Değeri şimdiden 31 milyarı aştı

BAŞTA Ziraat Bankası, BOTAŞ, Türkiye Petrolleri AO (TPAO) gibi kurumların devredilmesiyle önceki gün yaklaşık 15.6 milyar liralık kuruluşlar üzerinde söz sahibi olan Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) dün de Türk Hava Yolları’nın (THY) yüzde 49.12’si ile Halkbank’ın yüzde 51.11 oranındaki hisseleri de devredildi. Savunma Sanayinden üç aylığına aktarılan 3 milyar liralık kaynak da eklendiğinde, toplam Türkiye Varlık Fonu’nun büyüklüğü 31.3 milyar liraya ulaştı. Özelleştirme kapsamında yer alan Denizcilik İşletmeleri’nin yüzde 49’u, Kayseri Şeker Fabrikası’nın yüzde 10’u ve İzmir Limanı’nın da dün fona devredildiği öğrenildi. 

THY VE HALKBANK GİRDİ

Önceki gün Resmi Gazete’nin mükerrer saysıında, fona yapılan devirler açıklanmıştı. Dün de Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, THY’nin yüzde 49.12’lik hissesi ile Halk Bankası’nın yüzde 51.11 oranındaki hisselerinin özelleştirme kapsamından çıkarıldığını ve Türkiye Varlık Fonu’na devredildiğini açıkladı. THY’nin borsa değeri 7 milyar 879 milyon lira. Yüzde 49.12’lik kısma denk gelen kısım da, 3 milyar 860 milyon liraya denk geliyor. Halkbank’ın ise borsa değeri 14 milyar 800 bin lira. Halkbank’ın da yüzde 51.11’lik kısmı Hazine’ye ait olduğu için fon 7 milyar 548 milyon liralık hisse üzerinde etkili olacak. Türk Telekom da borsada işlem görüyor. Piyasa değeri ise 19 milyar 390 milyon lira. Yüzde 6.68’lik hissenin karşılığı ise 1 milyar 295 milyon lira. Böylece borsa değerleri açısından Varlık Fonu’na aktarılan şirket hisselerinin toplamı 12.7 milyar liraya ulaşacak. Söz konusu üç şirketin değeri borsaya açık olmaları nedeniyle piyasa değeri üzerinden alınıyor. 

TATİL BELDELERİ DE VAR

Fona ayrıca toplam büyüklüğü 2.2 milyon metrekareyi aşan toplam 46 taşınmaz da devredildi. Taşınmazlar, daha çok Kuşadası, Selçuk, Antalya Kemer-Kiriş gibi gözde tatil yerlerinde bulunuyor. Devredilen taşınmazların en büyüğünü Aydın Kuşadası ve Türkmen’deki 419 bin 453 metrekare büyüklüğündeki taşınmaz oluşturuyor.

DAHA ETKİN YÖNETİLECEKLER

Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş: “Büyük bazı kamu şirketlerinin Türkiye Varlık Fonu’na devri ile daha etkin yönetilmeleri amaçlanıyor. Bununla ayrıca devletin elinde çok etkin bir kaynak olması sağlanmakta. Öyle Düyun-u Umumiye falan gibi sözlerin de son derece yanlış ve yersiz olduğunu ifade etmek isterim. Varlık Fonu’nun bizatihi kendisi milli bir kuruluştur, milli bir oluşumdur. Ekonominin milli tarafını güçlendirmek için atılan bir adımdır.”

FONA DEVİRLER İÇİN NE DEDİLER?

ULUSLARARASI DENETİME AÇIK

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Cemil Ertem: ‘Türkiye Varlık Fonu, denetimine tabi olmayacak’ gibi spekülasyonlar yapılıyor. Bunlar kesinlikle doğru olmadığı gibi Varlık Fonu, uluslararası denetime açık bir kurum olacak. Türkiye Varlık Fonu dünyadaki uygulamalarından farklı. Varlık Fonu, Türkiye’nin mali piyasalarının daha sağlıklı çalışmasını, bankacılık sisteminin sermaye piyasaları tarafından desteklenmesini sağlayacak. Bu anlamda Türkiye’deki blok özelleştirme döneminin kapandığı, milletin varlıklarının tekrar millete döneceği bir yeni özelleştirme döneminin başladığını söyleyebiliriz. Türk varlıklarının yurtdışında değerlendirileceği yeni bir dönem göreceğiz. Türk varlıkları dünyaya açılmış olacak. Bu hiçbir zaman milli varlıklarımızın yabancıların eline geçeceği anlamına gelmiyor.

BU VARLIK DEĞİL BORÇLANMA FONU

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Selin Sayek Böke: Kurulan fon, bir kaynağı, yatırıma dönüştürme fonu değildir. Kurulan fon, kendi üzerine aldığı kamu kaynaklarını ipotek ederek, yani bizim geleceğimizi ipotek ederek, yeniden borçlanma mekanizmasıdır. Bu bir borçlanma fonudur, bir varlık fonu değildir. Daha da acısı ülkenin kurumlarını, devletini, 80 milyonun ortak kaynağını ipotek ettirir ve ne için kullanacağını dahi söylemez. Yeniden bir borçlanma mekanizması kurar. Bu neye benziyor biliyor musunuz? Babadan kalma evi ipotek ettirip hayali yatırımlarla batıran bir evlat gibi Cumhuriyetin emek emek, yıllarca, herkesi dahil ederek inşa etmiş olduğu, halkın mallarını ipotek edip yandaşlara, batık projelere ve geleceği olmayan yerlere harcayıp kaynağı tüketmek demek.

