Çin’e koyduğumuz kotalar anında doldu, ünlü markalar şoka girdi

ÇİN’e belli kategorilerde konan kotaların bir kısmı açıldıktan bir kaç saat sonra dolunca aralarında Puma, Escada, Diesel, Guess, Mothercare, Metro gibi dünya devlerinin bulunduğu pek çok ithalatçı zora girdi. Daniel Hechter’in Türkiye temsilcisi Aydınlı Grup’un Enrico Marinelli isimli markası da kotalar yüzünden sıkıntıya girenlerden. Tüm dünyada geniş bir üretim ve perakende ağı bulunan Puma’nın, Türkiye için sipariş ettiği eşofmanların alt kısımları gümrüklerde kaldı. Puma Türkiye İthalat Müdürü Metin Şahin, bir günde dolan kotaları anlayamadıklarını ve merkeze bunu açıklamakta zorlandıklarını söyledi. Şahin, "Puma’nın merkezi bu gelişmelere inanamıyor. Şok oldular. Duman olduk. Ciddi bir sıkıntı oluştu" dedi.

PERİŞAN OLDUK: Metro, Park Bravo gibi önemli perakendeci ve markaların temsilcilerinin kota almak için perişan olduğunu anlatan Şahin, şunları söyledi: "4 Ocak’ta gittik formların hazır olmadığı söylendi. 5 Ocak’ta form aldık, onu takip eden ilk iş günü formu verdik ama 2 saatte kotaların dolduğu söylendi. 5, 6, 14, 15, 21 ve 29 kategorileri bir yıl için ikiye bölündü. Bu 6 aylık ve bazı bir yıllık kotalar bitti. Puma şu anda Türkiye’ye eşofman üstü getirebiliyor, eşofman altını getiremiyor. Bermuda, şort, dokuma pantolon da getiremiyoruz." ’İlk gelen ilk alır’ dendiğini hatırlatan Şahin, "Kim aldı, ne kadar aldı bilmiyoruz. Herkes zorda. Geçen yıl 5’inci ayda dolan kotalar yüzünden antrepolarda bekleyen mallarımız için yüksek kiralar ödedik. Yine ödüyoruz. En azından yılın ikinci yarısını kurtarsınlar. Beş gün önceden gidip kapılarında mı yatalım" diye konuştu.

AYNI KEFEYE KOYMASINLAR: Tescilli Markalar Derneği (TMD) Başkanı Selçuk Güzenge, ithalat kotalarında hemen hemen her kategoride yüzde 50-80 doluluk olduğuna dikkat çekerek, "Kotalar daha açıldıkları anda doldu. Önümüzde koca yıl var. Bu uygulama, Türkiye’ye yatırım yapmış, pazara girmiş tüm yabancı markaları zor durumda bıraktı. Yerli markalar da sıkıntıda" dedi. Güzenge, şöyle devam etti: "Serbest pazar ekonomisiyle tamamen zıt olan uygulama, yabancı marka sahibi ve yatırımcılarını daha temkinli ve soğuk olmaya zorluyor. Kota sadece adete bağlandığı için haksız dağılıma yol açtı."

YABANCI İÇİN UYGUNSUZ: TMD Genel Sekreteri Füsun Çevikel, Çin menşeli olup Avrupa Birliği ülkelerinden ithal ettikleri için bugüne kadar menşe bazlı sistemler olmadığında problem yaşamayan birçok markanın çok sıkıntı çektiğini söyledi. Çevikel, 2006’da markaların ürünleri ya ülkeye girmeden geri gönderdiğini belirterek, "Son gelişmeler mevcut durumu yabancı markalar için daha da zorlaştırdı. Ülkeye henüz girmeyenlerin gözü korktu" dedi.

