Danıştay, alkollü içkide 24 yaş sınırını ‘özgürlüğe aykırı’ bulup freni koydu

TÜTÜN ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (TAPDK) kısaca ‘alkollü içki yönetmeliği’ olarak anılan düzenlmesinin iki maddesini Danıştay 13. Dairesi iptal etti. Danıştay’ın kararı; hacmi 20 cl ve altında bulunan ambalajlardaki alkollü içkilerin bakkal ve marketlerde satılabileceği anlamına geliyor. Ayrıca, 24 yaş sınırı da iptal edilerek, gençlerin katıldığı etkinliklerde alkol satışını serbest hale getirildi. Ankara Barosu, “TAPDK yönetmeliği kamu yararı değil, topluma yeni bir yaşam biçimi dayatıyor” dediği dilekçesiyle geçen ocak ayında konuyu Danıştay’a taşımıştı.
Yaş sınırı 18’dir
Yönetmeliğin, 24. maddesinin 2. fıkrasınındaki “Çocukları ve gençleri hedef alan veya bu kişilerin ilgi alanına giren etkinlikler ile bu nevi etkinliklerin tanıtımında ve etkinliğin gerçekleştirileceği mekanlarda, alkollü içki markaları veya alkollü içki markalarını çağrıştıracak nitelikteki unsurlar kullanılamaz ve bu etkinliklerde satış ve sunum yapılamaz” hükmünün yürütmesi de durdurdu.
TAPDK’nın “Gençlere ve çocuklara yönelik olarak gerçekleştirilen festival, konser ve üniversitelerin bahar şenlikleri gibi etkinliklerde, alkollü içki firmalarının stant kurarak veya başka herhangi bir yöntemle tanıtım reklam yapmak gayesiyle alkollü içki satış ve sunumu yapmasının engellenmesi yoluyla çocukların ve gençlerin alkollü içkiler sektörünce sponsorluk, promosyon, kampanya ve reklam metası olarak kullanılmasının engellenmesini amaçlandığı” vurgusu hatırlatılarak, 4250 sayılı Kanun’un 19. maddesinde ve Yönetmeliğin bu madde hükmüne paralel düzenlenen 6. maddesinde, alkollü içki satış ve sunumu yapılabilecek olan yaş sınırının 18 olarak belirtildiği vurgulandı.
Danıştay’ın kararında şunlara yer verildi:
4733 sayılı Kanun ile bu hükümler doğrultusunda düzenlenmiş olan Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca, alkollü içkilerin satış ve/veya sunumunun gerçekleştirilebilmesi için belli bir işyerinin fiziki varlığı zorunlu kılınmış, toptan, perakende ve açık alkollü içki satıcılarının, ancak Kurum tarafından kendilerine verilmiş olan satış belgelerinde belirtilmesi zorunlu olan işyerlerinde satış ve/veya sunum yapabilecekleri kurala bağlanmıştır.
Yetkili bir satıcının, satış belgesinde belirtilen işyeri dışında satış ve/veya sunum yapabilmesi veya işyerinde 18 yaş altı bireye alkollü içki satışı ve/veya sunumu yapması mümkün değildir.
Yönetmeliğin bu kuralı, sadece gençleri hedefleyen etkinliklerin Kurumdan alkollü içki satış belgesi almış bulunan işyerlerinde gerçekleştirilmesi halinde, 18 yaşından büyük olan gençlere satış ve/veya sunum yapılmasının yasaklanması sonucunu doğuruyor. Bu da, Kanun uyarınca 18 yaşını doldurmuş kişilerin içki içme ve satın alma özgürlüğünü sınırlandırması ve Anayasa’nın 48. maddesinde güvence altına alınan çalışma hürriyetine aykırı bir düzenleme getirilmiş olması bakımından hukuka uygun bulunmamıştır.

TAPDK’nın itiraz hakkı var

DANIŞTAY, TAPDK’nın toplumu alkolün zararlı etkilerinden korumak için önlem alma yetkisinin bulunduğuna dikkat çekerek, yönetmeliğin diğer maddelerini durdurmadı. Daire önümüzdeki günlerde davayı esastan karara bağlayacak. Davalı TAPDK bu karara, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nda itiraz edecek.

Eşyanın tabiatına aykırıydı diğer maddelerde de iyimseriz

GELENEKSEL Alkollü İçki Üreticileri Derneği (GİSDER) Başkanı ve Mey İçki CEO’su Galip Yorgancıoğlu, 20 cl ve 24 yaş yasağıyla ilgili maddelerin iptal edilmesini çok olumlu karşıladıklarını söyledi. Yorgancıoğlu, “Yönetmeliğin bazı maddeleri eşyanın tabiatına aykırıydı. Danıştay’dan çıkan karar sürpriz değil” dedi. Yorgancıoğlu, TAPDK’nın söz konusu yönetmeliğiyle ilgili alkol üreticilerinden, turizmcilere, sinemacılardan restoran işleticilerine onlarca kurum tarafından dava edildiğini hatırlatarak şunları söyledi: “Mevcut kararın, yönetmeliğin çeşitli maddeleriyle ilgili noktaları karara bağlamadığını görüyoruz. Promosyon yasağı, bedelsiz ürün ve sampling uygulamaları, noktalarla yapılan sözleşmeler, bakkalların alkollü içkileri tek bir noktada satmaları, alkollü içkilerin diğer gıda maddelerinden ayrılması ve işyeri dışında reklam yasağı gibi önemli yaptırımlar getiren noktalar karara bağlanmamış. Bunlarla ilgili de Danıştay kararlarını bekliyoruz.”

Efes, kendi davasının sonucunu bekliyor

EFES Türkiye Genel Müdürü Tuğrul Ağırbaş, “Kararları olumlu karşılıyoruz. Kendi açtığımız davanın sonucunu bekliyoruz” dedi. Efes Pilsen basketol takımının isminin değişmesine neden olan düzenleme uzun süre konuşulmuştu.

20 cl ve altına engel hukuken kabul edilemez

Danıştay 13’üncü Dairesi, Yönetmeliğin 22. maddesinin 4. fıkrasındaki, “Vergisiz satış mağazaları, münhasır alkollü içki satış yerleri, liman, hava limanı, hava meydanlarında bulunan perakende satıcılar haricinde, hacmi 20 cl ve altında alkollü içkiler, işyeri açma ve çalışma ruhsatında belirtilen faaliyet konusu bakkal, market, süpermarket, hipermarket, kuruyemişçi, büfe olan işyerlerinde bulundurulamaz ve satışa sunulamaz. Toptan satıcıların, perakende satıcılara dağıtım yükümlülüğünü yerine getirirken sınırlamaya uyması zorunludur” düzenlemenin yürütmesini de durdurdu. Kararda, “Hukuken kabul edilebilir gerekçeye dayanılmadığından, anılan kuralda hukuka uyarlık görülmemiştir” denildi.