‘Çek’in itibarını geri istiyoruz

TÜRKİYE’de ‘karşılıksız çeke hapis cezası’ 2012 yılında kaldırıldı. Çünkü çok sayıda tüccar, bu nedenle hapis yatma tehlikesiyle karşıkarşıya gelmişti. Aradan geçen sürede aynı konuda başka bir problem tüccarları rahatsız etmeye başladı. Verilere göre 2015 yılında Türkiye’deki karşılıksız çek tutar yüzde 37 yükseldi. 2016’nın ilk 3 ayındaki değişim ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10’a ulaştı. İşte bu noktada İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı İbrahim Çağlar, önemli bir uyarıda bulunuyor.  Çağlar, “Karşılıksız çekte hapis cezası kalkınca, çekin itibarı zedelendi. Çekin senetten hiç farkı kalmadı. Elbette hapis cezası geri gelmesin ama caydırıcılığı yüksek başka uygulamalar ve yaptırımlar getirilmeli. Çekin tahsilatındaki icra yöntemlerini hızlandırarak ve ağır yaptırımlarla çeke güven algısını yeniden kazandırabiliriz. Ancak bunu yaparken çekin alınmasını iyice zorlaştırıp piyasayı tıkamamak lazım” dedi.

ÇEK NEDEN ÖNEMLİ?

İTO Başkanı Çağlar, çekin Türkiye’de ticarette bambaşka bir işlevi olduğunu vurguluyor  ve “Bizim için çekin emisyon boyutu çok mühim. Türkiye’de vadeli kullanılan çek, kağıt para gibi bir emisyon hacmi oluşturur. Bu da iç piyasada ilave pozitif bir derinlik sağlar. Tüccarımız çeki bir vadelendirme aracı gibi kullanarak piyasada ekstra bir sirkülasyon sağlıyor. İş dünyası olarak çekle oluşturduğumuz ve iç piyasamızı ayakta tutan bu emisyonumuzu geri istiyoruz. Bunun için de çekin itibarını geri kazandırmalı” diyor. Çağlar şöyle devam ediyor:

BORÇ BULUR ÖDERDİ

“Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Adalet Bakanlığı ile birlikte, çeke olan güvenin artırılması için harekete geçmesinden memnuniyet duyuyoruz. İş dünyası olarak bir an önce tedbir alınmasını bekliyoruz. Türkiye’de vadeli kullanılan çek ile piyasada ‘müthiş’ bir hacim oluşturduk. Bu hacimle iç piyasamız büyüdü. Eskiden çeki ödeyemediğinde, komşusundan bir meslektaşından borç alıyordu ama karşılığını ödüyordu. Aramızda böyle bir dayanışma vardı. Hapse girmemek için yazlığını, arabasını bile satıyordu ve o para zamanı geldiğinde ekonomiye giriyordu. Çekin güven algısını artırarak iç piyasadaki hacmimizi yeniden yakalamak zorundayız.”

KAĞIT PARÇASINA DÖNDÜ

Karşılıksız çek tutarı ve oranları ekonomide dönemsel koşullara bağlı olarak değişebilir. Bizim önem verdiğimiz konu ise çekteki itibar kaybımız. Bu kayıp çek yasasında yaptırımların kalkması yüzünden oldu. Piyasada çeke güven kayboldu ve çek ticarette itibar edilen bir araç olmaktan çıkıp değersiz bir kağıt parçasına dönüştü. Oysa ki çek sistemi ile sağlanmış ‘ticaret emisyonu’ önemli bir görev yapıyordu. Dolayısıyla, tüccar için  para çarklarının dönüşü aksamaya başladı. Güvenli nakit akışı olmadan ticaret olmaz.”