Devletin parasıyla oy toplama devri kapandı

Merkez Bankası'na uluslararası standartlarda bağımsızlık sağlayan yasa Meclis'te kabul edildi. Artık, hiçbir siyasetçi polülizm ve oy uğruna Merkez Bankası'nın kaynaklarını kullanamayacak. Merkez Bankası, para politikasının belirlenmesinde tek sorumlu kurum olacak. Merkez Bankası Başkanı yılda iki kez Bakanlar Kurulu’na rapor sunacak

Ekonomik Programın en önemli yasalarından biri olan Yeni Merkez Bankası Yasası önceki gece TBMM'da sabah 02.30'a kadar süren görüşmeler sonunda kabul edildi. Yeni yasayla Merkez Bankası, gelişmiş ülkelerdeki gibi tam özerk hale getirilerek, ‘‘TL’’ özgürleştirildi.

Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş de tasarının Meclis'deki görüşmelerine katılarak milletvekillerine açıklamalar yaptı. Yeni düzenlemenin önemini anlatan Derviş, ‘‘Hükümetler bu yasayla ellerini bağlıyor. Artık seçim öncesinde para basıp oy alma dönemi bitiyor’’ dedi.

Yasanın getirdiği yeni düzenlemeler şöyle:

TEK SORUMLU

Merkez Bankası, enflasyon hedefini hükümetle birlikte belirleyecek. Banka, para politikasının belirlenmesi ve uygulanmasında tek sorumlu olacak. Banka'nın hükümetle ilişkisi Başbakan aracılığıyla sağlanacak.

Merkez Bankası, bankalar ile diğer mali kurumlar hakkındaki görüş ve tespitlerini, Başbakanlığa ve BDDK'ya bilderebilecek.

Merkez Bankası'nın ‘‘itibarını kırabilecek veya şöhretine ya da servetine zarar verebilecek bir hususa kasten sebep olan veya bu yolda asılsız haber yayanlar ve yayınlayanlar' hakkında 1-2 yıl hapis, 2-4 milyar lira para cezası verilecek.

PARA POLİTİKASI KURULU

Fiyat istikrarının sağlamak amacıyla, para politikası ilke ve stratejilerini belirleyecek Para Politikası Kurulu (PPK) kurulacak. PPK, para politikası stratejisi çerçevesinde, Hükümet ile birlikte enflasyon hedefini belirleyecek.

Merkez Bankası, ödemeler sisteminde tıkanıklara yol açabilecek nitelikteki geçici likidite sıkışıkları ile finans piyasaların etkin çalışmasını engelleyen teknik ödeme sorunlarını gidermek amacıyla; teminat karşılığında sisteme gün içi veya gün sonu kredi imkanı sağlayacak.

Faizsiz kazanç esasıyla çalışan Özel Finans Kurumları (ÖFK)'lar ile elektronik ödeme araçlarını çıkaran kuruluşlar tıpkı bankalar gibi, bundan böyle zorunlu karşılık ayıracak.

Merkez Bankası olağanüstü hallerde ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu kaynaklarının yetmediği durumlarda, Fon'a avans verecek.

ZORDAKİ BANKAYA KREDİ

Banka sisteminde belirsizlik ve güvensizlik oluşması ve fon çekilişlerinin hızlanması halinde, bu durumdaki bankalara kredi verebilecek.

Merkez Bankası, bilanço, kár ve zarar hesaplarını bağımsız denetim kuruluşlarına denetlettirebilecek.

Merkez Bankası başkanı, her yılın nisan ve ekim aylarında, faaliyetler ile para politikası hakkında Bakanlar Kurulu'na rapor sunacak.

Açık piyasa işlemlerine (APİ) konu olacak araçların yüksek likiditeye sahip olması aranacak. APİ kapsamında kendi nam ve hesabına, vadesi 91 günü aşmayan, ikincil piyasada işlem gören likidite senetleri ihraç edebilecek.

Merkez Bankası, Hazine ile kamu kurum kuruluşlarına avans verip kredi açamayacak. Hazine ile diğer kamu kuruluşlarının ihraç edeceği borçlanma araçlarını, birincil piyasadan satın alamayacak.

Zorunlu karşılık ve disponibilite için belirlenen oranları süresinde ayırmayan veya eksik tesis eden banka, ÖFK ve diğer mali kurumların görevlileri hakkında, bir milyar liradan iki milyar liraya kadar ağır para cezası uygulanacak.

BİLGİ VERMEYENE HAPİS

Gerçeğe aykırı bilgi veren, denetimi engelleyen banka, ÖFK ve diğer mali kurumlar yöneticileri hakkında da 1-3 yıl hapis cezası ile 2-4 milyar lira ağır para cezası uyglunacak. Sır yükümlülüğüne uymayan banka görevlilerine 1-3 yıl hapis, 2-4 milyar lira para cezası öngörülüyor. Sırları çıkar amacıyla açıklayanlara ise 3-5 yıl ve en az 5 milyar lira para cezası uygulanacak.

Merkez Bankası'nın yeni işleyişi

Merkez Bankası para politikasının belirlenmesi ve uygulanmasında tek sorumlu.

Fiyat istikrarının sağlamak amacıyla Para Politikası Kurulu kurulacak.

Merkez Bankası, sıkışıklık halinde bankalara teminat karşılığında kredi imkanı sağlayacak.

Özel Finans Kurumları da bankalar gibi zorunlu karşılık ayıracak.

Merkez Bankası olağanüstü hallerde Fon'a avans verecek.

Fon çekilişlerinin hızlanması halinde, bu durumdaki bankalara kredi verebilecek.

Merkez Bankası, bilanço, kár ve zarar hesaplarını bağımsız denetim kuruluşlarına denetlettirebilecek.

Merkez Bankası başkanı, her yılın nisan ve ekim aylarında Bakanlar Kurulu'na rapor sunacak.

Gerçeğe aykırı bilgi veren, denetimi engelleyen banka ve ÖFK yöneticileri cezalandırılacak.