Doğu Akdeniz ‘Nafta’ modeline geçecek, 1.5 trilyon dolarlık olacak

TÜRKİYE, Suriye, Lübnan ve Ürdan Doğu Akdeniz’ ülkesi olarak “Levant Dörtlüsü Projesi”ne imza attı. Amerika’daki Nafta modeline benzeyen proje, önce bu 4 ülke arasında ardından da Irak, Katar gibi diğer bölge ülkeleri arasında ticareti serbestleştirecek. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu’nun (DEİK) Başkanı olarak bu projede Türk özel sektörünü temsil eden Rifat Hisarcıklıoğlu, Levant Dörtlüsü’nün 2015 yılında 1.5 trilyonluk ekonomik büyüklüğe ulaşacağını belirtti.
‘Üç denizin öyküsü’
DEİK’in “Levant: Doğu Akdeniz Dörtlüsü Projesi” dün düzenlenen Uluslararası İşbirliği Platformu Zirvesi paralelinde start aldı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de katıldığı tanıtım toplantısında Hisarcıklıoğlu, üç denizin öyküsü perspektifiyle gelecekte Basra, Doğu Akdeniz ve Kızıldeniz üçgeninde geniş bir refah alanı planladıklarını belirtti.
Kozmopolit güzellik
Geçen yüzyılın başlarına kadar bu bölgenin dünyanın en kozmopolit limanlarına ve kentlerine sahip olduğunu hatırlatan Hisarcıklıoğlu, “İstanbul, İzmir, Antakya, Halep, Şam, Beyrut, Amman aynı dili konuşurdu. Son asırda bölgenin sönen bu kozmopolit güzelliğini yeniden inşa etmeliyiz” dedi.
Ortak gelecek için
Hisarcıklıoğlu, Türk iş dünyası olarak hükümetin “Barış ve Refah Alanı Ortadoğu” politikasına güçlü biçimde destek verdiklerini belirterek, “Huzur olmadan ticaret ve yatırım olmaz. Bunlar olmadan zenginlik olmaz. Zenginlik olmadan da istikrar olmaz” dedi. “Bizler ortak geleceğimiz için buradayız” diyen Hisarcıklıoğlu, 2015 yılında satın alma paritesine göre Türkiye, Suriye, Lübnan ve Ürdün’den oluşan 4 ülkenin toplam ekonomik büyüklüğünün 1.5 trilyon dolar olacağına, toplam ithalatın ise yarım trilyon doların üzerine çıkacağını belirtti.,
Bölgemiz geride kaldı
Geçtiğimiz Latin Amerika’nın MERCOSUR, Pasifik’in ASEAN, Doğu ve Güney Afrika’nın COMESA ve Kuzey Amerika’nın da NAFTA ile zenginliğine zenginlik kattığını hatırlatan Hisarcıklıoğlu, “Bizim bölgemiz bunun gerisinde kaldı” dedi. Bölge ülkelerinin ‘sanki aralarında duvar varmış gibi’ hareket ettiğini söyleyen Hisarcıklıoğlu, “Komşunla ilişkilerini geliştirmeden uzaklarda nasıl rekabet edeceksin” diye sordu.
Gerilimin faturası
Soğuk savaşın sona erdiği 1991’den bu yana 20 yıllık dönemde devam eden kronik çatışma ve gerilimlerin Ortadoğu’ya faturasının tam 12 trilyon dolar olduğuna değinen Hisarcıklıoğlu, 12 trilyon dolarla okul, hastane, yol, altyapı, enerji tesisi sahibi olunabileceğini, bu paranın bölge insanlarının cebinden çıktığını vurguladı.

Gül: Sınırlarımız sadece ‘idari’ olacak

DIŞ Ekonomik İlişkiler Kurulu’nun (DEİK) geliştirdiği, ekonomik ve kültürel entegrasyonu sağlamak amacıyla Türkiye, Suriye, Lübnan ve Ürdün iş dünyası liderleriyle birlikte hazırlanan, “Levant Doğu Akdeniz Dörtlüsü” projesini tanıtmak ve “Levant İş Forumu” anlaşmasını imzalamak amacıyla düzenlenen basın toplantısına katılan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, “Sınırlarımız günü gelecek sadece idari sınır haline gelecek” dedi. Bölgede büyük, geniş bir işbirliği alanı oluşturacaklarını dile getiren Gül, şöyle konuştu: “Güvenlik bütün bölgede çok daha iyi olacak. İnsanların, malların, sermayenin serbest dolaşımı çok daha rahat bir şekilde gerçekleşecek. Bunların adımları tek tek atılıyor. Özel sektör arasında bu işbirliğinin çok anlamlı olduğuna inanıyorum. Özel sektör elini taşın altına koyanlardır. Bazen resmi imzalar atılır, ama orada kalır. Özel sektör bir şeyi imzalarsa bunun arkası gelir. Mallar alınır, satılır, karşılıklı işler yapılır, hiç beklemez. Bir yerde kar varsa o karı hemen herkes kazanmak ister, potansiyeli değerlendirmek ister. İşte böyle bir işbirliği en güzel adım. Bizler devletler, hükümetler olarak sizin önünüzü açıyoruz.”

