Doğum yapanlar nasıl borçlanacak

Doğum borçlanmasının kapsamından, sürelerine, kimlerin yararlanacağından, çocuk sayısına kadar birçok konuda sorularınıza cevap vermeye çalıştık.

Doğum sonrası işsiz kalanların durumu

2000 senesinde çocuğum doğduğunda SSK’lıydım. Doğumdan sonra 4 sene ara verdim. Ardından bir işyeri kurarak vergi mükellefi oldum ve Bağ-Kur kapsamında sigortalı oldum. Halen Bağ-Kur’lu olarak prim ödüyorum. Borçlanma yaptığımda hangisine sayılır? (Hatice ŞEN)
- Borçlanacağınız dönem 2000 senesinden itibaren 2 yılık süredir. Ancak siz borçlandığınızda en son hangi statüde iseniz o statüde sigortalılık süresine sayılır. Yani en son Bağ-Kur’lu olduğunuz için borçlandığınız süreler Bağ-Kur’a sayılacaktır.

1999 yılında SSK tarım sigortalısı oldum halen devam ediyorum. 2005 yılında doğum yaptım, borçlanabilir miyim?
- Tarım sigortalılığı 506 sayılı SSK kanunundan ayrı bir kanun olduğundan ve doğumdan önce SSK’lı olmadığınızdan borçlanamazsınız.

2008 Ekim öncesinde SSK kapsamında ki isteğe bağlı sigortalılar doğum borçlanması yapabilir mi?
- 2008 Ekim’den sonra isteğe bağlılar doğrudan Bağ-Kur kapsamında sayıldı. Ancak 2008 Ekim öncesinde ise isteğe bağlı olanlar, SSK kapsamında sigortalı sayılıyordu. SSK’lı olmasına rağmen isteğe bağlı olanlar için fiilen çalışma olgusu olmadığından ve buna bağlı olarak ta doğum nedeniyle işsiz kalmaları söz konusu olamayacağından isteğe bağlı sigortalıların bu haktan faydalanmalarına imkan verilmemiştir.

Doğum borçlanması yapılması için doğumdan sonra herhangi bir sebeple işsiz kalınması yeterli mi?
- Yeterli denilebilir. Esas olan doğumdan sonra işsiz kalınmasıdır. Çünkü bu işsizliğin doğumdan ötürü mü yoksa doğum dışında bir sebeple mi bunun SGK tarafından tespiti fiilen mümkün olmayabilir. Doğumdan sonra işsiz kaldıysa borçlanmak için yeterlidir.

Doğum borçlanması Nedir?
- Çalışan kadınların çocuklarını yetiştirmelerinde çalışma hayatından uzak kaldıkları sürelerde emeklilikleri bakımından bir kayba uğramamaları için en fazla iki defa olmak üzere, doğumdan sonra iki yıllık süreleri borçlanabilmeleri imkanı getirilmiştir.

Doğum borçlanmasının kapsamı ve borçlanılabilecek süreler nasıldır?
- Devlet memuru kadının, ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile SSK’lı kadının da iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla sigortalı bir işyerinde çalışmaması ve çocuğunun hayatta olması şartıyla doğumdan dolayı çalışılmayan bu sürelerin borçlanılmasıdır.

Doğum borçlanma talebinde kimler bulunabilir?
- Sigortalı ve hak sahipleri de borçlanma talebinde bulunabilir.

Devlet memurları için uygulama ne zaman başladı?
- Bu uygulama devlet memurları için 2008 Ekim ayından önce de var olup, SSK’lı kadın sigortalılara ise bu tarihinden sonra uygulanmaya başlamıştır.

Doğum borçlanması için doğum yapan kadının doğumdan önce SSK’lı olması gerekir mi?
- Evet doğumdan önce SSK’lı olunması gerekmekte olup, doğum borçlanması sırasında sigortalı olma şartı bulunmuyor. Sigortalı borçlanırken, işsiz olabilir, Bağ-Kur’lu veya Devlet memuru olarak çalışabilir. Önemli olan doğumdan önce mutlaka SSK’lı olmaktır. Ancak burada şunuda belirtmek gerekir. Sigortalı SSK’lı olarak çalışmıştır. Sonra işsiz kalmış ve bu sürede de çocuk doğmamıştır. Ardından Bağ-Kur’lu olarak çalışamaya başlamıştır ve çocuğu doğmuştur. Bu durumda da borçlanamaz. Çünkü doğumdan önce SSK’lı değil Bağ-Kur’ludur.

1987 de SSK’lı çalışmaya başladım.1989 da işten çıktım. 1990 yılında da Bağ-Kur’lu oldum. 1985 yılında ilk çocuğum, 1992’de de ikinci çocuğum doğdu. Nasıl borçlanırım?
- Birinci doğum işe başlamadan, ikinci doğumda Bağ-Kur’lu olduktan sonra olduğu için borçlanma yapamazsınız.

