Çek kullanan işadamları dikkat
Güncelleme Tarihi:
Son dönemde artan karşılıksız çeklerle ilgili bir araştırma yapan Kredi Kayıt Bürosu (KKB), bu çek sahiplerinin yüzde 90'ının daha önce de çeklerinin karşılıksız çıktığını ortaya koydu. KKB Genel Müdürü Kasım Akdeniz, ekonomi üzerinde tehlike yaratan bu riskin, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın Bankalar Birliği'nden talebi üzerine hazırlanan çek raporları sayesinde azaltılabileceğini söyledi.
Kredi Kayıt Bürosu dokuz bankanın ortak yönetimde olan bir anonim şirket statüsünde bulunuyor. İlk kuruluş amacı bankaların kendi aralarında müşteri bilgilerini paylaşmak olan KKB, şimdi bu bilgileri üçüncü kişilerle de paylaşıyor. Kurumun hazırladığı çek ve risk raporları ile şirketlerin finansal röntgeni çekilebiliyor ve riskler daha net bir şekilde görülebiliyor.
KKB'nin Genel Müdürü Kasım Akdeniz, karşılıksız çek adetlerinin 2011’den kötü olmakla beraber 2007-2010 arası dönemden daha iyi olduğuna dikkat çekti. Akdeniz, "Bugün 80 bin seviyesinde olan sayı, 2009 yılında 190 binlere kadar çıkmış. Dolayısıyla riskin yönetimi açısından dikkat çekici, ancak çok çok kötü değil. Asıl 2013'de izleneceği seyir sorunun ne kadar ciddi olduğunu gösterecek" dedi.
Artışın sadece karşılıksız çeklerde değil protestolu senet sayılarında da olduğuna işaret eden Akdeniz, karşılıksız çeklerdeki bu artışta hapis cezasının kalkmış olması değil ekonomik yavaşlamanın etkili olduğunu belirtti. Akdeniz, "Daha önce de hapis cezası gibi bir yaptırımın olmadığı protestolu senet sayılarını ve ödenmeyen kredi oranını artıran her neyse karşılıksız çek sayısını da artıran aynı etken. Bu tür dönemler ekonomilerde her zaman olur, geçmişte de oldu, gelecekte de olacak. Burada belirleyici olan bence büyümenin seyri. Buna bağlı olarak 2011 kadar iyi olmamakla birlikte önceki yıllardan da kötü olmayacağını tahmin ediyorum. 2012’deki 60-80 bin arasındaki seyrini sürdürmesini bekliyorum" dedi.
GEÇMİŞİNİ İYİ İRDELEYİN
Akdeniz, firmaların ekonomi için önemli bir tehdit olan karşılıksız çeklerden kaçınmak için karşı tarafın geçmişini iyi irdelemesi gerektiğini söyledi. Akdeniz, şöyle devam etti:
"Geçmişte ya da bugün hala çeklerini veya bankalara olan borçlarını ödemeyen kişilere mal satarken iyi düşünülmeli. Biz Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın Bankalar Birliği'nden talebi üzerine KKB olarak geçmişe dönük ödeme bilgilerinin görülebileceği raporlar üretmeye başladık. Çek Raporu ile kişinin geçmiş çek ödeme performansını, Risk Raporu ile de kişinin bankalardaki kredibilitesini ve kredi ödeme performansını görebiliyor. Sadece bu iki rapora baksalar mal satacakları kişinin ödeme performansı konusunda net bir görüş oluşturabilirler. Bu raporlar da en yakın banka şubesinden çok düşük bir bedel ödenerek alınabilir."
ÖZELLİKLE KOBİ'LER İÇİN ÖNEMLİ
Bu konunun özellikle KOBİ'ler açısından büyük önem taşıdığının altını çizen Akdeniz, "Çünkü Türkiye'deki KOBİ'lerin sermaye yapısı genelde zayıf. Bir iki çek karşılıksız çıktığı anda büyük finansal problemler yaşıyorlar. Mal satan kişi alıcıyı tanımıyorsa ya da tanımakla birlikte durumunda bir bozulma seziyorsa, kişinin kendisinden çek raporunu ve risk raporunu getirmesini isteyecek. İlgili kişi de en yakın banka şubesinden, kendi bankası olmak zorunda değil, bu raporlarını alıp satıcıya gösterecek. Müşteri bilgisinin gizliliği yasanın koruması altında olduğu için direk olarak satıcıya verilemiyor" dedi.
ÇOĞUNUN ÇEKİ DAHA ÖNCE DE KARŞILIKSIZ ÇIKMIŞ
Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarındaki karşılıksız çıkan ve halen ödenmeyen çekler üzerinde bir inceleme yaptıklarını ve çok enteresan sonuçlara ulaştıklarını söyleyen Akdeniz, şunları anlattı:
"Temmuz ve Ağustos ayındaki karşılıksız çekleri keşide edenlerin yüzde 87’sinin, Ağustos ayındaki karşılıksız çekleri keşide edenlerin de yüzde 90’nın, 2009’dan sonra arkası yazılmış en az bir çeki var. Daha önce de karşılıksız çek keşide etmiş yani. Bu da bize bu çekleri alan kişilerin malını satmadan önce çek raporlarını istemiş olsalardı yüzde 90’a yakın bir oranla sorunu yakalayacaklarını gösteriyor. Risk raporlarını da dikkate aldığımızda bu oran daha da yükseliyor."
Nisan ayından bu yana üretilen çek raporu sayısının 450 bini geçtiğini kaydeden Akdeniz, "Risk raporunu Eylül ayında uygulamaya soktuk, onun adedi de 50 bine yaklaştı. Bu sayıların içinde finansal kuruluşların kendi istihbarat amaçlı talepleri de var. Sayılarda önemli gelişme var ancak daha da yaygınlaşmasını bekliyoruz" diye konuştu.