Çaykur çay alanlarını yeniliyor

Yüce, Doğu Karadeniz'in en önemli ürünlerinden olan çayda, çaylıkların ekonomik ömrünün ortalama 60 yıl olduğunu, ancak bunun iklime ve bölgeye göre değiştiğini belirtti.

Yörede yoğun olarak 1940'lı yıllarda çay dikimi yapıldığını, 1960 yılında Çay Kanunu'nun çıkmasının ardından çaylık alanların genişlemeye başladığını anlatan Yüce, “Türkiye'de çayın ortalama ömrü 60 yılı geçiyor. Biz çaylık alanları daha verimli hale getirmek, verilen hizmetin karşılığını daha nitelikli alabilmek, kaliteyi artırabilmek amacıyla çaylıkları rehabilitasyon çalışması başlattık. Henüz 40 yaşında ve daha genç olan çaylık alanlar da var. Ama biz 60 yaşını dolduran, kaliteli ürün verme vasfını yitirmiş çaylık alanlardan başlamak üzere çaylıkları yenileyerek verimli çay elde etmeyi planlıyoruz” dedi.

Çaylık alanları yenilerken çay bitkisini asil ırka dönüştürmeyi de amaçladıklarını vurgulayan Yüce, “Bu kapsamda başlattığımız 3 yıllık projemizin çalışmaları devam ediyor. Bu çalışmaları kurumumuzun araştırma enstitüsünde yapıyoruz. Şu anda çalışmamızın yarısına geldik. Hedefimiz bir buçuk yıl sonra yetiştirdiğimiz fidanları, 60 yılını doldurduğu için sökülen çaylık alanlara dikmek” diye konuştu.

Yüce, şu anda çaylıkların tamamına yakınının tohumdan üretildiğini, bunun asil bir ırk olmadığını dile getirerek, şunları söyledi:

“Bu nedenle çaylıkları asil ırka dönüştürmek istiyoruz. Bunun için enstitümüzde ve diğer deneme çiftliklerimizde bölge iklim şartlarına uyum sağlayan kalitesi, verimi yüksek 7 tip seleksiyon seçtik. Bunlardan çelikler alıp köklendiriyoruz. Köklendirdikten sonra tüplerde fidan oluşmasını bekliyoruz. Şu anda deneme bahçelerinde ekim yaptık. İleri ki yıllarda da müstahsilimize dağıtacağız.”

"YENİ ÇAYLIKLAR MAKİNENİL HASADA UYGUN OLACAK"

Yüce, çaylık alanları yenileme çalışmaları kapsamında yeni oluşturulacak çaylıkların makineli hasada uygun olmasına da özen göstereceklerini kaydederek, şöyle dedi:

“Çay, ilk yıllarda elle toplanırdı. Sonra çay makası ile toplanmaya başlandı. Artık çay makası ile hasat etme de bitiyor, makineli tarım dönemi başlıyor. Özellikle Japonya'da makineli çay tarımı yapılıyor. Biz de makineli tarıma uygun tabla oluşturma şekillerini öngörmeye çalışıyoruz. Bölgemizdeki arazilerin engebeli olması nedeniyle her yerde makineli hasat mümkün değil, ama makineli hasat yapılabilecek arazilerde, makineli hasat yapılabilir şekilde çalışma yapacağız. Tespitlerime göre bölgemizdeki çaylıkların yüzde 40'ı makineli hasada uygun.”

Genel müdür Yüce, 3 yıllık çalışmaları sonucunda yapılacak çaylık yenileme çalışmaları için kati projelerin oluşturacağını, bu süre sonunda da kesin maliyetin ortaya çıkacağını dile getirerek, “Sökülüp yeni fidan dikilen çaylıklardan tekrar verimli ürün alınmaya başlanmasının 4-5 yılı bulacak. Bunun tazmin edilmesi gerekiyor. Ancak bu çok büyük meblağ tutuyor. Bu nedenle çaylık yenileme çalışmalarının tamamlanması için 20 veya 25 yıl gibi bir süre öngörülebilir. Böylece çaylıkların yenilenmesi projesinin maliyeti uzun zamana yayılabilir” dedi.

Doğu Karadeniz'de Rize, Artvin, Trabzon, Giresun ve çok az bir miktar da Ordu'da olmak üzere 766 bin dekar alanda 204 bin üretici çay tarımıyla uğraşıyor.
Yaklaşık 1 milyon insanın geçim kaynağı olan çayda Türkiye'de yılda ortalama 1 milyon 100 bin ton ile 1 milyon 200 bin ton arasında yaş çay üretilmekte, bundan da 200-220 bin ton civarında kuru çay elde edilmektedir.