DoÄŸu Avrupa ‘Detroit’ oluyor baÅŸrolde Türkiye yer alıyor

Otomotiv endüstrisi için ucuz, kaliteli ve esnek iÅŸ gücüne sahip olan eski demir perde ülkeleri birer yatırım cennetine dönüşüyor. 1990’larda baÅŸlayan ilk yatırım rüzgarının ardından ikinci dalgayı da yakalan DoÄŸu Avrupa bir Detroit olma yolunda ilerliyor.Bu bölgede yer alan Türkiye ise son dönemde açıklanan yeni yatırım kararları ve 1 milyonu geçen kapasitesiyle DoÄŸu Avrupa’nın en gözde bölgesi oluyor. Türkiye, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Macaristan ve Romanya’nın bulunduÄŸu DoÄŸu Avrupa, Çin’i bile geride bırakarak dünyanın en hızlı büyüyen otomotiv merkezi konumuna geldi. Bu nedenle, DoÄŸu Avrupa’nın bir Detroit olma yolunda emin adımlarla ilerlediÄŸi, otomotiv üreticilerinin bölgeye ilgisinin daha da artacağı belirtiliyor. Dünyaca ünlü ekonomi dergisi ‘Businessweek’ de son sayısında kapak konusu olarak, yakaladığı yatırım rüzgarıyla bir Detroit olma yolunda hızla ilerleyen DoÄŸu Avrupa’yı seçmiÅŸ. 10 YILDA 24 MÄ°LYAR DOLAR YATIRIMOtomotiv sanayi 1995 yılından beri DoÄŸu Avrupa’ya 24 milyar doları ulaÅŸan bir fabrika yatırımı gerçekleÅŸtirdi. Burada düşük maliyetle üretilen otomobiller her yıl ortalama 14.5 milyon aracın satıldığı Batı Avrupa’ya ihraç ediliyor. Orta ve DoÄŸu Avrupa’da otomobil talebinin 1 milyon adet civarında olduÄŸu düşünüldüğünde, DoÄŸu’nun Batı için ürettiÄŸi net bir ÅŸekilde görülüyor. Avrupa’daki otomotiv endüstrisi tedarikçilerle birlikte 3 milyonu doÄŸrudan olmak üzere 15 milyon kiÅŸiye istihdam saÄŸlıyor. Ama, dünyanın en pahalı iÅŸ gücü de Avrupa’da bulunuyor. Avrupa’da saat başına ortalama ücret 29 dolar iken, bu rakam Orta ve DoÄŸu Avrupa’da 3 ile 6 dolar arasında deÄŸiÅŸiyor. EN BÃœYÃœK ÃœRETÄ°CÄ° TÃœRKÄ°YETürkiye’nin de yer aldığı bölgede birçok otomotiv üreticisinin en az bir fabrikası bulunuyor. Türkiye’de ise Fiat, Ford, Honda, Hyundai, Peugeot, Renault ve Toyota’nın yatırımları bulunuyor. GeçtiÄŸimiz aylarda Renault, 216 milyon Euro’luk yatırımla yeni modeli Clio III’ü Türkiye’de üreteceÄŸini açıklamıştı. Aynı ÅŸekilde, 350 milyon Euro’luk yatırımla Fiat ve PSA Peugeot Citroen Grubu için ‘Minicargo’ isimli hafif ticari araç üreteceÄŸini açıklayan TofaÅŸ, son olarak ‘D200’ koduyla yeni bir otomobil üretmeye hazırlanıyor. Son dönemde açıklanan bu yeni model üretim kararlarıyla Türkiye’deki otomobil üretim kapasitesi 1-1.5 yıl içinde 1 milyon 130 bin adete ulaÅŸacak. Böylece Türkiye, yılda 1.1 milyon adetlik kapasiteye sahip Slovakya’yı da geride bırakarak bölgenin en büyük otomobil üreticisi konumuna geliyor. Son dönemde Volkswagen Grubu, Audi’nin yeni SUV modelini Slovakya’da üretmeye karar verdi. Yılda 250 bin aracın üretildiÄŸi Bratislava’daki fabrika, düşük iÅŸ gücü maliyetleri ve esnek üretim kabiliyeti gibi faktörler sayesinde VW’nin dünya genelindeki 42 üretim merkezi arasında en kárlı olanı. ALMANYA’DA 50, SLOVAKYA’DA 6 DOLAROysa, VW’nin karşılamak zorunda olduÄŸu Almanya’daki iÅŸ gücü maliyetleri sektörün en yükseÄŸi olarak dikkat çekiyor. VW, saati 50 doları (Almanya’daki otomotiv sektörü ücret ortalamasının yüzde 20 üzerinde bir rakam) bulan işçi ücretleri ve haftada 28 saati aÅŸmayan çalışma süreleriyle üretim yapmaya çalışıyor. Burada işçi sendikalarının oldukça güçlü olmasının önemli bir payı bulunuyor. Öte yandan, Slovak işçiler saati 6 dolara haftada 40 saat çalışıyorlar. Böylelikle, VW yılda 1.8 milyar dolarlık bir tasarruf saÄŸlamış oluyor. Ä°KÄ°NCÄ° YATIRIM RÃœZGARIVW’nin Slovakya ve General Motors’un Polonya gibi DoÄŸu Avrupa’daki ilk otomotiv yatırımları 1990’larda gerçekleÅŸtirildi. Åžimdi ise ikinci otomobil yatırım rüzgarıyla DoÄŸu Avrupa’daki üretim kapasitesi 12 ay içinde 1 milyon araç artacak. Son olarak 30 Mayıs’ta Toyota Motor Corp. ve