Cumhurbaşkanı Tarım Kanunu'nu onayladı
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Nisan 24, 2006 19:00
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Tarım sektörüne uygulanacak destekleme programlarını çeşitlendiren ve finansman kaynaklarını düzenleyen 5488 sayılı “Tarım Kanunu”nu onayladı.
Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıklamaya göre, kanun yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderildi.
Kanun, tarım sektörünün ve kırsal alanın, kalkınma plan ve stratejileri doğrultusunda geliştirilmesi ve desteklenmesi için gerekli politikaları tespit etmeyi ve düzenlemeler yapmayı amaçlıyor.
Tarımsal üretim ve kalkınmada bütüncül yaklaşım, uluslararası taahhütlere uyum, piyasa mekanizmalarını bozmayacak destekleme araçlarının kullanımı, örgütlülük ve kurumsallaşma, özel sektörün rolünün artırılması, sürdürülebilirlik, insan sağlığı ve çevreye duyarlılık, yerinden yönetim, katılımcılık, şeffaflık ve bilgilendirmek; tarım politikalarının ilkeleri olarak belirlendi.
TARIMSAL ARAŞTIRMA
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, tarım alanındaki kamu faaliyetlerini dağınık bir yapıdan kurtarmak için sektörle ilgili politikaları belirleyecek, planlama ve koordinasyonuyla ilgili kuruluşlarla işbirliği yapacak.
Bakanlık, biyolojik çeşitliliğin, genetik kaynakların ve ekosistemlerin korunması ve geliştirilmesine ilişkin araştırmalar yapacak ve yaptıracak. Ayrıca, biyoteknolojik yollarla veya çeşitli ıslah metotları kullanılarak elde edilen ürünlerin fikri mülkiyet hakları kapsamında korunması, kaydı, tescili, üretimi, tüketimi, gıda olarak kullanımı, ihracatı ve ithalatı hakkında ilgili kurum ve kuruluşların görüşünü alarak düzenleme yapacak.
ÜRÜN KONSEYLERİ GELİYOR
Ulusal tarım politikaları kapsamında çalışma yapmak üzere ürün bazında üretici, tüccar ve sanayiciler ve bunların oluşturdukları birlikler ile kamu ve araştırma kurumları, meslek odaları ve dernekler bir araya gelerek tüzel kişiliğe haiz ürün konseyleri kurulabilecek.
Üretici ve yetiştiricilerin kurdukları tarımsal amaçlı kooperatif ve birliklerin faaliyetlerinin tarım politikaları doğrultusunda desteklenmesini ve yönlendirilmesini, ilgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği içinde yapmaya Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkili olacak.
SÖZLEŞMELİ ÜRETİM
Bakanlık, tarım sektöründe sözleşmeli üretimin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için gerekli düzenlemeleri yapacak. Sözleşmeli üretimi özendirmek için üreticilere kanunda belirtilen desteklerin verilmesinde öncelik tanınacak.
Tarımsal üretimin kendi ekolojisine uygun alanlarda yoğunlaşması, desteklenmesi, örgütlenmesi, ihtisaslaşması ve entegre bir şekilde yürütülmesi için tarım havzaları, bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek.
Bakanlık, kırsal alanlarda tarım ve tarım dışı istihdamın geliştirilmesi, gelirlerinin artırılması ve farklılaştırılması, kadın ve genç nüfusun eğitim ve girişimcilik düzeyinin yükseltilmesine yönelik tedbirleri alacak. Kırsal kalkınma programı, proje ve faaliyetlerine ilişkin düzenlemeleri yaparak, kamu kuruluşları arasında koordinasyonu sağlayacak.
DESTEKLEME İLKELERİ
Tarımsal desteklerin yürütülmesi ve koordinasyonun sağlanması amacıyla “Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu” kurulacak. Tarımsal destekleme politikaları, ekonomik ve sosyal etkinlik ve verimlilik koşullarını sağlayacak programlarla uygulanacak. Ödemeler, bütçe olanakları çerçevesinde ve programların niteliğine bağlı olarak, gerekli denetim ve kontrollerin tamamlanmasından sonra yapılacak.
Tarımsal destekleme programlarının belirlenmesinde; tarım politikalarının amaçlarına katkıda bulunması, AB mevzuatı ve uluslararası taahhütlerle uyumlu olması, üreticilerin piyasa koşullarında faaliyetlerini yürütmesi, kullanılacak kaynağın, adil ve etkin şekilde üreticilere yansımasını sağlayacak yapıda olması, tarımın alt sektörlerinde dengeli bir dağılım göstermesi dikkate alınacak.
TARIMSAL DESTEKLEME ARAÇLARI
Tarımsal destekleme araçları; doğrudan gelir desteği, fark ödemesi, telafi edici ödemeler, hayvancılık destekleri, tarım sigortası ödemeleri, kırsal kalkınma destekleri, çevre amaçlı tarım arazilerini koruma destek programları ile diğer destekleme ödemeleri olarak belirlendi.
