Doğalgaz Piyasası Yasa Tasarısı kabul edildi
Güncelleme Tarihi:
Ekonomik krizin aşılabilmesi için hükümetin öncelikli yasaları arasında yeralan Doğalgaz Piyasası Yasa Tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.
Yasa, doğalgaz ithalatından dağıtım ve kullanımına kadar hizmet veren kişi ve kuruluşların belirlenmesi, uyacakları hükümlerin belirlenmesi ve yetkilendirilmesi ile denetlenmesi konularında yasal düzenlemeler içeriyor. Doğalgaz piyasasında devlet tekelinin kaldırılmasını öngören yasa ile „Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu„nun oluşturulması, doğalgaz piyasasında temin, iletim ve dağıtım faaliyetlerinin düzenlenmesi, mevzuatın ve uygulamanın AB düzenlemeleri ile uyumlu hale getirilmesi“ amaçlanıyor.
Yasa, „Doğalgazın kaliteli, sürekli, ucuz, rekabete dayalı esaslar çerçevesinde ve çevreye zarar vermeyecek şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, doğalgaz piyasasının serbestleştirilerek mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir doğalgaz piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması„na ilişkin hükümler öngörüyor.
Buna göre, şirketler doğalgaz piyasa faaliyetlerinde bulunabilmek için gerekli sertifika ve lisansları alacaklar. Tasarıda, dogalgaz piyasa faaliyetleri “İthalat, üretim, iletim, depolama, toptan satış, ihraç, şehiriçi dağıtım, sıkıştırılmış doğalgaz dağıtım ve iletimi“ olarak tanımlandı.
ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
TBMM’ye sunulan tasarıda yeralan Doğalgaz Piyasası Düzenleme Kurumu oluşturulmasından „Tasarruf“ gerekçesiyle vazgeçildi.
TBMM’de kısa süre önce kabul edilen Elektrik Piyasası Yasası’nda değişiklik yapılarak Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu’nun ismi değiştirilerek bu alanda da görev yapmasına olanak sağlandı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu adını alacak olan bu kurum, şirketlerin yetkili oldukları doğalgaz faaliyetleri ve bunlardan kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan lisans ve sertifikaların verilmesi, piyasa ve sistem performansının izlenmesi, performans standartlarının, dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulması, tadili ve uygulattırılması, denetlenmesi, maliyeti yansıtan fiyatların incelenmesi ve düzenlemeye uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan sorumlu olacak.
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu’nun ismi de Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu olarak değiştirilerek yasa ile doğalgaz alanında kendisine verilen görevleri yerine getirecek.
PERAKENDE SATIŞ TARİFELERİ
Perakende satış tarifesinin belirlenmesini de düzenleyen tasarıya göre, dağıtım şirketleri ihale tekliflerinde en ucuz gazı temin ettiklerini ispat etmek zorunda olup, lisans süresi içerisinde de bu yükümlülüğe uyacak. Belirlenen perakende satış fiyatının dışında tüketicilerden herhangi bir ad altında ücret talep edilemeyecek. Satış tarifeleri enflasyon ve diğer konular dikkate alınarak, yeniden belirlenebilecek.
Şirketlere lisans ve sertifikalar bir defada en az 10, en fazla 30 yıl süre ile verilebilecek.
Yap İşlet ve Yap İşlet Devret santrallerinin BOTAŞ’dan gaz alım sözleşmesinden vazgeçerek, başka tedarikçilerden gaz almayı tercih etmeleri durumunda, mevcut Hazine garantileri nedeniyle doğacak yükümlülükler ortadan kaldırılacak.
BELEDİYELERE YÜZDE 20 PAY
Şirketler, dağıtımı üstlendikleri belediyelere yüzde 10 oranında bedelsiz hisse verecek ve belediyeler yönetim kurulunda da bir üye ile temsil edilecek. Genel Kurul’da, belediyelerin yüzde 10 bedelli pay alabilmelerine olanak sağlayacak bir önerge kabul edildi.
Şehiriçi dağıtımlarda belediye şirketlerinin tekelci yapısının ortadan kaldırılarak rekabetin sağlanması, bununla beraber bu kuruluşların Hazine’ye olan yükümlülüklerini de kamu zararına yol açmadan tasfiyesi sağlanacak.
Belediye şehiriçi doğalgaz dağıtım şirketleri, yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren 3 yıl içinde işlettikleri şebeke ve lisanslarını, Hazine garantili ve devirli borçlarını erken itfa ve bu borçların üstlenilmesi neticesinde doğan Hazine borçlarının ödenmesinde kullanılması kaydıyla, bu borçlarını en son ana para ödeme tarihinden itibaren üç yıl içinde kamu hisselerini yüzde 10 veya altına düşürecek şekilde devrederek yeniden yapılanacaklar.
Lisans ve sertifikanın verilmesine esas olan şartların, faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ortadan kalktığının saptanması halinde lisans veya sertifika iptal edilecek. Ancak bu şartların baştan mevcut olmadığının saptanması halinde ise lisans veya sertifikanın iptali yanında, ayrıca 500 milyar lira para cezası verilecek.
FİİLLERİN TEKRARI HALİNDE...
Sözkonusu fiillerin ihtara rağmen düzeltilmemesi veya tekarrlanması halinde para cezaları, her defasında iki katı oranında arttırılarak uygulanacak.
Bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde, istenen bilgilerin yanlış eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin saptanması veya hiç bilgi verilmemesi ya da yerinde inceleme imkanının verilmemesi durumunda 200 milyar lira para cezası verilecek ve 7 gün içinde doğru bir şeklide bilgilendirme istenecek.
Kanun hükümlerine ve çıkarılan yönetmelik, talimat ve tebliğlere aykırı hareketin cezası da 250 milyar lira olacak.
Lisans veya sertifika genel esasları ve yükümlüküklerinin yerine getirilmemesi 300 milyar lira para cezasını öngörüyor.
Lisans veya sertifika başvurusunda ve bunların verilmesinde aranan koşullar konusunda gerçek dışı belge sunulması, yanıltıcı bilgi verilmesi, lisans veya sertifikada öngörülen hususları etkileyecek şartlardaki değişikliklerin kurula bildirilmemesi halinde uygulanacak cezanı miktarı ise 400 milyar lira.
Lisans başvurusu sırasında iştirak ilişkisi konusunda yanıltıcı bilgi verilmesi veya faaliyet süresince iştirak ilişkisi yasağına aykırı davrananlar hakkında 400 milyar lira cezaya hükmolunacak.
TARİFELER YÖNETMELİĞİ
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu „Tarifeler Yönetmeliği“ hazırlayacak. Hazırlanan yönetmelik esasları doğrultusunda ilgili tüzel kişilerce hazırlanacak fiyat tarifeleri, her yıl ekim ayının sonuna kadar hazırlanarak Kurul’un görüşüne sunulacak. Kurul, bu başvuruları aynı yılın 31 aralık tarihini geçmeyecek şekilde inceleyecek ve uygun bulması halinde onaylayacak. Tarife esasları ve limitleri kurumca enflasyon ve diğer hususlar gözönüne alınarak yeniden ayarlanabilecek.
İthal ve yerli doğalgazın ithal ve satışında Akaryakıt Fiyat İstikrar Fonu mevzuatı hükümleri uygulanmayacak.