BUNUN SONU DÜYUN-U UMUMİYE

CHP Tekirdağ Milletvekili, eski Hazine Müsteşarı Faik Öztrak: Evde dededen kalan son gümüşler de hükümetin, bütçe disiplini ve Sayıştay denetiminin dışında tutarak ve hazine birliği ilkesine açıkça aykırı olarak kurduğu, Hazine-i Hassaya yani özel Hazineye devredildi. Elde kalan son gümüşleri rehin ederek yeni dış borçlar almaya çalışacak. Bu borçlar ödenmezse de bir sabah uyandığımızda Mithat Paşa’nın kurduğu Ziraat Bankası’nın borç veren yabancılara kaptırıldığını göreceğiz. Osmanlıyı çökerten zihniyet işte budur. Bunun sonu Düyun-u Umumiye’dir.

2001 KRİZİ ÖNCESİ 40’I AŞKIN FON VARDI

Eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz: Demek ki işler iyi gitmiyor, koskocaman bulvar, cadde varken neden ara sokaklara sapılıyor? Bir sıkıntı olmasaydı, işler normal gidiyor olsaydı ana bulvarda yürünmeye devam edilecekti. Bulvarda yürümek demek ki mümkün değil, çünkü hesap soruluyor. Şeffaf olunamıyor ki ara sokaklara giriliyor. 2001 krizine giden yoldaki taşlar da böyle döşenmemiş miydi? Kriz öncesi 40’ı aşkın fon vardı, ülke ekonomisi için sorunlar yarattı ve bizi 2001 krizine götürdü. Bu varlıkları teminat gösterip yurtdışından borçlanılacaksa kaynak girişi artar ama bunun karşılığı Türkiye’nin dış borç yükümlülüğü de artar.

ZİRAAT BANKASI TEMİNAT OLACAK

Bilkent Üniversitesi İktisat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Refet Gürkaynak: Dünyanın birçok ülkesinde kişiler ve devletler için kurulmuş varlık fonları var. Çünkü bu gelirleri bugünden tüketmek istemiyorlar, gelecek nesillere aktarmak için de fon kurmuşlar. Ama Türkiye’nin elinde böyle bir gelir fazlası, gelir yaratan bir emtia ihracatı yok. Elinde böyle bir likidite fazlası olmadığı için de zaten bu fona Ziraat, TürkSat, Türk Telekom gibi şirketleri aktarıyorlar.

Dolayısıyla Türkiye’nin bir varlık fonuna ihtiyacı yok çünkü elinde petrol, maden gibi gelir getiren ve gelirinin zamana yayılmak istendiği bir kaynak yok. En iyi ihtimalle bu fon, Hazine’nin yaptığı işi yapacak veya Hazine’nin parlamento ve Sayıştay denetimi altında yapamadığı birtakım şeyler yapacak. Varlık fonu, şirket olarak borç alabilir, bu durumda teminat göstermesi gerekir. Neyi teminat gösterecek? Ziraat Bankasını teminat olarak gösterebilecek. Örneğin üçüncü havaalanı için kaynak bulunamadığında fondaki şirket teminat gösterilerek, borçlanma yapılabilecek. Bu kamu şirketlerinin, Sayıştay denetimine de tabi olmayarak, teminat olarak kullanılmasını istiyor muyuz, bunu düşünmemiz gerekiyor.

FONUN MANTIKLI BİR İZAHI YOK

MHP Grup Başkanvekili Erhan Usta: Fon ters bir mantıkla kuruldu. Petrol veya maden geliri olan ülkeler bunlardan elde edilen fazla gelirleri gelecek nesillere aktarmak için bu fonu kuruyor. Biz ise cari açık veren bir ülkeyiz, bu fonu da aslında borçlanmak için cari açığı finanse etmek için kurdular. KİT’leri satmak için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB); borçlanmak için de Hazine Müsteşarlığı var. Dolayısıyla neden buna ihtiyaç duyulduğunun mantıklı bir izahını bulabilmiş değilim. Çok dikkatli olunması lazım. Yabancı fonlar aç kurt gibi bekliyorlar.

VARLIK FONU YÖNETİCİLERİ KİMDİR?

Başkan Mehmet Bostan: Özelleştirme İdaresi Başkanlığını yaparken Varlık Fonu Yönetim Kurulu başkanlığına getirildi

Üye Yiğit Bulut: Cumhurbaşkanlığı Ekonomiden sorumlu Başdanışmanı

Üye Kerem Alkin: İstanbul Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi, Sabah Gazetesi Yazarı

Üye Hİmmet Karadağ: Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı

Üye Oral Erdoğan: Piri Reis Üniversitesi Rektörü