Depremzedeler için barınma önerisi: Yabancının boş evi kamulaştırılsın

Kamu geçici ve kalıcı barınma için çalışırken dikkat çeken bir öneri geldi. Yabancıya konut satışının bir dönem için yasaklanması gerektiğini belirten Avukat Faruk Aktay, bugüne kadar satılan evlerin bir kısmının da boş olduğuna dikkat çekti. Boş evlerin depremzedeler için kullanılabileceğini dile getiren Aktay şunları söyledi: “Türkiye’den konut alıp da oturmayan, kiraya da vermeyen yabancılar var. Önce bu evler tespit edilmeli. Bu konutların depremzedelere tahsis edilmesi için bir mevzuat çıkarılabilir. Yasal düzenleme yapılabilir. Burada devlet kuralları belirleyebilir. Örneğin bu konutların devletin belirleyeceği uygun bir rayiçten depremzedelere kiralanması sağlanabilir. Olağanüstü bir süreçten geçiliyor. Olağanüstü süreçlerde kamu gücü hukuk çerçevesinde devreye alınabilir.”

HUKUKİ HAKLAR

Depremzedelerin hukuki haklarına da değinen Aktay şu bilgileri paylaştı:

- “Bir müteahhit yaptığı konuttan 5 yıl boyunca sorumlu. Bu kısım vatandaşın tazminat tarafı ile alakalı. Eğer müteahhidin yaptığı binada gizli bir ayıp varsa vatandaşa tazminat ödemeli. Müteahhidin ağır kusuru veya hileli bir davranışı varsa burada bir zaman aşımı bulunmuyor. 30 yıl geçse de vatandaşın tazminat hakkı bulunuyor. Deprem bölgesi dışında insanlar evlerini kontrol ettirmeye başladı ve kimi evler hasarlı çıkıyor. Müteahhidin hilesi ve ağır kusuru varsa vatandaş, müteahhide ve iskan veren belediyeler dava açılabilir.

KOLON KESMENİN CEZASI BİR YIL

- Kolon kesmek binayla ilgili bir tehlike oluşturuyor. Eğer kolon kesildiği için bu bina çökerse ceza kanuna göre bunun cezası 3 aydan 1 yıla kadar değişiyor. Eğer kolon kesme sonucunda bina çökmediyse, takipsizlik kararı veriliyor. Eğer bina çöktüyse ve insanlar öldüyse farklı bir değerlendirme oluyor.

- Mevzuatımızda deprem suçu yok. Yani imara aykırı, ruhsata aykırı yapı yapmak ile ruhsatsız yapı yapmanın, imar kirliliği suçu oluşturduğu, bunun da 1 ila 5 yıl arasındaki suç teşkil edeceğine ilişkin bir madde var. Ortada ölüm varsa o zaman bilinçli taksir olduğunda taksirle adam öldürmeden yargılama yapılıyor. Taksirli adam öldürme suçunun cezası 2 ile 15 yıl arasında değişiyor. Bilinçli taksirde de bu ceza 1/3 ila 1/2 oranında artırılır diyor. Bazı durumlarda neredeyse hiç cezaevine girmeden tahliye olanlarla karşılaşıyoruz. Olası kastla yargılanırsanız kasten adam öldürme ile suçlanıyorsunuz. Buradaki ceza ise 20 ile 25 yıl arasında. Bu savcının talebiyle belirlenecek bir konu. Olası kast için aranan ise hileli davranış. Son yaşadığımız felaketten sonra toplum adaletin tecelli etmesini, müteahhitler, denetim firmaları, belediye, imar müdürleri ve kimler varsa ceza almasını istiyor.

- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda deprem kelimesi geçmiyor. Konutların depreme dayanıklı ve güvenilir olması için tüm tedbirlerin alınmasının anayasal zorunluluk haline getirilmesi gerekiyor. Anayasa’nın konut hakkı başlıklı 57’nci maddesine ‘Devlet, yerleşme yerlerinde olan yapılaşmanın fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun planlamasını yapmak zorundadır’ hükmü eklenerek imar barışı gibi özel düzenlemelerin sebep olduğu mağduriyetlerin de önüne geçilebilir. Eğer bu düzenleme yapılırsa orada vatandaşın güvenilir konutlarda oturması anayasal bir hakkı olduğu için imar affı çıkarmak istediğinizde bir daha bunu başarmanız mümkün olmuyor.”