Cari açıkta yavaşlama eğilimi sürüyor

Haziran ayında ise cari açık, yüzde 15.7 oranında artarak 3 milyar 317 milyon dolara çıktı.

Haziran ayı cari işlemler hesabı alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14.8 oranında artarak 4 milyar 214 milyon dolara çıktığı, hizmetler dengesindeki fazlanın yüzde 2.4 oranında büyüyerek 1 milyar 262 milyon dolara çıktığı, gelir dengesindeki açığın yüzde 9.8 azalışla 490 milyon dolara düştüğü ve cari transferlerden kaynaklanan girişlerin yüzde 10.6 büyüyerek 125 milyon dolar olarak gerçekleştiği gözlendi.

Merkez Bankası, haziran ayına ilişkin ödemeler dengesini açıkladı. Buna göre; haziran ayında cari açık, bir önceki yılın aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 15.7 oranında artarak 2 milyar 868 milyon dolardan 3 milyar 317 milyon dolara yükseldi.

Haziran ayı cari işlemler hesabı alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14.8 oranında artarak 4 milyar 214 milyon dolara çıktığı, hizmetler dengesindeki fazlanın yüzde 2.4 oranında büyüyerek 1 milyar 262 milyon dolara çıktığı, gelir dengesindeki açığın yüzde 9.8 azalışla 490 milyon dolara düştüğü ve cari transferlerden kaynaklanan girişlerin yüzde 10.6 büyüyerek 125 milyon dolar olarak gerçekleştiği gözlendi.

Ocak-Haziran döneminde cari açık, bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 0.1 oranında artarak 19 milyar 598 milyon dolardan 19 milyar 612 milyon dolara yükseldi.

DIŞ TİCARET AÇIĞI YÜZDE 0.7 GERİLEDİ

Ocak-Haziran dönemi verilerine göre ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0.7 azalarak 21 milyar 3 milyon dolar tutarında açık verdi. Ocak-Haziran dönemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, altın dahil ithalat (CIF) harcamalarının bir önceki yıla oranla yüzde 16.8 oranında artarak 77 milyar 439 milyon dolara ulaştığı; ihracat (FOB) gelirlerinin yüzde 23.9 oranında artarak 49 milyar 460 milyon dolara ve bavul ticareti gelirlerinin yüzde 27.1 oranında artarak 3 milyar 27 milyon dolara yükseldiği görüldü.

TURİZM GELİRİ AZALDI

Hizmetler dengesine bakıldığında; yılın ilk altı aylık döneminde turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 3.4 artarak 5 milyar 890 milyon dolara, turizm giderleri de yüzde 19.8 artarak 1 milyar 575 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 1.5 oranında küçülerek 4 milyar 315 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde ise, 2006 yılının ilk yarısında 195 milyon dolar net çıkış gözlemlenirken bu yılın ilk yarısında 175 milyon doları net giriş görüldü. Bunun en önemli sebebini, diğer taşımacılık kaleminden kaynaklanan net girişlerin bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 70.6 artarak 1 milyar 29 milyon dolara ulaşması oluşturdu. Aynı dönemde net navlun giderlerinde yüzde 7 artışla 854 milyon dolar net çıkış gözlendi.

Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetleri, yılın ilk altı ayında bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 9.3 azalarak 418 milyon dolar giriş kaydetti.

Bu gelişmeler sonucunda, 2006 yılının Ocak-Haziran döneminde 4 milyar 9 milyon dolar fazla veren hizmetler dengesi kalemi, 2007 yılının aynı döneminde 4 milyar 193 milyon dolar fazla verdi.

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, Ocak-Haziran döneminde 3 milyar 407 milyon dolar net çıkış kaydetti. Bu dönemde yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 893 milyon, 194 milyon ve 2 milyar 264 milyon dolar oldu.

FAİZ GİDERLERİ YÜZDE 22 ARTTI

Aynı dönemde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2006 yılının ilk yarısına oranla yüzde 22.3 artarak 3 milyar 327 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Bir önceki yılın Ocak-Haziran dönemiyle karşılaştırıldığında cari transferler, 2007 yılının aynı döneminde yüzde 7.6 oranında azalarak 605 milyon dolar oldu; söz konusu dönemde, işçi gelirleri ve resmi transferlerden kaynaklanan girişler sırasıyla 456 milyon ve 149 milyon dolar olarak gerçekleşti.

SERMAYE GİRİŞİ AZALDI

Ocak-Haziran döneminde finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, 2006 yılının aynı dönemine göre yüzde 10.1 azalarak 16 milyar 738 milyon dolar oldu. Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2006 yılının Ocak-Haziran döneminde 9 milyar 83 milyon dolar olarak gerçekleşirken bu yılın aynı döneminde 11 milyar 807 milyon dolara yükseldi.

