etkisiyle biri 80, diğeri 100 milyon dolarlık iki iplik fabrikası kuruldu. Hem bölge işadamlarının, hem dışarıdan gelen yatırımcının hem de uluslararası yatırımcıların ilgisi çekildi bu potansiyele. Gidiş gelişlerde muazzam bir hareketlenme kendini hissettiriyordu.

KREDİLER DURDU
Ülkedeki siyasi istikrarsızlık ve geçici kriz halini bölge işadamlarının çatışmalı ortamın yarattığı belirsizlik nedeniyle normalden iki-üç kat daha fazla hissediliyor. Bölgede faaliyet sürdüren yatırımcıların önemli bir kısmı küçülmeye gitti. Bunda bankaların bölgeye bakışının değişmesi de etkili oldu. Daha önce projelere çok istekli olan bankalar şimdi ciddi şekilde isteksizler. Yeni kredi taleplerini hiçbir şekilde kabul etmiyorlar. Mevcut kredileri revize etmek mümkün değil, kredi kullandıysanız da kapatın yönünde işaretler var. Bölge ipoteklerini hemen hemen kabul etmemeye yönelik tutumları var. Daha ziyade Ankara ve İstanbul’da teminat ve ipotek verirseniz veririz, şeklinde bir değerlendirmeleri var. Bunlar krizi artıracak etkenler. Tanıdığım birisi bankanın daha önce sıcak baktığı proje için şimdi kredi vermek istememesi nedeniyle yatırımdan vazgeçti.”

TURİZM
Doluluk oranı yüzde 30’a indi
SON 3 aydır yaşanan çatışmalar bölgede en çok turizmi vuruyor. Son 2 yıldır bölgede canlanan turizm adeta durma noktasına geldi. Bölgedeki otelciler “Çatışmasızlık döneminde otel doluluk oranlarımız yüzde 85’lerin altına düşmemişken, şu anda yüzde 30’lar civarında. Cizre’de yapımına başlanan ancak faaliyete geçmeyen Divan Otel inşaatı devam ediyor. Bir şekilde açmaya çalışacaklar ama şimdi Cizre’yi düşününce bu şartlarda Divan Otel açılsa ne olur?” dedi.

GAYRİMENKUL
Fiyatlar düştü satışlar durdu

DİYARBAKIR gibi şehirlerde yapılan yeni konut projeleri devam ediyor. Ancak bölgedeki emlakçılar fiyatların önemli ölçüde gerilediğini anlatıyor. “Konut satışları değerin altında fiyatlara rağmen durdu” diyen yetkililer, “Başlanan yatırımlar kısmen devam ediyor. Ancak talep eskisi gibi değil. Zaten bankalar da kredi konusunda isteksiz” dedi.

NAKLİYECİLER
Çalışacak TIR bulamıyoruz

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener: Terör örgütünün ticari mal taşıyan TIR’lara yönelik eylemleri sektörü de tedirgin ediyor. Bölgeye gidecek TIR şoförü bulmak çok zor. Can ve mal güvenliği olmadığını söyleyen şoförler gitmek istemiyor. O bölgenin insanı olmak da fayda etmiyor. Terör olayları en çok ihracatı vuruyor. Yeni alternatif yollar üzerinde çalışmalar devam ediyor. Irak ve İran sınırından geçtiğimiz yıl ilk 8 ayda 422 bin 800 araç geçmişti. Ancak bu rakam yılın ilk 8 ayında 362 bin 300e geriledi. 8 ayda sınrdan geçen araç sayısı yüzde 20 düşerken, gerginliğin devam etmesi halide bu rakamın artmasından korkyoruz.
soghan@hurriyet.com.tr