Çukurova'nın kaynağı 'kara paracı' Rus milyarder çıktı

ÇUKUROVA Grubu'nun patronu Mehmet Emin Karamehmet'in dünyanın tartışmalı insanlarından oluşan bir sermaye grubunu arkasına alarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ve Yapı Kredi Bankası'na olan borçlarını ödemeye kalktığı bir bir ortaya çıkıyor.

Önceki gün Dünden Bugüne Tercüman Gazetesi yazarı Emin Pazarcı, Çukurova Grubu'nun kreditörü Northway Petroleum Services'in (NPS) ortakları arasında Rus işadamı Chorny'nin de bulunduğunu yazdı. Bunun üzerine yapılan araştırma, çok ilginç sonuçları ortaya çıkardı. NPS'nin sahibi olarak tanıtılan ve Turkcell'in yönetim kuruluna üye olarak dahil edilen Gary Browning'in İsrail'deki adresinin ortaya çıkmasından sonraki incelemeler bütün bulguların iki Rus kardeş olan Mikhail ve Lev Chorny kardeşe uzanmasına kadar sürdü.

ÖZBEKİSTAN DOĞUMLU

Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te doğan Musevi, Mikhail ve Lev Chorny kardeşler İsrail, Bulgaristan ve Rusya'ya yayılan büyük bir 'güç imparatorluğu'nu yönetiyor. Chorny kardeşler, Monte Carlo'da kurulu bir şirket olan Trans CSI Commodities aracılığıyla Rusya'da üç alüminyum tesisi satın aldıktan sonra gerçek anlamda isimleri ortaya çıkan bir sermaye grubu durumundalar. Rusya'daki bu üç tesis sayesinde ülkedeki alüminyum yataklarının yüzde 80'ini kontrol eden Chorny kardeşler daha sohnra telekemünikasyon sektörüne de el attı.

Bulgaristan'daki MobiTel'in sahibi olan iki kardeş ayrıca, Rusya'daki Yukos ile ilgisi olmayan ancak aynı ismi taşıyan bir de petrol şirketi kurdu. Chorny'ler Bulgaristan'ın önemli futbol takımı Sofya Levski'yi satın aldı.

KARA PARA İDDİASI

Ancak Chorny kardeşlerin Bulgaristan'a yatırıma başlamadan önce haklarında ortaya atılan bazı iddialar, futbol yatırımları ile birlikte Bulgaristan'da gündeme geldi. Dünyanın en büyük kara para aklayıcıları arasında yer aldıkları iddia edilen Chorny kardeşler hakkında Bulgar hukuku 'suçlu' muamelesi yapınca, iki kardeşin Bulgaristan'a girişleri 2010 yılına kadar durduruldu. Rusya'ya da giriş izni olmayan Chorny kardeşler ayrıca ABD, Fransa ve İsviçre gibi ülkelere de giriş yapamıyor.

ARANANLAR LİSTESİNDELER

Chorny’ler bir paravan şirket aracılığıyla İsrail’in en büyük GSM operatörü Bezeq’in yüzde 20’sini satın almaya kalkınca, bu ülkede haklarında soruşturma açıldı. Chorny’ler Bezeq’i kaynağı belli olmayan parayla almakla suçlandı.

Halen İsrail’de yaşayan Chorny kardeşler, ABD ve Kanada’da emlak şirketleri ve Rusya’da Roseximbank ve Neftinvestbank adlı bankalara sahip. İki kardeş, Bank of New York’a aktarılan bir para nedeniyle kara para soruşturması geçirdi. FBI tarafından arananlar listesine konulan iki kardeş, ABD, Rus ve İsrail pasaportları kullanıyor.

Çukurova'nın 2004 taksit ödemesi arapsaçına döndü

ÇUKUROVA Grubu olayında şimdi de ilk protokole göre ödenmesi gereken taksitlerin durumu tartışılmaya başlandı. TMSF ve BDDK ile imzalanan ilk porotokole göre 2003'te 144, 2004'te 145 milyon dolar faiz ödemesi yapacak olan Çukurova Grubu, Yapı Kredi Bankası'na 2003 ödemesini ancak 2004 Şubat ayında yapabilmişti. Ancak ödeme nakit olarak yapılamamış, 98.9 milyon dolarlık borç Turkcell hisselerinin yüzde 1.8'ini devrederek ödenmişti.

