Çevrede dönüşüm zamanı
Güncelleme Tarihi:
Türkiye, Meclis Başkanlığı’na sunulan 37 maddelik torba düzenlemeyle çevrecilikte yeni bir evreye geçmeye hazırlanıyor. AK Parti Gaziantep Milletvekili Sait Kirazoğlu ve diğer vekillerin teklifiyle pil, elektronik eşyalar, lastik ve akü de depozito kapsamına alınırken, atık motor yağının teslimi zorunlu hale getiriliyor. Elektrikli bisiklet ve scooter kullanıcı yaşı 15 olurken, bu araç sahiplerinin hak ve yükümlülükleri yasal çerçeveye kavuşturuluyor.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne çevre ile ilgili 37 maddelik torba düzenleme teklifi sunuldu. Teklifle, Çevre Bakanlığıyla ‘ilgili kurum’ statüsünde Türkiye Çevre Ajansı kuruluyor. Bu ajans, çevre kirliliğini önlemek, yeşil alanların geliştirilmesine katkı sağlamak, döngüsel ekonomi ve sıfır atık yaklaşımıyla kaynak verimliliğini arttırmak amacıyla çalışacak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Çevre Yasası kapsamındaki denetim yetkisi ajansa devrediliyor. Ajans depozito yönetim sistemini işletecek. Depozito sistemi, doğada çözünemeyen inorganik atıkların düzenli toplanarak suda veya kırsal alanda açık depolanmasını engellemeyi amaçlıyor. Geri dönüştürülebilen bu atık, yeniden hammadde olarak kullanılabilecek.
PİL VE AKÜ DEPOZİTOLU
Şu anda sadece ambalajların bulunduğu depozito sisteminin kapsamı genişletiliyor. Pil, elektrikli-elektronik eşyalar, lastikler, akümülatörler de depozitolu olacak. Depozitoya bağlı ürünleri kurala aykırı olarak piyasaya sürenlere 20 bin lira, tüketicilere sunanlara faaliyet alanının her metrekaresi için 15 lira 16 kuruş ceza kesilecek. Depozito sistemine dahil olmayan satış noktalarına satış alanının her metrekaresi için 100 lira, sıfır atık yönetim sistemini kurmayanlara 20 bin lira ceza verilecek. Depozito sistemi uygulaması 1 Ocak 2022’de başlayacak.
Yeni düzenlemeyle çevrenin korunmasına yönelik ilkeler genişletiliyor. Çevreyi koruma yöntemleri arasına, “iklim değişikliğiyle mücadele, temiz teknolojilerin, motorsuz veya elektrikli araçların teşviki, geri kazanımın özendirilmesi, plastik, poşet ve ambalajların azaltılması” ilkeleri de ekleniyor.
SÜRESİZ KAPATMA
Teklife göre uygulamada var olan ‘atık yönetim sorumluları’ çevre mevzuatında tanımlanacak. Tehlikeli kimyasalların üretimi, satışı, depolanması, taşınması ile atıkların toplanması, taşınması ve depolanmasından, atık üreticisiyle birlikte atık yönetim sorumlusu firmanın temsilcisi sorumlu olacak. Çevre izni ve lisansı olmayan çalışmalar süre verilmeksizin durdurulacak.
‘ELEKTRİKLİ SCOOTER’DA 15 YAŞ SINIRI
Teklifle ‘bisiklet yolu’ yeniden tanımlanırken, yasaya ‘elektrikli scooter’ ve ‘bisiklet şeridi’ kavramları ekleniyor. Karayolu Genel Müdürlüğü’nün yetki alanına, “Karayollarının kenarına bisiklet yolu yapmak ve banketleri bisiklet şeridi olarak işaretlemek ve e-scooter kullanımına uygun hale getirmek” görevleri ekleniyor. Bisiklet yollarında e-bisiklet ve e-scooter kullanabilmek için 15 yaşını bitirmiş olma şartı aranacak. Sürücülerin dönüşlerinde bisiklet şeridindeki bisiklet ve e-scooter kullanıcısının geçiş önceliği olacak. Motorlu bisikletler bisiklet yolunda sürülemeyecek. E-scooterlar otoyol, şehirlerarası karayolları ve azami hız sınırı 50 kilometrenin üzerindeki yollarda kullanılamayacak. Bu araçlarla sırtta taşınabilen kişisel eşya dışında yük ve yolcu taşınamayacak. Yayalar, bisiklet trafiğine engel olmamak şartıyla bisiklet şeridini kullanabilecek. Belediyeler ile il özel idareleri; bisiklet ve e-scooterların yol, şerit, park ve şarj istasyonlarını yapmakla yükümlü olacak. Belediyelerin bisikletli ulaşım ana planını hazırlaması da zorunlu hale geliyor.
YERE ÇÖP ATMANIN CEZASI BİN TL
Bu alandaki idari para cezaları da yeniden düzenleniyor. Halka açık yerlerde çevreyi kirletenlere kesilen para cezası 351 TL’den bin TL’ye çıkarılıyor. Motor yağı değişimi sadece bakanlıkça belirlenen noktalarda yapılacak. Atık motor yağlarının bu yerlere teslim edilmesi zorunlu olacak. Yetki belgesi bulunmaksızın motor yağı değişimi yapan işletmelere 10 bin lira ceza verilecek. Benzin ve naftanın depolanması, dolumu ve tankerlerle nakliyesine ilişkin kriterlere uymayanlara tanker başına 3 bin lira ve istasyonlar için 30 bin liradan 60 bin liraya kadar ceza verilecek. Kapalı koy ve SİT alanlarında balık çiftliği kuranlara 100 bin lira, denizler, akarsular ve göller ile tarım alanlarından belirlenen esaslara aykırı kum ve çakıl alanlara 300 bin liraya kadar ceza verilecek. Alınan kum ve çakıl için metreküp başına 450 lira ayrıca ceza alınacak. Plastik poşetleri belirlenen kriterlere aykırı üreten veya tedarik edenlere 15 bin lira ceza kesilecek.