Dijital eskiciler kapıya geliyor

TÜRKİYE’deki evlerde biriken 530 bin ton kullanılmayan elektronik atıktan sadece 20 bin tonu toplanabiliyor. Çünkü tüketiciler ne yapacağını bilmiyor. Eski cihazları evin bir köşesinde tutan tüketiciler, bu atıkları kim aracılığı ile geri dönüşüme kazandıracak yetkili şirketleri ararsa cihazlar toplanıyor. 2013 Nisan ayından itibaren atıkları toplama görevinden sorumlu belediyeler olacak. Elektronik atıkları toplamakla görevli 17 lisansör şirket de, kendilerine ulaşan tüketicilerin atıklarını toplamaya hazır olduklarını belirtiyor. Şirket yetkilileri, “Adres veren tüm tüketicilerimizin evlerine ulaşırız. Bunun için tüketicilere ücret ödemiyoruz ama onlar da çevreye karşı olan sorumluluklarını yerine getiriyor” diyor.

DEĞERİ 40 MİLYON TL

Evlerdeki 530 bin ton civarındaki elektronik atığın karşılığı 40 milyon TL’ye denk geliyor. Elektronik atık toplama konusunda, Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı’nın görevlendirdiği 17 lisansör şirket, bu atıkların kilogram olarak karşılığının 50-75 kuruş aralığında olduğunu belirtiyor. Toplanan atıklar, paramparça edildikten sonra, ayrıştırılarak gerekli alanlara satışı gerçekleşiyor. Toplanan cihazların içindeki çevreye zararlı maddeler imha ediliyor.�

20 BİN TON ATIK

Yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de kişi başına düşen elektronik atık miktarı 7 kilo 22 grama ulaşıyor. Kullanıcıların yüzde 68’i elektronik atığını evinde tutuluyor. 530 bin tonluk atıktan yalnızca 20 bin tonunun, atık toplama koşullarına uygun toplandığı tahmin ediliyor. 17 lisansör şirket arasındaki Evcil firmasının proje Yönetim Müdürü Ozan Kayahan, bilgisayar, televizyon ve cep telefonu gibi iletkenliğin yüksek olması gereken cihazların ana kartlarında altın kaplama olduğunu belirterek, “80 cep telefonunun içindeki altın kaplama bir çeyrek altına karşılık gelir” diye konuştu.

Dünyada 11 milyar dolar

Birleşmiş Milletler’e göre, dünya elektronik atık pazarında her yıl yüzde 5-8 artış gözleniyor.
2009 yılında e-atık pazarının 11 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor.
Yıllık 20-50 milyon ton arasında e-atık oluştuğu tahmin ediliyor.
Dünya genelinde toplam atıkların yüzde 5’ini elektronik atıklar oluşturuyor.
Avrupa Birliği’nde yıllık 24 milyon ton bilinen e-atıkların 8 milyon tonu sağlıklı geri dönüşüme giriyor.
Türkiye’de her yıl 2 milyon adedin üzerinde cep telefonu kullanılmaz hale geliyor.
Kullanılan cep telefonlarının yüzde 50’si evlerde bekletiliyor, yüzde 2’si geri dönüştürülüyor.

17 firma lisansör

TÜRKİYE’de elektrik ve elektronik atık toplama ve dönüştürme hakkını sahip olan 17 lisansör şirket şöyle sıralanıyor:  “Anel Doğa Entegre, Exitcom Recycling, Evciler Madencilik, Uğur Metal, Arte Elektrik Elektronik, Asa Metal, Karaman Kardeşler Metal, Sarmet Sanayi, Akademi Çevre Danışmanlık Hizmetleri, Er Metal Madencilik Sanayi, EAG Geri Dönüşüm Sanayi, Redeem Elektronik Cihazlar, Bayatlı Geri Dönüşümcülük Demir Çelik Metal, Aselser Elektronik, Tekno Geri Dönüşüm Hurda Elektrik, Altaş Yapı Hizmetleri, Öznak Geri Dönüşümlü Atık Değerlendirme.”