Şeffaflıkla kotaları alanlar açıklasın

İTALYAN’ın efsanevi jean markası Diesel’in Türkiye distribütörü Tahsin Özlenir, kategori 14 dahil bir kaç kategoride kotalar dolunca mal getiremediklerini belirterek, şunları söyledi: "Asıl sıkıntıyı yılın ikinci yarısında yaşayacağız galiba. En kötüsü hiç plan yapamamak. Biz ne kadar sipariş vereceğimizi bilmiyoruz. Buradaki asıl sıkıntı şeffaflığın olmayışı. Bu kotalar kimlere verildi açıklansın. Bir kişinin 10 şirket kurup, bütün kotaları aldı, diyorlar. Şeffaflık olsa bu dedikodular olmaz. Biz TMD olarak gidip, açıklanmasını istedik. Açıklamadılar. İtalya’da da Çin’e tavır var ama bu referans fiyat uygulamasıyla çözülüyor. Diesel’in merkezi kotaların nasıl bir-iki günde dolduğunu anlamıyor. Ayrıca kotalar 80 sentlik mallarla mı doldu, 100 Euro’luk mallarla mı? Amaç pazarı ucuz Çin malından korumak ise, daha pahalı mallara kota verilsin."

Çin’in çıkardığı engeller konuşulmuyor

İSTANBUL Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, kotaya rağmen Çin’den yapılan tekstil ve hazır giyim ihracatının arttığına dikkat çekerek, 2004’te 500, 2005’ta 690 ve 2006’da 850 milyon dolar ithalat yapıldığını söyledi. Kotaların dağıtımında kimseye ayrıcalık yapılmadığını vurgulayan Orakçıoğlu şöyle konuştu: "Referans fiyatı uygulaması var. Yılda iki sezon kota uygulanıyor. Kimse mağdur olmasın diye üst limitler bulunuyor. Ayrıca geçmiş yıllardaki performansa bağlı şirketlere öncelik veriliyor. Üstelik her yıl kota limiti dolan kategorilerde artış yapılıyor. Çin bize 850 milyon dolarlık mal satarken bizim onlara ihracatımız 46 milyon dolar. Kimse Çin’in çıkardığı engelleri konuşmuyor. AB’de de kotalar var; nasıl çekiyorlar malları? Herkes haklı ama geniş perspektifte bakmak lazım."

Hem Türkiye hem biz itibar kaybediyoruz

ESCADA’nın Türkiye Temsilcisi Donna Giyim’in Genel Müdürü Vahit İpekçi, kotaların dolmasıyla Türkiye’ye mal sokamayan önemli markalar nezdinde Türkiye’nin, Türkiye’de bulunmayan ürünler sebebiyle Türk tüketicisi gözünde markaların itibar kaybettiğini söyledi. Sorunların 2007’de doruğa çıktığını vurgulayan İpekçi şöyle konuştu: "Çok az Çin ithalatımıza rağmen sıkıntı var. 200-300 adet kıymetli mal getiriyoruz. Getiremeyince, takımlarımız bozuluyor. Mallar ya gümrükte bekliyor ya Almanya’ya geri gönderiyoruz. Bu malların hepsini Almanya’ya almış, millileştirmiş, bize gönderiyor. Merkez, ’Gümrük Birliği var, bu nasıl olur’ diyor. Biz de inandırıcı olmaktan uzaklaşıyoruz. Zarar önemli değil ama itibarı nasıl geri kazanacağız? 10 şirket kurup, hakkından fazlasını ithal edenler olduğu söyleniyor. İTKİB polis değil elbette ama bunlar araştırılsın. Kötü niyetliler ayıklansın."

Türkiye’ye bakış olumsuz etkileniyor

D&G, GF Ferre, Versace Jeans, Class Roberto Cavalli gibi lüks markaların Türkiye temsilcisi Aydın Ak, 5, 6, 14, 15 kategorilerinin hemen hemen açıldığı gün dolduğunu belirterek şöyle konuştu: "Kota dağıtımı nasıl bir hızla yapıldı, nasıl pay edildi ise hemen bitti. Önceki yıl ithalat yapan firmaların pas geçildiğinden şüphelerimiz var. Uluslararası üretim ağı olan bu dev firmalar Çin’de de üretim yaptırmış olabilir. Koleksiyonu ithal ederken sorunlar oluyor. Koleksiyonu mu bölelim? Türkiye’ye 80 sente ayakkabı gelmesin ama sapla saman karışmasın. Kota lüks ürünleri de etkilemeye başladı. 90-100 Euro’ya ülkeye mal sokanlara da aynı muamele yapılıyor. Yabancılar Türkiye’den korkar oldular."