YABANCILAR 1.3 MİLYAR DOLARLIK GAYRİMENKUL ALDI

Ocak-Haziran dönemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye’de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımları 1 milyar 334 milyon dolar oldu. Ayrıca Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak da 219 milyon dolar net kullanım gerçekleştirildi.

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2006 yılı Ocak-Haziran döneminde net 7 milyon dolar tutarında yeni yatırım yapılmışken 2007 yılının aynı dönemindeki yatırım miktarı 1 milyar 511 milyon dolara çıktı.

Sonuç itibariyle, doğrudan yatırımlar kaleminde gerçekleşen net girişler, 2006 yılının Ocak-Haziran döneminde 9 milyar 76 milyon dolardan 2007 yılının aynı döneminde 10 milyar 296 milyon dolara yükseldi.

6.1 MİLYAR DOLARLIK PORTFÖY YATIRIMI

Portföy yatırımlarında 2006 yılının Ocak-Haziran döneminde 950 milyon dolar net sermaye çıkışı gözlemlenirken, 2007 yılının aynı döneminde 6 milyar 117 milyon dolar net giriş gerçekleşti.

Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, varlıklar başlığı altında, yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2006 Ocak-Haziran döneminde 416 milyon dolar ve 2007 yılının aynı döneminde 1 milyar 38 milyon dolar net alım yapıldı.

Portföy yatırımları kaleminin yükümlülükler başlığı altında yurtdışında yerleşik kişiler, haziran ayında hisse senedi piyasasında 597 milyon dolar net alım, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 1 milyar 312 milyon dolar tutarında net satım gerçekleştirdi. Böylece, Ocak-Haziran döneminde söz konusu piyasalarda sırasıyla 2 milyar 723 milyon ve 2 milyar 72 milyon dolar net alım gerçekleştirildi.

Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan diğer yatırımlar kaleminde 2006 yılı Ocak-Haziran döneminde 14 milyar 626 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, 2007 yılının aynı döneminde 7 milyar 215 milyon dolar net giriş oldu.

Varlıklar bölümünde yer alan ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurtdışına açılan kredilerle ilgili olarak, 2006 yılı Ocak-Haziran döneminde ve 2007 yılının aynı döneminde sırasıyla 582 milyon dolar ve 291 milyon dolar tutarında net kredi açıldı. Nakit kredilerde ise 2006 yılı Ocak-Haziran döneminde yurtdışı yerleşiklere 384 milyon dolar net kredi açılmışken, bu yılın aynı döneminde 122 milyon dolar tutarında net kredi açıldı.

Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, 2006 yılının ilk altı aylık döneminde 2 milyar 193 milyon dolar artarken, bu yılın aynı döneminde 6 milyar 306 milyon dolar tutarında artış gösterdi.

YÜKÜMLÜLÜKLER 13.9 MİLYAR DOLAR ARTTI

Geçen yıl Ocak-Haziran döneminde 17 milyar 785 milyon dolar artış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde bu yılın aynı döneminde 13 milyar 934 milyon dolar artış gerçekleşti.

Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ithalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2006 yılının Ocak-Haziran döneminde toplam 2 milyar 287 milyon dolar, 2007 yılının aynı döneminde ise 2 milyar 26 milyon dolar net kullanım kaydedildi.

Krediler kalemi incelendiğinde ise Uluslararası Para Fonu (IMF) kredileriyle ilgili olarak Hükümet, haziran ayında gerçekleşen 128 milyon dolar geri ödeme ile birlikte Ocak-Haziran döneminde 2 milyar 248 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Altı aylık dönemde yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak net 296 milyon dolar geri ödemede bulunuldu.

BANKALARIN YURTDIŞI KREDİLERİ YÜZDE 27 AZALDI

Bu dönemde bankacılık sektörünün yurtdışından sağlamış olduğu net kredi miktarı, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 26.9 azalarak 3 milyar 958 milyon dolar oldu. Diğer sektörlerin sağlamış olduğu net kredi miktarı yüzde 18.4 artarak 14 milyar 421 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, bir önceki yılın Ocak-Haziran döneminde 1 milyar 787 milyon dolar net artış olmuşken, bu yılın aynı döneminde 4 milyar 62 milyon dolar tutarında net düşüş gözlendi. Bu dönemde yurtdışı bankaların yurtiçinde tuttukları net mevduat tutarı 3 milyar 543 milyon dolar azaldı.

Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, 2006 yılının ilk yarısında 4 milyar 125 milyon dolar artmışken, bu yılın aynı döneminde 6 milyar 890 milyon dolar artış gösterdi.