Lübnanlılar burada biz Suriye’de banka açmalıyız

RİFAT Hisarcıklıoğlu, 1920’de ortak bankanın Beyrut, İskenderiye, Port-Said, Şam, Trablusşam, Kudüs, Trablusgarp, Musul, Sayda, Bingazi, Cidde, Kerkük, Tunus, Beytüllahim, Ramallah ve Nablus gibi önemli Arap kentlerinde şubelerinin olduğunu hatırlatırken, “Maalesef bugün bu iletişim çağında bu finansal etkileşime sahip değiliz” dedi. Ziraat Bankası’nın hâlâ Suriye’de bir şubesi olmadığını, ünlü Lübnanlı bankaların da Mersin’de şubesi bulunmadığını belirten Hisarcıklıoğlu, şöyle konuştu: “Lübnanlılar burada, biz Suriye’de banka açmalıyız. Hem pastayı büyütmek zorundayız
hem de mevcut durumda birbirimizin payları büyük olmalı” dedi. Büyümeyi sağlarken istihdam yaratmanın önemli olduğunu kaydeden Hisarcıklıoğlu, “Bizim bölgemizin çok önemli bir farkı var. O da genç nüfus. Türkiye’de yaş ortalaması 28. Lübnan’da 27. Suriye’de 21. Ürdün’de 22. Genç nüfus iyi kullanılırsa çok büyük fırsat” dedi.

14 başlıkta, 75 projeye imza atıldı

LEVANT Dörtlüsü Projesi kapsamında, Türkiye, Suriye, Lübnan ve Ürdün’ün iş dünyası temsilcileri, Levant İş Forumu’nu kurdu. Bu kapsamda oluşturulan İstanbul Deklarasyonu ile, 14 ayrı başlıkta belirlenen 75 projeye imza atıldı. Buna göre Merkezi İstanbul olacak İş Forumu’nun yönetiminde her ülkeden temsilci bulunacak. İş Forumu, her ülkede malların ve hizmetlerin serbest dolaşımı için lobi çalışmaları yürütecek. 2014 yılına kadar entegrasyonun ilk sonuçlarının alınması ve 4 ülkeye yenilerin katılması hedefleniyor. 2015 yılında ise ilk ilerleme raporu yayınlanacak.

Havayolları arası lig kurulacak

LEVANT Dörtlüsü Projesi kapsamında atılacak adımlardan bazıları şöyle olacak: “Mersin-Halep-Şam-Amman-Akabe Otoyolu’nun inşası, Hicaz demiryolu rehabilitasyonunun hızla tamamlanması, bölgesel demiryollarının Körfez İşbirliği Demiryolu Ağı ile entegrasyonu, Mersin-Suriye ve Mersin-Beyrut feribot seferlerinin başlatılması, Ro-Ro hattı gereksinimi için etüt yapılması, Mersin ve Gaziantep’ten Şam, Beyrut ve Amman’a direkt tarifeli uçak seferlerinin başlatılması, bunun için ulusal havayolları arasında bir lig kurulması. Bankaların karşılıklı şube açmasını kolaylaştırmak ve teşvik etmek, ortak Levant Bankası, Türk Arap bankası modeli, sigortacılık altyapısının güçlendirilmesini sağlamak, bölge ülkelerinin şirketlerinin İMKB’de kote edilmesini sağlamak-teşvik etmek. Doğu Akdeniz Tahkim Merkezi kurulması. Ortak sınır kapıları kurulması, ülkelerin IRU üyeliğinin ve TIR sistemine dahil olmasının teşvik edilmesi, oturma izinlerinin kolaylaştırılması, çalışma izinlerinin kolaylaştırılması, mal ve hizmet standardizasyonun sağlanması. Genç gazetecilerin eğitilmesi, ‘Levant Film Festivali’nin organize edilmesi, ortak haber ajansının kurulması.”

Levant Kupası yapılacak

RİFAT Hisarcıklıoğlu, ilk etapta belirlenen 75 adımdan bir tanesinin ülke futbol takımlarının şampiyonlarının karşılaşacağı “Levant Kupası” organize edilmesi olduğunu açıklarken, diğer bazı adımları ise şöyle sıraladı: “Tren ve hızlı tren projeleri hayata geçirilmeli, karşılıklı uçuşlar arttırılmalı, ulaşım altyapımız hem denizde, hem karada, hem rayda, hem de havada çeşitlendirilip, güçlendirilmeli.”