Devlet sırtında 9 milyar dolar batık banka yükü

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) bünyesindeki Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun Temmuz 2002 bilançosu, içi boÅŸaltılan bankaların devletin sırtında oluÅŸturduÄŸu yükü netleÅŸtirdi. Fon'un, el koyduÄŸu bankalar nedeniyle oluÅŸan görev zararı 14.7 katrilyon lira (9 milyar dolar) olarak açıklandı. YAÅžANAN bankacılık krizi süresince, sahipleri tarafından içi boÅŸaltılan ya da yaÅŸanan ekonomik krizler nedeniyle güç duruma düşen özel bankaları bünyesine alan Tasrruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun (TMSF), bu iÅŸlevi nedeniyle oluÅŸan görev zararları Temmuz 2002 sonu itibariyle 14.7 katrilyon liraya (9 milyar dolar) ulaÅŸtı. TMSF'nin Temmuz 2002 sonu itibariyle bilanço ve gelir-gider tabloları açıklandı. IMF'ye verilen taahhütler çerçevesinde bu yıl başından itibaren bilançosunu her ay kamuoyuna açıklamak zorunda bulunan TMSF'nin, bankacılık krizi süresince üstlendiÄŸi görevler nedeniyle oluÅŸan zararı her geçen ay daha da büyümeye devam ediyor. Bu yıl Haziran ayı sonunda 14 katrilyon 253 trilyon lir olan Fon'un görev zararları Temmuz ayında da 410 trilyon lira artarak 14 katrilyon 664 trilyon liraya yükseldi. Söz konusu zararın 6 katrilyon 23 trilyon liralık bölümü kesinleÅŸmiÅŸ bulunuyor. Görev zararlarının 8 katrilyon 479 trilyonu baÄŸlı ortaklıklara, 455 triyonu da tasfiye halindeki baÄŸlı ortaklıklara olarak aktarıldı. Fon bu zararın sadece 302 trilyon liralık bölümü için karşılık ayırabildi. Bu nedenle 15 katrilyon liraya yaklaÅŸan görev zararları net 14.7 katrilyon lira olarak gerçekleÅŸti.Bu arada, bünyesine alarak kapattığı ya da sattığı bankaların batık durumdaki kredilerini de üstlenen TMSF'nin bu yolla devraldığı takipteki alacak tutarı ise 4 katrilyon 176 trilyon lira düzeyinde bulunuyor. TMSF söz konusu batık krediler çin 8 katrilyon 883 trilyon lira karşılık ayırdı. TMSF'nin söz konusu zararlar ve karşılıklar için Hazine'den iç borçlanma kağıdı olarak aldığı uzun vadeli borcun tutarı 23 katrilyon 367 trilyon liraya kadar ulaÅŸtı. AVANS KULLANIMITMSF, Merkez Bankası'ndan ise 1 katrilyon 674 trilyon liralık kısa vadeli avans kullandı. Hazine ve Merkez Bankası'ndan alınan borçlar nedeniyle TMSF'nin önemli bir faiz yükü de oluÅŸmaya baÅŸladı. Fon'un Hazine'den aldığı borçlar için bu yılın ilk yedi ayında olaÅŸan faiz borcu 3 katrilyon 659 trilyona çıktı. Merkez Bankası'na ödenmesi gereken faiz miktarı ise 40 trilyon lira oldu. TMSF bu yılın ilk yedi ayını 4 katrilyon 913 trilyon lira zararla kapattı. Fon'un önceki yıllardan gelen zararı ise 9 katrilyon29 trilyon lira düzeyinde bulunuyor. Kasım 2000 krizinden bu yana geçen son iki yılda, baÅŸka bankalara devredilen, birleÅŸtirilen ya da kapanan bankaların sayısı 24 olarak gerçekleÅŸti. Bu bankaların 16'sını özel bankalar, 3'ünü yabancı bankalar, 4'ünü kalkınma ve yatırım bankaları, 1'ini ise kamu bankaları oluÅŸturdu. Bankacılık sektörüne yönelik operasyonların büyük bölümü, Åžubat krizinin patlak verdiÄŸi 2001 yılında gerçekleÅŸtirildi. Krizin ardından, sektöre yönelik sürdürülen yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde geçen yıl birleÅŸen ya da kapanan 18 banka sistemden çıktı.2001 yılında 8 banka Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na alındı. Fon bankalarından Egebank, Yurtbank, YaÅŸarbank, Bank Kapital ve Ulusal Bank Sümerbank'la birleÅŸtirildi. Sümerbank yıl içinde Oyak Grubu'na satıldı.Fon bünyesindeki Ä°nterbank ve Esbank Etibank ile birleÅŸtirildi. Yılsonu itibariyle Etibank'ın bankacılık lisansı iptal edildi. Ayrıca, Demirbank'ın HSBC Bank'a, Sitebank'ın da Novabank'a satışları gerçekleÅŸtirildi.2001 yılında Ä°ktisat Bankası, Kentbank, Okan Yatırım Bankası ve Atlas Yatırım Bankası'nın bankacılık iÅŸlemleri izinleri kaldırıldı. Rabobank Nederland ile mahkeme süreci uzun süre devam eden Türkbank tasfiye edildi. Ayrıca, kamu bankalarından Emlak Bankası, Ziraat Bankası'na devredilerek kapatıldı. Körfezbank ile Osmanlı Bankası Garanti Bankası bünyesinde, Sınai Yatırım Bankası TSKB'yle, EGS Bank ve Toprakbank Bayındırbank'la, Morgan Guaranty Trust ise The Chase Manhattan Bank'la birleÅŸtirildi. Tekfen Yatırım Bankası, Bank Expres'e devredilerek ‘‘Tekfenbank’’a dönüştü.1.790 banka ÅŸubesi kapatıldıSON iki yıldaki bankacılık operasyonları nedeniyle kapanan ÅŸube sayısı ise 1 bin 790 oldu. Bankaların Kasım 2000'de 7 bin 837 olan toplam ÅŸube sayısı, bugün itibariyle 6 bin 47'ye indi. Sözkonusu ÅŸubelerin 929'u 2001 yılında, 861'i ise bu yılın ilk on aylık döneminde kapandı. Kamu bankalarının kapatılan ÅŸubelerinin sayısı 803 oldu. Bunun 405'ini Ziraat Bankası'na devredilen Emlak Bankası'nın ÅŸubeleri oluÅŸturdu. Halkbank'ın 256, Ziraat Bankası'nın da 129 ÅŸubesinin kapatıldığı belirlendi. Özel bankaların son iki yılda 239, Fon bankalarının 828, kalkınma ve yatırım bankalarının ise 11 ÅŸubesi kapandı. Yabancı bankaların ÅŸube sayısının ise anılan dönemde 91 arttığı belirlendi. Sistemde faaliyet gösteren bankaların sayısı ise 11 Ekim itibariyle 55 olarak gerçekleÅŸti. Özel bankaların sayısı 20, yabancı bankaların sayısı 15, kalkınma ve yatırım bankalarının sayısı 14, TMSF bankalarının sayısı 3, kamu bankalarının sayısı ise 3 oldu. Fon bünyesinde bankaları Bayındırbank, Milli Aydın Bankası ve Pamukbank oluÅŸturdu.Â