Çarklar yavaşladı

SANAYİ üretimi 2018’in son ayında yüzde 9.8 ile sert daraldı. Ve son çeyrekte sanayi üretimindeki azalma geçen yılın son çeyreğine göre yüzde 7.5 oldu. Sanayi üretiminde böylesi kuvvetli düşüş daha önce küresel krizin etkilerinin ağırlaştığı 2009 Haziran’ında görülmüştü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2018’in tamamında sanayi üretimindeki yükseliş ise sadece yüzde 1.8 oldu. Sanayi üretimindeki aralıktaki bu düşüş ekonomistlerin beklentilerinin de hayli üzerinde. Ekonomistler aralıkta bir önceki yıla göre üretim düşüşünü yüzde 7.2 öngörmüş kasım ayına göre ise yüzde 0.8 yükseliş beklentisindeydiler. Sanayi üretimi kasım ayına göre ise yüzde 1.4 daraldı. Sanayi üretimi verileri son çeyrekte reel sektörde sıkıntıların arttığını ve ekonominin lokomotif sektörlerinde üretim kaybının derinleştiğini ortaya koydu.

GENELE YAYILDI

İmalat sanayinde aralıkta geçen yıla göre yüzde 10.5 üretim kaybı yaşandı. İmalat sanayinin kapsadığı 25 sektörden sadece 7 sektörde üretim artışı oldu. Son aylarda sanayi üretimini ayakta tutan gıda başta olmak üzere iç piyasaya ağırlıklı satış yapan metalik olmayan minerallar, fabrikasyon metal ürünleri ile ihracatın lokomotifi otomotiv, tekstil, kimya sektörlerinde sert üretim kaybı yaşandı.

Gıdada düşüş yüzde 11.5 ve bunun sanayi üretimine geriletici etkisi 1.5 puan. Gıdada kayıp yaşananlar et, tavuk ve ürünlerinin üretmi, sebze ve meyve suyu imalatı, sıvı ve katı yağ, hububat, ekmek yani aslında tüm sektörde bir kayıp var. Ancak en yüksek üretim kaybını çay ve kahve işlenmesi. Üretimdeki azalma yüzde 25.4, neredeyse bir yılda dörtte bir üretim azalması yaşanmış.

BETONA ÇAKILDI

İnşaat yılın ikinci yarısını oldukça kötü geçirdi. Yeni projelerin olmaması inşaata yönelik üretim yapan sektörleri zora soktu. Bu ürünler metalik olmayan mineral ürünler kapsamında yer alıyor. En büyük düşüşü yüzde 51.5 ile hazır beton imalatında. Benzer şekilde çimento imalatı yüzde 31, inşaat amaçlı beton ürünleri imalatı yüzde 26.1, karo, tuğla inşaat malzemeleri imalatı da yüzde 35.4 geriledi. İnşaatta 2019’un ilk yarısında da aynı tablonun sürmesi muhtemel. Ana metalde de hem ihracattaki sıkıntıların hem de inşaattaki düşüşün etkisi var. Çelik ürünleri imalatı, bakır, alüminyum üretimi düşüşte. Yine fabrikasyon metal ürünleri imalatında da metalden yapı parçaları imalatı ısıtmalar hep inşaat sektöründeki durgunluğun etkisiyle üretim kaybı yaşıyor. Ayrıca silah ve cephane, tank imalatı da azalmış. Bu sektörün üretim düşüşü yüzde 22.6 ve sanayide yaşattığı kayıp 2.2 puan. 

OTOMOTİV ÜRETİMİ YÜZDE 13.8 DÜŞTÜ

SEKTÖRLERDE yeni onlara makine sağlayan sektörü de vurdu. Elektrik motorları, tarım, ormancılık makineleri, takım tezgahları, tekstil makineleri imalatı kayıp yaşıyor. Bu sektörleri barındıran elektrikli teçhizat sektöründe daralma yüzde 15.3, sanayi üretimine azaltıcı etkisi 0.6 puan. Otomotiv Türkiye’nin en önemli sektörlerinden. Üretimdeki kayıp yüzde 14. Otomotiv imalatında yüzde 13.8, donanım ve aksesuar imalatlarında ise yüzde 24.2 ile yüzde 14.8 düşüş var.

AÇIK 9 YILIN EN DÜŞÜĞÜ

TÜRKİYE’DE cari işlemler hesabı, 2018’de 27.6 milyar dolarla son 9 yılın en düşük cari açığını verdi. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, cari işlemler hesabı, 2018 yılında 27 milyar 633 milyon dolar açık verdi. Geçen yıl cari açık, bir önceki yıla kıyasla 19 milyar 714 milyon dolar daha düşük bir düzeyde gerçekleşti. 2017’de cari açık 47 milyar 347 milyon dolar olmuştu. Geçen yılki cari açık rakamı son 9 yılın en düşük cari açığı olarak kayıtlara geçti. 2018’de cari işlemler hesabı 4 ay üst üste fazla verirken, ekimde aylık bazda cari işlemlerde tarihin en yüksek fazlası görüldü.