Doğrudan gelir ödemesi, üreticilere, tarımsal üretim amacıyla işledikleri araziler üzerinde Kurul'un teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen birim ödeme miktarı üzerinden yapılacak. Ödemelere ilişkin usul ve esaslar, her yıl uygulama tebliğleriyle belirlenecek. Fark ödemesi, çiftçilere, üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak yapılacak.
TARIMSAL DESTEKLEME İÇİN AYRILAN KAYNAK
Tarımsal destekleme programlarının finansmanı, bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanacak. Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrısafi milli hasılanın yüzde birinden az olmayacak.
Salgın ve bulaşıcı hastalıklardan korunmak, ülkeye bulaşması durumunda yayılmasını önlemek amacıyla, riskli alanlarda Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu'nun onayıyla tarımsal faaliyetlerle ilgili gerekli önlemler alınacak.
Haksız yere yapılan destekleme ödemeleri, ödeme tarihinden itibaren Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da belirtilen gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan yasal faiziyle birlikte geri alınacak. Haksız ödemenin yapılmasında ödemeyi sağlayan belge veya belgeleri düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, geri alınacak tutarların tahsilinde müştereken sorumlu tutulacak.
Destekleme ödemelerinden, idari veya kişisel hata sonucu düzenlenen belgelerle yapılan ödemeler hariç, haksız yere yararlandığı belirlenen üreticiler, 5 yıl süreyle hiçbir destekleme programından yararlandırılmayacak.
DOĞRUDAN GELİR DESTEĞİ ÖDEMELERİ
Meyve ve sebze alanları, çayır ve mera alanları, orman emvali ürün alanları ve çevre amaçlı tarım arazileri korunması projesi kapsamında, çevresel yönden hassas olduğu belirlenen alanlar dışında kalan alanlarda bitkisel üretim faaliyetlerinde bulunan ve başvuru tarihi itibariyle 18 yaşını doldurmuş veya ergin gerçek kişi çiftçilere, cari yılda üretim yapmaları ve bu üretimlerine ilişkin gerekli bilgileri bakanlığa beyan ederek, çiftçi kayıt sistemine dahil olmaları şartıyla, doğrudan gelir desteği ödemeleri yapılacak.
Bitkisel üretim faaliyetlerinde bulunan, ancak çiftçi kayıt sisteminde yer almayan çiftçiler, doğrudan gelir desteği ödemesinden yararlandırılmayacak.
Doğrudan gelir desteği ödemesinden yararlanmak isteyen çiftçiler, tarım arazilerinin bulunduğu yerdeki tarım ilçe müdürlüklerine başvuracak. Bu başvurular için çiftçilere, en az 3 aylık süre tanınacak. Ödemelerden yararlanacak çiftçilerin, kendi mülkiyetlerinde bulunan veya kiralama usulleriyle edindikleri araziler üzerinde, bitkisel üretim faaliyeti yapmaları koşulu aranacak.
Kanun, tarım sektörünün ve kırsal alanın, kalkınma plan ve stratejileri doğrultusunda geliştirilmesi ve desteklenmesi için gerekli politikaları tespit etmeyi ve düzenlemeler yapmayı amaçlıyor.
Tarımsal üretim ve kalkınmada bütüncül yaklaşım, uluslararası taahhütlere uyum, piyasa mekanizmalarını bozmayacak destekleme araçlarının kullanımı, örgütlülük ve kurumsallaşma, özel sektörün rolünün artırılması, sürdürülebilirlik, insan sağlığı ve çevreye duyarlılık, yerinden yönetim, katılımcılık, şeffaflık ve bilgilendirmek; tarım politikalarının ilkeleri olarak belirlendi.
TARIMSAL ARAŞTIRMA
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, tarım alanındaki kamu faaliyetlerini dağınık bir yapıdan kurtarmak için sektörle ilgili politikaları belirleyecek, planlama ve koordinasyonuyla ilgili kuruluşlarla işbirliği yapacak.
Bakanlık, biyolojik çeşitliliğin, genetik kaynakların ve ekosistemlerin korunması ve geliştirilmesine ilişkin araştırmalar yapacak ve yaptıracak. Ayrıca, biyoteknolojik yollarla veya çeşitli ıslah metotları kullanılarak elde edilen ürünlerin fikri mülkiyet hakları kapsamında korunması, kaydı, tescili, üretimi, tüketimi, gıda olarak kullanımı, ihracatı ve ithalatı hakkında ilgili kurum ve kuruluşların görüşünü alarak düzenleme yapacak.
ÜRÜN KONSEYLERİ GELİYOR
Ulusal tarım politikaları kapsamında çalışma yapmak üzere ürün bazında üretici, tüccar ve sanayiciler ve bunların oluşturdukları birlikler ile kamu ve araştırma kurumları, meslek odaları ve dernekler bir araya gelerek tüzel kişiliğe haiz ürün konseyleri kurulabilecek.
Üretici ve yetiştiricilerin kurdukları tarımsal amaçlı kooperatif ve birliklerin faaliyetlerinin tarım politikaları doğrultusunda desteklenmesini ve yönlendirilmesini, ilgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği içinde yapmaya Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yetkili olacak.
