Doblo’nun gidişinin perde arkası

Türkiye’nin en çok satılan hafif ticari aracı Doblo’nun 2022 sonu itibarıyla artık Stellantis’in İspanya’daki Vigo fabrikasında üretileceği kararı geçtiğimiz haftaya damga vurdu. Türkiye’deki ilk yansımalar Doblo’nun İspanya’ya ‘kaptırıldığı’ yönünde oldu. Dünya basınına yansıyan haberlerde ise Stellantis ile Tofaş’ın Doblo üretiminin sona ermesi ve yeni modellerle alakalı fikir birliğine varamadığı vurgulanıyordu. Aslında, Tofaş tarafından yapılan KAP açıklaması da bazı gri noktalar olduğunu ortaya koydu.

Şirket, 2020 yılında yaptığı açıklamada Doblo üretiminin 2022 yılına kadar süreceğini bildirmişti. Bu karar Stellantis’in aldığı İspanya kararıyla paraleldi. Ancak, Tofaş’ın KAP’a yaptığı son açıklama, ihracat pazarlarındaki yüksek talep nedeniyle üretime bir sene daha devam etme yani 2023 sonuna kadar Doblo üretme niyetinin olduğunu ortaya koydu. Peki, Stellantis neden Doblo’yu İspanya’ya çekti? Tofaş bu kararla en çok ürettiği ve kâr ettiği modellerinden birini beklediğinden erken mi vermiş oldu? Görüştüğümüz Tofaş yetkileri, bunun bir ‘kaptırma’ olmadığını ve Stellantis’in küresel üretim stratejisi doğrultusunda atılan bir adım olduğunu söyledi.

STELLANTIS HALKAYI TAMAMLADI

Konuyu kavramak için ortaklık yapılarını bilmek ve Stellantis’in stratejilerini izlemek gerekiyor. Dünyanın en büyük otomotiv gruplarından Stellantis, 2021’nin başında FCA (Fiat Chrysler Automobiles) ile Fransız PSA Grubu’nun birleşmesiyle kuruldu. CEO’luğuna PSA Grubu’ndan Carlos Tavares getirildi. Böylece, Koç Holding ve FCA Italy Spa’nın eşit hissedar olduğu Tofaş’ta, dolaylı olarak Stellantis’in de söz hakkı doğdu. Stellantis çatısı hızlıca harcamaları azaltma, verimliliği ve kârlılığı arttırma politikaları izlemeye başladı. Şirket bunun için ortak Ar-Ge harcamaları ve ortak üretimlere odaklandı. Örneğin, büyük minibüsler İtalya’da, ortancalar Kuzey Fransa’da ve Doblo tipi hafif ticariler İspanya’da toplandı.

İşte Doblo’nun İspanya’ya gidişi de bu ortak üretim stratejisine dayanıyor. Stellantis’in İspanya’daki Vigo fabrikasında halihazırda Citroen Berlingo, Opel/Vauxhall Combo, Peugeot Partner/Rifter ve Toyota’nın Proace City modelleri aynı banttan çıkıyor. Yani araçlar aynı yüzleri farklı. Grup çatısı altında olan ve İspanya’da üretilmeyen bu boyutlardaki tek hafif ticari Doblo kalmıştı. Doblo kararıyla Stellantis halkayı tamamlamış oldu.

SORU İŞARETLERİ KALDI

Buraya kadar olan kısım her şeyi açıklıyor. Ancak, Tofaş’ın Doblo üretimini 2023 yılına kadar istediğini açıklaması ve fabrikasında üretilecek ürünler konusunda ‘çalışmalar ve değerlendirmeler’ devam ediyor ifadesi bir miktar soru işaretleri yaratıyor. Çünkü, otomotiv sektörü gibi uzun vadeli planlarla ilerleyen bir sektörde bir modelin yerine konulacak yeni bir modelin çoktan belirleniyor olması gerekirdi. Zaten görüştüğümüz uzmanlar da kurulu bir fabrikada yeni bir modelin hayata geçirilmesinin en azından 1.5-2 sene alacağını belirtiyor. Yani Stellantis’in planı geçerli olursa Tofaş’ın 2023 başında sil baştan bir model üretimine başlaması zor bir ihtimal.

Soru işaretlerini daha iyi anlamak için ise Stellantis Yönetim Kurulu Başkanı John Elkann ve CEO’su Carlos Tavares’in geçen sene yaptığı Türkiye ziyaretlerini hatırlamak şart. Ziyaretlerle ilgili bir çok iddia dolaşıyor. “Ortaklıklar değerlendirildi” diyen de “Yeni modelde uzlaşılamadı” diyen de var. Tabi ki bunlar sadece iddia. Ancak, Doblo’nun Türkiye’deki son üretim tarihi ve yeni model planının henüz netlik kazanmadığı gerçek. Edindiğimiz bilgilere göre, önümüzdeki dönemde gerçekleşecek Stellantis ziyaretleriyle bu karar kısa sürede verilecek.

DOBLO YERİNE ÜRETİLEBİLECEK MODELLER NELER?

Öncelikle kesin bir karar olmadığını ve yeni model stratejisinin önümüzdeki dönemde netleşeceğini tekrar hatırlatalım. Ancak, Stellantis’in şimdiye kadar attığı adımlar dikkate alındığında, Tofaş’ın önünde şu üç yol var gibi gözüküyor:

1- Doblo kararıyla Fiat’ın markaya özel son ticarisi olarak yine Bursa’da üretilen Fiorino kaldı. Dolayısıyla Minicargo Projesi’nin yenilenmesi ve Stellantis çatısındaki diğer markaların da bu yeni strateji kapsamında Minicargo dahilinde Bursa’ya dahil edilmesi mümkün olabilir.

2- Stellantis’in Doblo’yu da taşıyacağı İspanya’daki Vigo fabrikasının Türkiye için ayrı bir önemi var. Bu fabrikada üretilen sedan modellerin (Peugeot 301, Citroen C-Elysee) büyük bölümü yıllarca öncelikle Türkiye’ye ihraç edildi. Söz konusu sedanların üretimi sona ererken, Tofaş fabrikasına bir Stellantis sedanı gelebilir. Belki de ‘Egea’laştırılmış bir ortak üretim sedan Türkiye’de üretilebilir.

3- Bu zamana kadar hiç duymadığımız sürpriz bir araç modelinin üretimi gerçekleştirilebilir veya bilinen bir modelin tüm üretimi Tofaş fabrikasına kaydırılabilir.

TAVARES: BAŞKA PLANLARIMIZ OLACAK

Geçtiğimiz hafta Almanya’daki bir toplantıda Doblo üretiminin İspanya’daki fabrikada üretilme kararını değerlendiren Stellantis CEO’su Carlos Tavares, kârlılığı sürdürülebilirliğin anahtarı olarak gördüklerini, Doblo’nun ortak platforma geçmesinin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Autoticari.com’da yer alan habere göre Tavares, “Planlar henüz netleştirilmemiş olsa da iş ortaklarımızla başka planlarımız olacak” diye konuştu.