Doğalgaza ambargo Türkiye’yi yıkar

ENERJİ ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ABD yaptırımlarının doğalgazı da içine alabilecek şekilde genişlemesi gündemdeyken, geçtiğimiz hafta “ABD’nin bize gaz konusunda çözüm önerileri sunması lazım” açıklaması yapmıştı. İran’ın doğalgaz ihracatı üzerine rapor yayınlayan ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin raporu Taner Yıldız’ın endişelerinde haklı olduğunu ortaya koydu. Çalışma  İran’a doğalgaz satış ambargosu uygulanması durumda bundan en çok Türkiye’nin etkileneceğini gösteriyor.

Türkiye’nin geçmişte İran gazına kısa dönemli alternatifler bulduğu vurgulanan raporda, “Özellikle kış aylarında, İran gazına erişimin olmadığı daha uzun bir dönemin, sanayi, konut ısıtması ve elektrik üretimine yıkıcı etkisi olur” denildi. Türkiye’nin İran’la yaptığı kontrat kapsamında, gazı alsa da almasa da para ödemek zorunda olduğu vurgulandı.

Gaz bulamayacak santral

İran’a yönelik yaptırımları genişletme, petrolün ardından doğalgaz satışına da ambargo uygulama konusunda çalışan Amerikan yönetimi, bu amaçla Amerikan Enerji Enformasyon İdaresi’ne bir rapor hazırlattı. İran’dan gaz ithalatının kısıtlanması durumunda Türkiye’nin ciddi bir arz riskiyle karşı karşıya
kalacağı vurgulanan raporda, “İran’dan doğalgazın kesilmesiyle ortaya çıkacak açık, özellikle kış aylarında talebi zirve yapan sanayi ve konut tüketicileri için sorun yaratacak. Türkiye’nin doğusunda en az bir santralin, hangi mevsimde olursa olsun başka hiçbir doğalgaz kaynağına erişimi olmayacak” denildi.

LNG zahmetli ve pahalı

2011’de Türkiye’nin doğalgaz talebinin önemli ölçüde arttığı kaydedilen raporda, bu trendin 2012’de de devam edeceği vurgulandı. Geçmişte İran’ın Türkiye’ye yaptığı doğalgaz ihracatının, beklenenden daha soğuk geçen kış mevsimleri gibi, İran’da iç talebin bir anda arttığı dönemlerde bölündüğü vurgulanan raporda, şöyle devam edildi:

“Türkiye, eksik İran volümlerini, Rusya’dan ithalatını geçici olarak artırarak, spot LNG alarak veya Yunanistan’a re-export ettiği gaz miktarını kısarak telafi etti. Önceki kesintiler genelde kısa sürede çözümlendi. Türkiye’nin daha fazla LNG sevkiyatı alması için terminal
kapasitesinin olduğunu varsaysak bile, Türkiye için ek LNG temini zor ve pahalı olabilir. Özellikle, ilave LNG kargolarının, Türkiye’de talebin yoğun olduğu merkezlere taşınması zor olabilir.”

2011’de dört ay sıkıntılı geçerdi

TÜRKİYE’NİN yeterli doğalgaz depolama kapasitesi olmadığı, bu nedenle artan talebi karşılamak için öncelikle doğalgaz ithalatını arttırdığı vurgulanan raporda, “2011’de,  diğer tüm boru hatlarının tam kapasite çalışıyor olduğu varsayımıyla bile, İran doğalgazı olmasaydı, Ocak, Şubat, Kasım ve Aralık aylarında arz sıkıntıları yaşanırdı. İran, son iki kıştır teknik sorunlar nedeniyle Türkiye’ye yükümlülüğünü yerine getiremedi. Bazı tüketicilerinin alternatif kaynaklara yöneldi” denildi.

Günlük 10 milyon dolar

RAPORA göre, Türkiye, uzun dönemli kontratı sayesinde İran’ın ihraç ettiği gazın yüzde 90’ından fazlasını alıyor. Ermenistan, İran doğalgaz ihracatının yüzde 6’sını, Azerbaycan ise yüzde 3’ünü oluşturuyor. Uluslararası Enerji Ajansı’nın hesaplamalarına göre, Temmuz 2011-Haziran 2012 döneminde İran’ın gaz ihracatından ortalama günlük geliri 10.5 milyon dolar oldu.

Gazın yüzde 20’si İran’dan geliyor.

RAPORDA, Türkiye’nin doğalgaz ithalatının yaklaşık yüzde 20’sini İran’dan gerçekleştirdiği belirtilerek, “Bu da İran’ı Rusya’nın ardından Türkiye’nin en büyük ikinci tedarikçisi yapıyor. 2011 rakamlarına göre Türkiye’nin gaz ithalatının yüzde 57’si Rusya’dan yapılıyor. Türkiye aynı zamanda boru hatlarıyla Azerbaycan’dan gaz alıyor ve beş ülkeden de LNG ithal ediyor (Bunlar Cezayir, Nijerya, Katar, Mısır ve Norveç)” denildi.

İran’dan gözdağı

İRAN Petrol Bakanı Rostam Qasemi, Batılı ülkelerin yaptırımlarından kaynaklaklanan baskıların artması halinde ülkesinin petrol ihracatını durdurabileceğini söyledi. Qasemi, gazetecilere yaptığı açıklamada İran’ın petrol geliri olmadan ayakta kalmasını sağlayacak bir “B planı” olduğunu söyledi ancak başka bir bilgi vermedi.

Rus gazına bağımlılık fiyatları artabilir

Türkiye’nin, İran gazının bir kısmını, Rusya’dan boru hatlarıyla aldığı doğalgaz miktarını arttırarak karşılayabileceği kaydedilen raporda, “Ancak böyle bir düzenleme Gazprom’un takdirine kalmış olacak. Rus doğalgazına olan bağımlılığını artırmak ise Türkiye’nin pazarlık gücünü azaltır ve yüksek fiyatlara yol açabilir. Geçmişte İran Doğalgaz Boru Hattında meydana gelen kesintileri telafi için Mavi Akım’ın volümleri artırıldı. Gazprom, sık sık gaz miktarlarını artırarak, üretim miktarının artmasıyla baş edebileceğini kanıtlamak istiyor” denildi.