SÖZLEŞMELİ ÜRETİM
Bakanlık, tarım sektöründe sözleşmeli üretimin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için gerekli düzenlemeleri yapacak. Sözleşmeli üretimi özendirmek için üreticilere kanunda belirtilen desteklerin verilmesinde öncelik tanınacak.
Tarımsal üretimin kendi ekolojisine uygun alanlarda yoğunlaşması, desteklenmesi, örgütlenmesi, ihtisaslaşması ve entegre bir şekilde yürütülmesi için tarım havzaları, bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek.
Bakanlık, kırsal alanlarda tarım ve tarım dışı istihdamın geliştirilmesi, gelirlerinin artırılması ve farklılaştırılması, kadın ve genç nüfusun eğitim ve girişimcilik düzeyinin yükseltilmesine yönelik tedbirleri alacak. Kırsal kalkınma programı, proje ve faaliyetlerine ilişkin düzenlemeleri yaparak, kamu kuruluşları arasında koordinasyonu sağlayacak.
DESTEKLEME İLKELERİ
Tarımsal desteklerin yürütülmesi ve koordinasyonun sağlanması amacıyla “Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu” kurulacak. Tarımsal destekleme politikaları, ekonomik ve sosyal etkinlik ve verimlilik koşullarını sağlayacak programlarla uygulanacak. Ödemeler, bütçe olanakları çerçevesinde ve programların niteliğine bağlı olarak, gerekli denetim ve kontrollerin tamamlanmasından sonra yapılacak.
Tarımsal destekleme programlarının belirlenmesinde; tarım politikalarının amaçlarına katkıda bulunması, AB mevzuatı ve uluslararası taahhütlerle uyumlu olması, üreticilerin piyasa koşullarında faaliyetlerini yürütmesi, kullanılacak kaynağın, adil ve etkin şekilde üreticilere yansımasını sağlayacak yapıda olması, tarımın alt sektörlerinde dengeli bir dağılım göstermesi dikkate alınacak.
TARIMSAL DESTEKLEME ARAÇLARI
Tarımsal destekleme araçları; doğrudan gelir desteği, fark ödemesi, telafi edici ödemeler, hayvancılık destekleri, tarım sigortası ödemeleri, kırsal kalkınma destekleri, çevre amaçlı tarım arazilerini koruma destek programları ile diğer destekleme ödemeleri olarak belirlendi.
Doğrudan gelir ödemesi, üreticilere, tarımsal üretim amacıyla işledikleri araziler üzerinde Kurul'un teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen birim ödeme miktarı üzerinden yapılacak. Ödemelere ilişkin usul ve esaslar, her yıl uygulama tebliğleriyle belirlenecek. Fark ödemesi, çiftçilere, üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak yapılacak.
TARIMSAL DESTEKLEME İÇİN AYRILAN KAYNAK
Tarımsal destekleme programlarının finansmanı, bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanacak. Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrısafi milli hasılanın yüzde birinden az olmayacak.
Salgın ve bulaşıcı hastalıklardan korunmak, ülkeye bulaşması durumunda yayılmasını önlemek amacıyla, riskli alanlarda Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu'nun onayıyla tarımsal faaliyetlerle ilgili gerekli önlemler alınacak.
Haksız yere yapılan destekleme ödemeleri, ödeme tarihinden itibaren Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da belirtilen gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan yasal faiziyle birlikte geri alınacak. Haksız ödemenin yapılmasında ödemeyi sağlayan belge veya belgeleri düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, geri alınacak tutarların tahsilinde müştereken sorumlu tutulacak.
Destekleme ödemelerinden, idari veya kişisel hata sonucu düzenlenen belgelerle yapılan ödemeler hariç, haksız yere yararlandığı belirlenen üreticiler, 5 yıl süreyle hiçbir destekleme programından yararlandırılmayacak.
DOĞRUDAN GELİR DESTEĞİ ÖDEMELERİ
Meyve ve sebze alanları, çayır ve mera alanları, orman emvali ürün alanları ve çevre amaçlı tarım arazileri korunması projesi kapsamında, çevresel yönden hassas olduğu belirlenen alanlar dışında kalan alanlarda bitkisel üretim faaliyetlerinde bulunan ve başvuru tarihi itibariyle 18 yaşını doldurmuş veya ergin gerçek kişi çiftçilere, cari yılda üretim yapmaları ve bu üretimlerine ilişkin gerekli bilgileri bakanlığa beyan ederek, çiftçi kayıt sistemine dahil olmaları şartıyla, doğrudan gelir desteği ödemeleri yapılacak.
Bitkisel üretim faaliyetlerinde bulunan, ancak çiftçi kayıt sisteminde yer almayan çiftçiler, doğrudan gelir desteği ödemesinden yararlandırılmayacak.
Doğrudan gelir desteği ödemesinden yararlanmak isteyen çiftçiler, tarım arazilerinin bulunduğu yerdeki tarım ilçe müdürlüklerine başvuracak. Bu başvurular için çiftçilere, en az 3 aylık süre tanınacak. Ödemelerden yararlanacak çiftçilerin, kendi mülkiyetlerinde bulunan veya kiralama usulleriyle edindikleri araziler üzerinde, bitkisel üretim faaliyeti yapmaları koşulu aranacak.