Cari açık sürpriz yapmadı

Türkiye'nin cari işlemler hesabı açığı, yılın ilk yarısında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 122,9 artarak, 45 milyar 8 milyon dolar oldu.

Merkez Bankası tarafından açıklanan 2011 yılı Haziran ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerine göre, cari açık 2011 yılı Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 24 milyar 761 milyon dolar artış gösterdi. Geçen yılın ilk 6 ayında, cari açık 20 milyar 247 milyon dolar düzeyindeydi.

Geçen yıl Haziran'da 3 milyar 409 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabında, bu yılın aynı ayında 7 milyar 548 milyon dolar açık meydana geldi.

Cari işlemler açığının artmasında dış ticaret açığının 25 milyar 436 milyon dolar tutarında artarak 46 milyar 431 milyon dolara ulaşması etkili oldu.

CARİ AÇIĞIN TEMMUZ'DAN İTİBAREN DÜŞÜŞE GEÇMESİ BEKLENİYOR

Öte yandan Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, cari açığın Haziran ayı itibariyle 45 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmesini beklediklerini söylemişti.

Açığın Temmuz ayından itibaren düşüşe geçmesini ve yılın ikinci yarısında 25-27,5 milyar dolar dolayında kalmasını beklediklerini dile getiren Başçı, yıl tamamı için cari açık tahminlerinin 70-72,5 milyar dolar civarında olduğunu belirtmişti.

Merkez Bankası'nın Ağustos ayı ilk beklenti anketine göre de yılsonu cari açık beklentisi 70 milyar 772,1 milyon dolar düzeyinde.

BANKACILIK SEKTÖRÜNDE NET KREDİ KULLANIMI ARTTI

Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı Ocak-Haziran döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre, 3 milyar 445 milyon dolardan 8 milyar 684 milyon dolara yükseldi.

Bankaların bu yılın ilk yarısındaki net kredi kullanımının 2 milyar 211 milyon doları uzun, 6 milyar 473 milyon doları kısa vadeden oluştu.

Merkez Bankası tarafından açıklanan 2011 yılı haziran ayına ilişkin Ödemeler Dengesi verilerine göre, cari işlemler hesabı, yılın ilk yarısında bir önceki yılın ilk yarısına göre 24 milyar 761 milyon dolar artarak 45 milyar 8 milyon dolar açık kaydetti.

Bu gelişmede dış ticaret açığının 25 milyar 436 milyon ABD doları tutarında artarak 46 milyar 431 milyon dolara ulaşması etkili oldu.

Hizmetler Dengesi kalemi altındaki turizm gelirleri, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,5 oranında artışla 8 milyar 472 milyon dolara ulaşırken, turizm giderleri yüzde 16,8 oranında artışla 2 milyar 522 milyon dolara yükseldi.

Bu dönemde yatırım geliri dengesinin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen toplam net çıkış, 918 milyon dolar tutarında artarak bu yılın ilk altı ayında 4 milyar 377 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.

SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI

Sermaye ve Finans Hesapları kapsamında, portföy yatırımları 2010'un ilk yarısına kıyasla 6 milyar 836 milyon dolardan, 16 milyar 869 milyon dolara yükseldi.

Yurt dışında yerleşik kişilerin yurt içinde yaptıkları net yatırımlar ise ilk altı aylık dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 milyar 962 milyon dolar artarak 6 milyar 188 milyon dolara çıktı. Bu dönemde yurt dışı yerleşiklerin yurt içinde gerçekleştirdiği net gayrimenkul yatırımları 1 milyar 242 milyon dolara ulaştı.

Yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışında yaptıkları net yatırımlar da ilk altı aylık dönemde net 1 milyar 335 milyon dolar tutarında gerçekleşti.

Yurt dışında yerleşik kişiler hisse senedi piyasasında, haziran ayında 137 milyon dolar tutarında satımla birlikte, ilk altı ayda 786 milyon dolar tutarında net satım yaptı.

