Denetleme Kurulu yakaladı, dört santrala el koyuluyor

"Yap-iÅŸlet-devret"le yaptırılan 4 santrala el koyma gerekçesi Devlet Denetleme Kurulu raporuyla saptanan yüksek fiyat ve yolsuzluk.Hükümet, Devlet Denetleme Kurulu raporuna uyarak 4 enerji santralına el koyma kararı aldı. Enron'a ait Marmara EreÄŸlisi-Trakya DoÄŸalgaz Kombine, Unimar'a ait Marmara EreÄŸlisi-Unimar DoÄŸalgaz, Günay Çapan'a ait Esenyurt DoÄŸalgaz ve Ova Elektrik'e ait Gebze-Dilovası santrallarına el koyulacak.HÃœKÃœMET, CumhurbaÅŸkanlığı Devlet Denetleme Kurulu'nun (DDK) raporuyla bazı usulsüzlükleri günışığına çıkan Yap-Ä°ÅŸlet-Devret ile iÅŸletilen dört santrala el koyma kararı aldı. Devletin yüzde 85 alım garantisi verdiÄŸi, doÄŸalgazla çalışan dört büyük santrala el koyacak olan hükümet, ÅŸirketlerin tahkime gitme olasılığına karşı ‘‘Yolsuzluklarınızı açıklarsam uluslararası arenada güç kaybedersiniz’’ restini çekecek.Enron'a ait Marmara EreÄŸlisi-Trakya DoÄŸalgaz Kombine, Unimar'a ait Marmara EreÄŸlisi-Unimar DoÄŸalgaz, Günay Çapan'a ait Esenyurt DoÄŸalgaz ve Ova Elektrik'e ait Gebze-Dilovası santrallarına el konulacak.Enerji Bakanı Hilmi Güler, isim vermeden bazı YÄ°D'lere el koyma operasyonunu doÄŸrularken, tüm hazırlıkların tamamlandığını, düğmeye basmak için EPDK'dan yanıt beklediklerini bildirdi.Güler, ‘‘ÇEAÅž ve Kepez'in başına gelen onların da başına gelebilir. Benzer bir süreç iÅŸleyecek. Yolsuzluk denize dökülecek’’ dedi.Güler, YÄ°D'lerde ‘‘epey karışık iÅŸlerin olduÄŸunu’’ ifade ederek, bire yapılacak iÅŸlerin üçe maledildiÄŸini, dolara eskalasyon uygulandığını, anlaÅŸmaların ihlal edildiÄŸini, maliyetlerin abartıldığını ve bunun sonucunda kredilerin ÅŸiÅŸirildiÄŸini, bu yapılanların da enerji fiyatlarına yansıyarak hep yüksek fiyatla kamuya satış yapıldığını anlattı.SözleÅŸmelerin feshedilmesi durumunda olası tahkim faturasının hesaplanıp hesaplanmadığı sorusuna karşılık Güler, ‘‘Bütün hazırlıklar yapıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın alternatifli olarak stratejisi belli. Biz burda ÅŸimdi uygulamaya geçmek üzereyiz, TETAÅž dahil olmak üzere hepsi hazır. Düğmeye basmak için son rötuÅŸlar oldu, EPDK'dan haber bekliyoruz. Onun biraz hızlandırılması lazım. Yoksa bizim açımızdan herÅŸey tamam’’ dedi.EPDK ile yaptıkları ortak çalışmanın sonucunu beklediklerini ardından düğmeye basacaklarını ifade eden Güler, hesapladıkları tahkim faturasını açıklayamayacağını belirtirken, buna karşın rakamın göze alabilecekleri bir rakam olduÄŸunu kaydetti. Güler buna karşın bazı firmaların tahkime gitmeyi tercih etmeyebileceklerini vurguladı ve şöyle devam etti:‘‘Türkiye büyük bir pazar. Bunlar da çıkarlarını düşünüyorlar. Onların uluslararası arenada repütasyonlarıyla ilgili, isimleriyle ilgili maliyetler de olabilir; yapılan anlaÅŸmalar doÄŸrultusunda. Onları da etkileyecek ÅŸeyler var, onlar da mutlaka bunların hesabını yapıyorlardır. Yapıyor olmaları lazım.’’Güler, hükümetin ‘yolsuzluklarınızı açıklarsam uluslarası alanda isminiz zarar görür’ restini mi çektiÄŸi sorusuna, ‘‘Direkt olarak öyle söylemeyeyim ama karşılıklı olarak herÅŸeyi görüşüyoruz. Biz önce onlara bir jest yapmalarını telkin ettik. O ÅŸekilde yapalım diye