Dijital enerji borsası ile enerjide yeni fırsatlar kapıda

ULUSLARARASI Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) tarafından yayınlanan verilere göre, 2016 yılında küresel yenilenebilir enerji üretim kapasitesi 161 gigavat (GW) artarak, ilave yeni kapasite bakımından şimdiye kadarki en güçlü yıl oldu. Böylece 2016’da yenilenebilir kaynaklar yeni elektrik kapasitesinin en büyük kaynağı oldu.

Türkiye, 2023 yılı enerji hedefleri arasında yenilenebilir enerji yöntemlerinin çeşitlendirilmesi ve artırılması, stratejik planın oldukça önemli bir parçası. Rüzgâr enerjisinin 2023 yılında Türkiye’de üretilen enerjiye en az 20 bin megavat (MW) katkı yapması hedefleniyor. Ayrıca LED kullanımı gibi enerji verimliliğini artıran yöntemlerle yine 2023 yılına kadar, 2011 yılına göre yüzde 20 verimlilik sağlanması da hedefler arasında.

Bu hedeflere ulaşılabilmesi için yeni yatırımlar kadar, eski santrallerin yenilenerek dijital sanayi çağına ayak uydurması da büyük önem arz ediyor. Örneğin GE’nin endüstriyel internet platformu Predix ile sunduğu dijital sanayi yenilikleri, üzerlerindeki sensörler ve Predix sayesinde birbirleriyle konuşup optimize olabilen rüzgâr çiftliklerinin verimliliklerini yüzde 10 oranında artırabiliyor. Yeni teknolojiler, inovasyonlar ve daha verimli ürünlerle, yenilenebilir enerjinin bir gün enerji ihtiyacının tamamını karşılayabilir hale geleceğine inanılıyor.

Öte yandan, şebekeler rüzgâr ve güneş gibi kesintili yenilenebilir enerji kaynakları nedeniyle gittikçe daha karmaşık hale gelirken, bu da elektrik kurumlarının şebekenin hassas arz talep dengesini korumasını zorlaştırıyor. Yeni teknolojiler ve dijitalleşme ile bu sorunların da önüne geçilmesi bekleniyor. Akıllı, yenilenebilir bir ulusal şebekeyse, yerli güneş potansiyelinin kilidini açıp pik talebini yönetmeye yardımcı olacak yeni bir dijital enerji borsasının ilanından sonra bir adım daha yaklaşıyor.

DİJİTAL ENERJİ BORSALARI GELİYOR
ARENA, GreenSync, hükümet ve enerji perakendecileri arasında bir ortaklık olan Merkezi Olmayan Enerji Değişimi (deX), güneş panelleri tarafından üretilen ve pillerle depolanan enerji için açık bir dijital borsa yaratacak. Böylece, tüketiciler, işletmeler, topluluklar ve şebeke kuruluşları arasında ticareti yapılabilecek. McKinsey’nin bir raporunda, akıllı şebeke yaratmak suretiyle, “dönüm noktasının başında kendilerini yenileyebilenleri devasa fırsatlar bekliyor” deniliyor. Bu durum da tüketicilerin enerji kullanımıyla ilgili tercihler yapmalarını sağlayacağından yararlı olacaktır. Tüketiciler bu şekilde örneğin, elektriğin daha ucuz olduğu zamanlarda cihazları çalıştıracak şekilde ayarlayabilecekler. İş dünyasına gelince, fabrikalar böylece dalgalı fiyatlardan yararlanmak amacıyla ekipmanın kullanım zamanlarını daha iyi düzenleyebilecekler. Dijital enerji borsasında tüketiciler ve iş sahipleri, güneş paneli ve depolama varlıklarını bir nevi paraya çevirmiş olacak. Çünkü şebekenin en çok ihtiyaç duyduğu pik saatlerde şebekeye bu sistemleri kiralama görevi görecekler. Bu özellikle elektrik tüketiminin yoğun olduğu sıcak yaz günlerinde, şebekenin yönetimini de kolaylaştıracak. Çözümün ilk kısmı, güneş paneli ve depolardan şebekeye tedariki koordine eden cloud teknolojisi olacak. İkinci bölüm, PV ve piller bulunan evlerde ve iş yerlerinde kontrol ve koordinasyon için teknoloji olacak.

TÜKETİCİ ODAKLI SİSTEME GEÇİŞ
Diğer yandan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) hayata geçirmeyi hedeflediği bir uygulamaya göre, elektrik tüketicileri tüketimlerini elektriğin daha bol ve ucuz olduğu saatlere kaydırabilecek. “Talep tarafı katılımcısı tüketicisi” olarak adlandırılan belli tüketiciler, piyasa fiyatlarının yükseldiği anlarda ve sistem güvenliğinin tehdit altına girdiği-yani elektrik üretiminin tüketimini karşılayamadığı durumlarda tüketimlerini kısmaları halinde, daha uygun fiyatlardan elektrik alabilecek. Böylece elektriğin daha etkin kullanılması hedefleniyor. Elektrik tüketiminin gönüllü bir şekilde azaltılması karşılığında, tüketilmeyen elektriğe karşılık bir bedel tüketicilere ödenecek.  Elektrik tüketicilerinin elde edeceği ekonomik faydaya ek olarak, 31 Mart 2015’te ülke çapında gerçekleşen elektrik kesintisi gibi sıkıntılı durumların da önüne geçilebilecek.