Daha sonra ek protokol görüşmelerine başlayan grup 2004'teki 145 milyon dolar için her hangi bir ödeme yapmadı.

İmzalanan ilk protokole göre 145 milyon dolarlık faiz ödemesinin yüzde 50'sini ödemek zorunda olan Çukurova Grubu'nun 72.5 milyon dolarlık 2004 ödemesini ne zaman yapacağı merak ediliyor.

Çukurova Grubu, 31 Aralık 2002'de Yapı Kredi, 31 Ocak 2003'te de TMSF ve BDDK ile ilk protokol imzaladı. Bu çerçevede 1 milyar 195 milyon doları faiz olmak üzere toplam 6.2 milyar dolarlık borcu 15 yılda ödeyecekti. Anlaşmalarla Çukurova'ya önemli bir imkan sağlamış ve ilk üç yıl boyunca anapara ödemesi yapmamasına izin verilmişti. Grup, ilk üç yıl sadece faiz ödeyecekti.

Anapara ödemesinin olmadığı ilk üç yıldaki faiz ödemeleri de yarıya bölündü. Grup, faiz rakamının yarısını ödeyecek, kalanı anapara borca ilave edilerek gelecek yıllara ötelenecekti. Buna göre tespit edilen faiz rakamları ilk yıl için 144, ikinci yıla 145 ve üçüncü yıl için 139 milyon dolardı. Ancak ödeme yüzde 50 olacağından ilk yıldaki faiz ödemesi 72, ikinci yıldaki 72.5, üçüncü yıldaki ise 69.5 milyon dolar olacaktı.

Çukurova Grubu, 2003'te yapacağı ilk ödemelerde, daha sonra imzalanan ek protokolün görüşmelerine başladığından ödemelerini geciktirdi. Bu gecikmeler 2004 Mart ayına kadar sarktı ve sonunda Çukurova, Yapı Kredi Bankası'na, ek faiz işletildiğinden 98.9 milyon dolara yükselen borcu için Turkcell hisselerinin yüzde 1.8'ini devretti.

SORULAR

Şimdi piyasalarda şu sorular cevap bekliyor:

İlk protokole göre henüz yapılmayan ikinci yıl ödemesi ne zaman yapılacak?

İlk protokoldeki ceza faizi 'Libor artı 4' hangi tarihe göre işletilecek?

Çukurova Grubu bu ödemeyi de Turkcell hisseleriyle mi yapacak?

Çukurova'nın borcunu ödeme gücü kalmazsa bu borcu kim ödeyecek?

Mehmet Emin Karamehmet, üçüncü anlaşma önerirse kabul edilecek mi?

Karamehmet, 31 Ekim'e kadar ödeme yaparsa ikinci protokol sürecek mi?

Financial Times'tan Çukurova olayı yorumu: Türk bozgunu

İNGİLİZ Financial Times gazetesi, Çukurova Grubu'nun TMSF ve Yapı Kredi'ye olan borcunu indirimli ikinci anlaşmaya rağmen ödememesini, 'Türk bozgunu' başlığıyla okuyucularına duyururken, bu durumun Türkiye'de bankacılık reformu için "kritik bir test" haline dönüştüğünü belirtti.

Gazete, Türkiye’nin en büyük gruplarından biri olan Çukurova’da yaşanan sorunların, bankacılık reformu için "kritik bir test" haline dönüşmekte olduğunu belirterek "Bu yeterince ciddi bir şeydir. Ancak bunun, Türkiye’nin IMF destekli ekonomik reform sürecinin kredibilitesi ve sonunda AB üyeliği için etkileri çok daha geniştir" yorumunu yaptı. Gazete, Forbes dergisine göre, dünyanın en zengin 30 işadamından biri olan Mehmet Emin Karamehmet’in kontrolündeki Çukurova’nın geçen yaz sağlanan bir borç yapılandırma anlaşmasına ilişkin ilk taksidi ödemediğine dikkat çekti.