Genel Hükümet, yurt dışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak haziran ayında gerçekleştirilen 750 milyon dolar tutarındaki geri ödemeyle birlikte, bu yılın ilk yarısında 1 milyar 521 milyon dolar tutarında net kullanım gerçekleştirdi.

Öte yandan, yurt dışı yerleşiklerce haziran ayında yapılan 2 milyar 156 milyon dolar tutarındaki devlet iç borçlanma senetleri alımıyla birlikte ilk altı ayda toplam 11 milyar 580 milyon dolar tutarında devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) alımı yapıldı.

Bankacılık sektörünün yurt içi menkul kıymet ihraçlarıyla ilgili olarak, yurt dışı yerleşikler ilk altı ayda 152 milyon dolar tutarında net alım yaptı.

BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN NET KREDİ KULLANIMI ARTTI

Bankaların yabancı para ve Türk Lirası cinsinden efektif ve mevduat varlıkları, bu yılın ilk yarısında 2 milyar 998 milyon dolar tutarında azalış gösterdi.

Bu azalışta Türk Lirasında 1 milyar 792 milyon dolarlık artışa rağmen, yabancı paradaki 4 milyar 790 milyon dolar azalış etkili oldu.

Diğer sektörlerin yurt dışındaki mevduat varlıkları, haziran ayında 320 milyon dolar artmakla birlikte, yılın ilk yarısında 11 milyar 139 milyon dolar tutarında azaldı.

Ayrıca, Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) tarafından yayımlanan Yerel Bankacılık İstatistikleri birinci çeyrek verilerinin yansıtılmasıyla revize edilen diğer sektörlerin yurt dışındaki mevduat varlıkları kalemi, Ocak-Mart döneminde 10 milyar 828 milyon dolar azalış gösterdi.

Genel Hükümet, yurt dışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak, haziran ayında gerçekleşen 1 milyar 325 milyon dolar net kullanımın katkısıyla ilk 6 aylık dönemde toplam 1 milyar 144 milyon dolar net kullanım yaptı. Uluslararası Para Fonuna (IMF) yapılan 1 milyar 88 milyon dolarlık geri ödemeyle birlikte Genel Hükümet, ilk 6 aylık dönemde 56 milyon dolarlık net kredi kullanımında bulundu.

Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı, bir önceki yılın aynı döneminde 3 milyar 445 milyon dolar iken bu yılın aynı döneminde 8 milyar 684 milyon dolara yükseldi.

Diğer sektörler ise, bir önceki yılın aynı döneminde 4 milyar 719 milyon dolar net kredi ödeyicisi konumunda iken, bu yılın aynı döneminde 4.514 milyon dolar tutarında net kredi kullanıcısı oldu.

Yurt dışı bankaların yurt içi bankalar nezdinde tuttukları yabancı para mevduatları ise söz konusu dönemde 1 milyar 49 milyon dolar artarken, Türk Lirası mevduatları ise 6 milyar 321 milyon dolar azalış kaydetti.

Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, haziran ayında 1 milyar 587 milyon dolar artarak ilk 6 aylık dönemde 9 milyar 756 milyon dolara ulaştı.

NET HATA VE NOKSAN

Haziran ayında, net hata ve noksan 2 milyar 193 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Ocak-Haziran döneminde bu kalemdeki tutar da 9 milyar 772 milyon dolar olarak hesaplandı. Geçen yılın Ocak-Haziran döneminde ise net hata ve noksan 56 milyon dolar düzeyindeydi.

Net hata ve noksan, tanım gereği ölçüm hataları ve tablodaki verilerin eksik veya fazla derlenmesinden kaynaklanıyor.

Uygulamada, cari işlemler hesabı ile rezerv varlıklar dahil sermaye ve finans hesapları toplamı, çeşitli hata ve noksanlıklardan ötürü sıfırdan farklı sonuç verdiğinde, söz konusu toplam, ters işareti ile “net hata ve noksan” kalemine kaydedilerek, ödemeler dengesi eşitliği sağlanıyor.