Çocuk işçi alarmı

ÇOCUK işçilik konusu, özellikle küçük işletmeler ve tarımda Türkiye’nin hassas konularından biri olarak öne çıkıyor. Son olarak Hürriyet’ten Burak Coşan’ın İstanbul Fatih’te atölyelerin bazılarının adeta bir çocuk işçi merkezi gibi çalıştığını ortaya çıkarmasının ardından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da harekete geçti. Bakanlık, çocuk işçi çalıştırılmasını önlemek için yeni bir programı uygulamaya soktu. Programda, tarlalarda çocuk işçi denetimi yapılmasından, çocuk işçi çalıştıran işyerlerinin denetim programına alınmasına kadar birçok yeni önlem yer alıyor. 

890 BİN ÇOCUK İŞÇİ

Bakanlık, 2023 yılına kadar geçerli olacak, “çocuk işçiliği ile mücadele ulusal programı” hazırladı. “Sokakta, KOBİ’lerdeki ağır ve tehlikeli işlerde, tarımda aile işleri dışında çalışan çocukları” öncelikleyen programa göre, Türkiye’de çalışan çocuklarla ilgili en güncel veri 2012 yılı tarihli. TÜİK 2012 çocuk işgücü anketi sonuçlarına göre, Türkiye’de  6-17 yaş grubunda toplam 890 bin çocuk işçi bulunuyor. Çalışan çocukların 292 bini 6-14 yaş grubunda bulunurken; çocukların yüzde 44.7’si tarım, yüzde 24’ü ise sanayi alanında çalışıyor.

İŞTE EYLEM PLANI

Programda yer alan “eylem planına” göre de, atılacak adımlar arasında mevzuatın incelenerek, çocuk işçilikle ilgili eksikliklerin tespit edilmesi yer alıyor.

Planda yer alan diğer önlemler de şöyle sıralanıyor:

* İş Kanunu ile tarım ve ormandan sayılan işlerde çalışma koşullarına ilişkin yönetmelikteki düzenlemelerin kapsamı, 50 ve altı işçi çalıştıran işletmeler ile mevsimlik tarım işlerinde çalışan çocukları kapsayacak şekilde değiştirilecek.

* Çocuk işçilerin, tarımda aile işleri dışında, ücret karşılığı mevsimlik tarım işlerinde çalışmaları açık ve net olarak yasaklanacak. 

* Kolluk kuvvetleri, mevsimlik tarımda çocuk işçiliğini denetleyecek. Çocuk işçi çalıştıran işverenler, ÇSGB İş Teftiş Kurulu Başkanlığı ve SGK Teftiş Kurulu Başkanlığı teftiş programına alınacak. 

* 2018 yılı ‘çocuk işçiliği ile mücadele yılı’ ilan edilecek. Çalışan çocukların okula devamsızlığının takibi için, milli eğitim müdürlükleri bünyesinde birimler oluşturulacak. 

* Çocuk işçiliği ihbarlarında 155 polis ve 156 jandarma imdat hattının kullanılması konusunda kamuoyu bilgilendirilecek. 

* Okul yöneticilerinin çalışan çocukların ailelerine ulaşmaları için alternatif yöntemler (ev-çadır ziyaretleri) oluşturulacak.

* Kendi işini kurarak çocuğunu çalışma hayatından çekecek ailelere, kredi ve benzeri konulara erişim kolaylaştırılacak.

ÇOCUKLAR NEDEN ÇALIŞTIRILIYOR?

EYLEM Planı’na göre çocukların çalışmasında temel neden yoksulluk olarak görülürken, kayıt dışı çalışan küçük işyerleri tarafından çocuk işgücüne yönelik talep de çocuk işçiliğinin bir başka nedeni olarak öne çıkıyor. Konjonktürel gelişmeler sebebiyle işyerlerinin yaşadığı ekonomik sıkıntılar, küçük işyerlerinin ekonomik ve teknik imkânlarının yetersiz oluşu, bazı ailelerin çocuklarının meslek sahibi olabilmesi için işyerlerinden talepleri gibi faktörler küçük işyerleri tarafından çocukların ucuz ve kayıtsız işgücü olarak görülmesine ve kullanılmasına sebep oluyor.