PSA Peugeot Citroen ortak giriÅŸimi Çek Cumhuriyeti’nde 1.8 milyar dolarlık bir yatırım kararı aldı. Yılda 300 bin adet araç üretecek olan Kolin fabrikası, 3 bin kiÅŸilik istihdam yaratacak. Prag yakınlarındaki bu fabrika tam kapasiteye ulaÅŸtığında, Toyota’nın dünyadaki en verimli üretim merkezi olacak. PSA Grubu ayrıca, 1.3 milyar dolarlık baÅŸka bir yatırımla Slovakya’da küçük sınıfta yer alacak modellerin üretimi için yeni bir fabrikayı devreye sokuyor. Yine yılda 300 adetlik üretim kapasitesine sahip olan bu tesis 3 bin kiÅŸiye istihdam saÄŸlayacak. Slovakya’ya yatırım yapan diÄŸer bir üretici Hyundai Motor Co. ise 1.3 milyar dolara mal olan ve 2006 yılında faaliyete geçmesi beklenen fabrikada Kia markası için üretim yapacak. Türkiye’nin rakipleri yarışıyorDoÄŸu Avrupa ülkeleri, ekonomik geliÅŸmenin motoru olarak gördükleri otomotiv yatırımlarını çekmek için çeÅŸitli teÅŸvikler ve vergi indirimleri gibi olanaklar sunuyorlar. Adeta DoÄŸu Detroit’in en gözde bölgesi olmak için yarışıyorlar. Böylece, Türkiye’nin otomotiv yatırımlarını çekmek açısından en önemli rakiplerini de kimler olduÄŸu ortaya çıkıyor. Avrupa’nın otomotiv üretim merkezi olmayı hedefleyen Türkiye, rakipleri karşısındaki avantajını kaybetmemek için uzun vadeli stratejiler geliÅŸtirmeli. ABD ve Çin ile rekabetin tek yolu DoÄŸu Avrupa’dan geçiyorAvrupa’nın ABD ve Çin ile rekabet edilmesinin tek yolu DoÄŸu Avrupa tarafından sunulan fırsatların deÄŸerlendirilmesinden geçiyor. Peki, otomotiv üreticileri tüm üretimlerini Batı’dan DoÄŸu’ya mı kaydıracaklar. Åžu an için bu sorunun cevabı kesin olarak bilinmiyor. Ancak Toyota, Renault, Peugeot ve Hyundai gibi firmaların yeni yatırımları Orta ve DoÄŸu Avrupa’ya odaklanmış durumda. ÖrneÄŸin PSA Grubu, 2 yıl içinde 3.3 milyon adetlik yıllık üretiminin 500 bin adedini DoÄŸu Avrupa’da gerçekleÅŸtiriyor olacak. Böylece grup, yılda 187 milyon doları bulan iÅŸ gücü tasarrufu saÄŸlayacak. Aynı ÅŸekilde GM, Almanya’ya kıyasla Polonya fabrikasında bir aracı 600-700 dolar daha düşük bir maliyetle üretiyor. Opel Zafira’nın üretiminin tamamının Polonya’ya kaymasından endiÅŸe duyan Alman işçi sendikaları 2010 yılına kadar ücretlerin dondurulmasını kabul etti. Batı Avrupa 2008’de etkisini hissedecekBatı Avrupa, DoÄŸu’nun Detroit olma yolunda ilerlemesinin etkilerini ise 2008 yılından itibaren hissetmeye baÅŸlayacak. Bu dönemde DoÄŸu’da fabrikalar tam kapasite üretim yapıyor olacaklar ve Batı’dan burada üretilen ucuz otomobillere büyük bir talep gelecek. Aynı ucuz Çin ürünlerinin ithalatındaki artışa benzer bir durum yaÅŸanacak. Fiyatların düşmesi VW, Fiat ve Opel gibi üreticilerin Batı Avrupa’daki fabrikalarını kapatmalarına neden olabilecek. DoÄŸu Avrupa’da hangi ülke ne kadar üretim yapıyorFirma Ãœretim yeri Kapasite ModellerTÃœRKÄ°YERenault Bursa 250.000 Megane, Clio Sedan, Clio IIIFiat-TofaÅŸ Bursa 300.000 Doblo, Albea, Palio, MiniCargo, D200Ford Kocaeli 250.000 Transit, Transit ConnectPeugeot-Karsan Bursa 25.000 Partner, J9Toyota Sakarya-Adapazarı 150.000 Corolla Verso, Sedan, WagonHonda Gebze-Kocaeli 30.000 Honda Civic SedanHyundai Kocaeli 125.000 Accent, StarexSLOVAKYA VW Bratislava 300.000 Polo, Touareg, Porsche Cayenne, Audi Q7PSA Trnava 300.000 Küçük sınıfRenault Nove Mesto 200.000 Twingo IIKia Zilina 300.000 Sportage ROMANYARenault Pitesi 250.000 LoganÇEK CUMHURÄ°YETÄ°VW Mlada Boleslav 500.000 Skoda Fabia, Octavia, SuperbToyota-PSA Kolin 300.000 Toyota Aygo, Puegeot 107, Citroen C1, MACARÄ°STANAudi Gyor 55.000 Audi TT roadster ve CoupeSuzuki Esztergom 150.000 Swift, AerioPOLONYAFiat Bielsko-Biala 300.000 PandaGM Gliwice 180.000 Opel Agila, Astra, ZafiraVW Poznan 140.000 Transporter ve Cady Van* Bazı rakamlar fabrikaların 1-1.5 yıl içinde ulaÅŸacakları kapasiteleri de kapsıyor.Â