Doğu Akdeniz fokur fokur

ARALARINDA Enka, Turcas ve Zorlu’nun da bulunduğu bazı şirketler, İsrail açıklarındaki yataklardan çıkacak gazın yeni bir boru hattı ile Türkiye’ye getirilmesi konusunda müzakereler yürütüyordu. Yaklaşık iki yıldır süren görüşmeler şimdilik sonuçsuz kalmış gözüküyor. Son gelişmelere bakılırsa, İsrail gazı ilk etapta Mısır’a ihraç edilip, buradaki sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tesislerine verilecek. Enerji Bakanı Taner Yıldız da İsrail gazının mevcut koşullar altında Türkiye’ye gelmesinin mümkün olmadığını sert bir üslupla ifade ederek, “Eğer İsrail’den bu şartlarda boru hattı çekersek oradan gaz değil, masum yavruların, annelerin kanı akar” demişti. Lakin Yıldız, esas sürprizi Gazze açıklarındaki gaza talip olacaklarını açıklayarak yaptı. İsrail gazını şimdilik gündeminden çıkarmış gözüken Türkiye, rotayı Gazze gaz yataklarına mı kırıyor? Yıldız, “Uluslararası firmalar orada çalışıyor. Bundan sonra Filistin’in herhangi bir ihale açması halinde Türkiye de o ihalelere katılacak” dedi. Ancak bölgeyi iyi bilen enerji uzmanları, bu açıklamanın şimdilik bir demeçten öteye gidemeyeceği görüşünde.

İSRAİL ONAYI ŞART

İsrail’in hava saldırılarının bir nedeninin de Gazze açıklarındaki henüz çıkarılmamış milyarlarca metreküplük doğalgaz kaynaklarını kontrol etme olduğu teorileri var. Filistin Devleti de bu zenginlikten yararlanmak istiyor. Bugüne kadar bu gazın çıkarılmasına yönelik en ciddi adımı İngiliz enerji şirketi BG atmıştı. BG, burada çalışmalar yaparak, rezervleri tespit etmişti. Ancak, yaklaşık 14 yıldır hiçbir ticari adım atılabilmiş değil. BG’nin küresel operasyonlardan sorumlu eski direktörü Mehmet Öğütçü, “BG, Filistin karasularında yer alan Gaza Marine-1 ve 2 sahalarında yaklaşık 4 milyar dolar değerinde gaz rezervi buldu. Bu gazı 2000’li yılların başında keşfetti, 2007’ye kadar İsrail’le müzakereler devam etti. Ancak Hamas iş başına gelince tamamen durdu. İsrail, gazdan elde edilecek gelirin terörü finanse etmeye gideceğinden kaygı duyuyordu. Bir ara Filistin yönetimi Gazprom’la da flört etti. Şimdi Türkiye ‘Biz de çıkartırız’ diyor. Bunların hiçbiri İsrail’in onayı olmadan ilerleyemez” şeklinde konuşuyor. Gazın hukuken Filistin karasularında olduğunu kaydeden Öğütçü, şöyle konuşuyor: “İstediği kadar Filistin ihale açsın, bu projenin gerçekleşmesi olası değil. İsrail hükümetinin onayı ile Türkleri ve Rusları dahil ederek, bu işi kolaylaştırabilirler. Ancak bunun için de Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi gerekiyor.
7 milyar dolar gerekiyor

GAZZE sularındaki bu rezerv, Filistin devletine ciddi bir ekonomik kaynak sağlayabilir. İsrail’in bir kaygısı da buradan sağlanacak ekonomik kaynağın teröre yönelmesi. Gazze’nin yeniden inşası için yaklaşık 7 milyar dolar gerekiyor, aslında bunun bir bölümünü kendi gazından elde edilecek gelirle sağlayabilir.

İsrail’in kendi rezervi 30 katı

MEHMET Öğütçü, “İsrail’in gaz potansiyelinin yanında Gazze gazı oldukça mütevazı kalıyor. İsrail’in kendi rezervleri bunun 30 katı. BG olarak bizim o dönemdeki amacımız, gazı çıkartıp İsrail elektrik santrallerine satmaktı. Ofer’le anlaşmaya oturmuştuk.Şimdi oyun değişti. İsrail’in o gaza ihtiyacı yok. Gazze’nin kendi ihtiyacı için kullanılabilir. İsrail uluslararası camiada ‘Sadece gaz için Gazze’yi bu hale getiriyor’ imajı yaratmak da istemeyecektir” yorumu yapıyor.

Türkiye’nin en büyük kozu

TÜRKİYE’nin en büyük avantajı ise bölgede gaz talebi açısından en güçlü ülke olması. Türkiye, alıcı ülke olarak bir kalemde atacağı imza ile hem İsrail, hem Filistin sahalarını işleten şirketlerin kredi bulmasını sağlayabilir. Enerji uzmanları, “Devletler plan yapsın, finansçıları ikna edemezseniz yatırım kararı alamazsınız” yorumunuyapıyor.

Eskiden çiftçiydi şimdi mazot kaçakçısı

ABD’nin Washington Post gazetesinde yayınlanan bir makalede Türkiye’nin IŞİD’le ilişkisine değinildi. Makalede IŞİD’in yönettiği kaçak akaryakıt ağına da değiniliyor .Türkiye’nin, Irak ve Suriye’de IŞİD’in kontrolündeki alanlardan gelen kaçak mazot için karlı bir pazar olmaya devam ettiği kaydedilen haberde, “Suriye sınırındaki Hacıpaşa köyünde, onlarca çiftçi ve işçi, iş değiştirdi. Onlar artık akaryakıt kaçakçısı” deniliyor. Kendini kaçakçı olarak tanımlayan 39 yaşındaki Tahir isimli bir kişinin, arkadaşının evinin çatısından Jandarmanın kaçak boru hatlarını yok etmesini izlemesi anlatılan haberde, “Bu sorun değil. Daha çok var” dediği kaydediliyor.

merdil@hurriyet.com.tr