konuÅŸtuk. Daha sonra karşılıklı kartlarımızı açtık. Bu önemli. Åžimdi iÅŸ çözümleniyor’’ dedi.YÄ°D sorunun uzun süredir çözülememesinde etkili olan yatırımcı bankaların alınacak önleme nasıl yaklaÅŸacağı konusunda ise Güler, ‘‘Hepsiyle görüştük. Bu iÅŸin çarpıklığını izah ettik. Biliyorlar durumu. Yani aynı durum onların ülkesinde olsaydı kabul edilir olamazdı. Bunun detaylarını kendileriyle görüştük’’ dedi. Maliyetleri bile bilinmiyorDDK'nın konuyla ilgili raporunda el konulacak santrallerden Trakya ve Unimar'ın toplam yatırım tutarına ait bilgilerin bulunmadığı belirtiliyor. Raporda dikkat çekilen bazı usulsüzlükler şöyle:YÄ°D projeleri, yönetmeliÄŸe aykırı, özensiz ve yüzeysel biçimde hazırlanmış yapılabilirlik raporları esas alınarak uygun bulunmuÅŸtur. Bazı projelerde yapılabilirlik raporu ise hiç alınmamıştır. Teklif edilen kredi faiz oranları ve masrafların gerçekliÄŸi tartışmalıdır.Gerçek miktarının üzerinde bildirilen yatırım tutarları, elektrik tarifelerinin yüksek olmasının en önemli nedenini oluÅŸturmuÅŸtur.Hemen bütün projelerde yatırım tutarının ÅŸirketler tarafından gerçeÄŸin çok üzerinde bildirildiÄŸi ortaya konulmuÅŸtur.Bildirilen yatırım tutarları içinde, maliyete eklenmemesi gereken ögeler sıkça yer almıştır. Proje tutarının yüzde 80'ini diÄŸer harcamalar kalemi içinde gösteren örnekler vardır.İç kárlılık oranları ve özkaynak düşük gösterilmiÅŸtir.SözleÅŸmelerde sonradan defalarca yapılan deÄŸiÅŸikliklerle, projelerin toplam yatırım tuturları artırılmış, elektrik satış tarifeleri yükseltilmiÅŸ, iÅŸletme süreleri uzatılmış; devreye alma sayısında, erken üretim ve fazla üretim kurallarında her zaman idarenin zararına ÅŸirketlerin yararına düzenlemeler gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir.Eskalasyon hesaplamalarında ticari gerçeklerle baÄŸdaÅŸmayan uygulamalar yapılmıştır. 3 adet doÄŸalgaz santralinde yaklaşık olarak 60 milyon dolar fazladan ödeme yapılmıştır ve ödemeler artarak devam edecektir.Ortakların, ÅŸirkete yürürlükteki faiz oranlarını birkaç kat aÅŸan oranlarda kredi açmış gibi gösterildiÄŸi örnekler bulunmaktadır.Bazı ÅŸirketler bildirdikleri yatırım tutarının çok üzerinde kredi iliÅŸkisine girmiÅŸlerdir.Yolsuzlukların denize dökülmesi lazım BUNDAN sonra yeni YÄ°D'e izin vermeyeceklerini, bunun yerine Yap-Ä°ÅŸlet'leri tercih edeceklerini kaydeden Hilmi Güler, mevcut yolsuzluk dosyalarının da yargı sürecinde peÅŸini bırakmayacaklarını vurguladı. Türkiye'de bilirkiÅŸilik kurumunda da sorun olduÄŸunu belirten Güler, çok iyi delillendirme ve bunu hakim-savcılara iyi anlatma yöntemini uygulayacaklarını söyledi. Güler, ‘‘YolsuzluÄŸun denize dökülmesi lazım. Bunu da yapacağız’’ deÄŸerlendirmesini yaptı.3 santrala 18-19 milyar dolar gidecektiHAZÄ°NE tarafından hazırlanan ‘‘Enerjide Yeniden Yapılanma İçin Temel Strateji Raporu’’, YÄ°D'lerin kamuya faturasını ortaya koymuÅŸtu. Raporda, 2019 yılına kadar Çapan, Unimar ve Enron'un sahip olduÄŸiu santrallerine alım garantisi verilen elektrik satışı için 18-19 milyar dolar ödeneceÄŸini hesaplanmıştı. Aynı rapora göre, bu santrallerin kamu tarafından satın alınması halinde oluÅŸacak maliyet ise 1.8-2.3 milyar dolar olarak gerçekleÅŸiyordu.Â