Doğum borçlanmasından hangi tarihte işe girenler yararlanabilir?
- SGK, 5510 sayılı Kanun ile doğum borçlanmasının yürürlük tarihini 2008 Ekim ayı başı olarak belirlemesine rağmen yürütmesini geriye götürerek bu haktan eski sigortalılarında yararlanılması sağlanmıştır. Yani 2008 Ekim ayı başından öncesi dönemdeki SSK sigortalıları bu tarihten önceki doğumlarından dolayı da işsiz kaldığı süreleri borçlanabilecektir.

Doğum borçlanması yapıldığında Bağ-Kur kapsamında mı yoksa SSK kapsamında mı değerlendirilir?
- Doğum borçlanmasında esas olan doğumdan önce SSK’lı olmak olduğu için bu şartı sağladıktan sonra doğumdan sonra ister SSK, ister Bağ-Kur kapsamında olsun doğum yapan sigortalı kadın borçlanma yapabilir ve borçlandığı tarihte hangi statüde sigorta kapsamında ise borçlandığı süreler o sigorta kapsamında geçmiş sigortalılık olarak değerlendirilir

Vefat eden çocuklar için kapsam nasıl?

Vefat etmiş çocuklar için borçlanma yapılır mı?
- Doğum borçlanmasına sebep çocuğun, doğumdan sonra yaşamış olması gerekir. Yani bir çocuk için en fazla 2 yıl borçlanılabilindiğine göre, 2 yıl çocuğun yaşamış olması gerekir. Çocuk daha az süre yaşamışsa o kadar süre sigortalı kadın kısmi olarak borçlanma yapılabilir. Borçlanma tarihinde çocuğun yaşıyor olması şart değil. Çocuk 2001’de doğmuş, 1 yıl yaşamış ise borçlanmanın 2013’te yapılmasına engel yok. Doğumdan sonra 2 yıl işsiz kalınsa bile ancak 1 yıllık süre borçlanılabilecektir.

Tarımda çalışan kadınların durumu

Tarımda çalışan kadınlar 15 gün ödeyerek nasıl 30 gün hizmet kazanacaklar?
- Tarımda çalışan SSK’lı ve Bağ-Kur’lu kadınlara, bu çalışmaları süresince 2008 itibariyle 15 gün prim ödeyerek 30 gün üzerinden emeklilik hizmet süresine sahip olması ve yine 30 gün hizmeti varmış gibi sağlıktan yararlanması sağlanmıştır. Ancak bugün itibariyle bu süre her yıl bir gün kademeli artışla 2013 yılı için 20 günlük ödenecek ve 30 günlük hizmete sahip olunacaktır.

Evinde kendi işini yapmak suretiyle para kazanan, el sanatlarıyla uğraşan kadınlar nasıl sigortalı olur?
- Bu durumda olan kadınlar, maliyeden alacağı vergi muafiyeti belgesi ile (Esnaf muaflığı), SGK ya başvurmaları durumunda isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek sosyal güvencelerini sağlayabilirler. Bu haktan yararlanmalarının esas şartı Gelir Vergisi Kanununda belirtilen el sanatları işlerini, bir işverene bağlı olmadan, sürekli ve kazanç getirici nitelikte yapmalarıdır.

Staj yapanlar yararlanabilir mi?

Staj yaptığım süre SSK’lı olarak çalışma sayılıp, doğum borçlanması yapabilir miyim?
- Stajdan dolayı emeklilik primi yatmadığı için staj sigortalılığı emeklilikte bir işe yaramaz. Ancak doğum borçlanması için staj sigortalılığı da geçerlidir. Bu nedenle borçlanma yapabilirsiniz.

Meslek lisesinde okurken 2005 yılında staj yapmıştım ve stajdan sigortalı oldum. Sonra başka çalışmam olmadan 2007 yılında doğum yaptım. Borçlanma yapabilir miyim?
- Doğum tarihinden itibaren işe girmedi iseniz 2 yıl borçlanabilirsiniz.

İlk işe girmeden önce bir, işe girdikten sonrada 2 çocuğum doğdu. Kaç yıl borçlanabilirim?
- İşe girdikten sonra doğan 2 çocuğunuzdan her biri için 2 yıl olmak üzere en fazla 4 yıl borçlanabilirsiniz.

YARIN

· Doğum yaptıktan sonraki işsiz kalınan sürede farklı zamanlarda arka arkaya iki doğum olması durumunda 2 şer yıl borçlanma olur mu?
· Doğum Borçlanması tutarı nasıl hesaplanır, kaç lira ödenir?
· Doğum borçlanması borcumu bir ay içinde ödeyemezsem hakkım ölür mü?
· Borçlanacağım tutarın bir kısmını ödeyebilir miyim?
· Doğum Borçlanması, sigorta başlangıcımı borçlandığım süre kadar geriye götürür mü? Bu süreler sigortalılık süreme ilave olur mu?
· Doğum Borçlanması yapmak için SGK’ya başvurduğumda 5 ay hizmet karşılığında emekli olabileceğimi öğrendim. Ben ne yapmalıyım?
· Bağ-Kur’lu kadınlar hangi hallerde geçici iş göremezlik ödeneği(istirahat parası) alabilir?