Çaresi, hasta olmadan önce gelecek

Bir dakikalığına sizi bir hayal turuna çıkaralım. Vücudumuza yerleştirdiğimiz giyilebilir teknolojiler tüm kan değerlerimizi ölçecek, en küçük değişimde bunu hastanenin bulut sistemine gönderecek, algoritmalar inceleyecek, en iyi sonuç alınan tedavi yöntemini yapay zekalar bulacak ve belki de daha hasta olmadan çaresi bize ulaşacak. Aslında bu hayal değil. Çok yakın bir gelecekte dijitalleşen sağlık ile hayatımızın içinde yer almaya başlayacak.

AKILLI İĞNELERDEN GELEN VERİLER
Yapılan araştırmalara göre giyilebilir tanı araçları, dijital sağlık çözümleri alanındaki bir devrimin başını çekiyor. Bu devrim de insanlardan hastanelere kadar uzanan bir zincirde yaşanacak. İlk adımda insanlardan toplanan veriler var. Bunun en önemli noktası ise verileri toplayabilmek için ‘Nesnelerin İnterneti’ndeki gelişmelerin dijitalleşmeyi kullanarak çok sayıda sağlık sorunu arasındaki bağlantıları ve ortak çözümleri keşfetmesi. Akıllı saatler kalp atışlarımızı dinleyip tansiyonumuzu ölçerken, dövme gibi yapıştırılan çipler, kan değerlerimizi ölçecek. Basit yara bantlarına benzeyen bazı giyilebilir araçlar, kalp ritmini, sigara alışkanlığını ve kalori alımını takip edebilecek. Bir elektroşok dalgası göndererek bozulan kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olan giyilebilir araçlar dahi mevcut olacak. Hatta insülinde ilaçlarında kullanılan iğneler bile akıllanmaya başladı. İrlandalı tıbbi teknoloji şirketi Innovation Zed, diyabet hastalarının insülin kullanımına yardım etmek için insülin kalemlerine takılabilen yeni bir aksesuar geliştirdi. ‘InsulCheck Connect’ adı verilen cihaz, otomatik olarak insülin kalemi kullanımını ve davranış verilerini topluyor. Bu verilerle de uzun vadede diyabetle mücadeleyi kolaylaştıracağı ve kişiye özel tedavilerin geliştireceği belirtiliyor. Buradan toplanan veriler, akıllı telefonlar aracılığıyla direkt olarak hastanelere veya sağlık merkezlerine gönderilecek.



KİŞİYE ÖZEL TEDAVİ
Sağlıkta dijitalleşmenin ikinci adımı ise bu noktada başlıyor. İnsanlardan toplanan anlık veriler dev bir veri yağınına dönüşüyor. Peki toplanan bu dev veri yığının üstesinden kim gelecek? Cevap, yapay zeka ve algoritmalar. Daha önce gözlemlenmiş hastalıklardan alınan veriler, yapay zeka ve algoritmalar tarafından incelenecek. Hastalardan gelen anlık veriler ise bu incelenen verilerle karşılaştırılacak. Herhangi bir hastalık şüphesi görüldüğünde ise hastalar uyarılacak.

Dijitalleşmenin en önemli sonucu ise tedavi yöntemlerinde yaşanacak. Geliştirilen yazılımlarla hastaların daha önceki rahatsızlıklarına göre tedavi yöntemleri çıkarılacak. Ve hatta o hasta için özel bir ilaç yapılacak. Başka bir deyişle kişiye özel bir tedavi süreci yaşanmaya başlanacak. Bu da sağlık kuruluşlarının mekân sınırlamasını kaldırmış, hizmetini gereken her yere ulaştırabilen, son teknolojilere hâkim, kişiye özel teşhis ve tedavi sunabilen inovasyon merkezleri haline gelmesini sağlayacak. Hatta bunun ilk örnekleri fizik tedavisinde yaşanmaya başladı.

Türkiye’de hayata geçen Vexrob projesi, sanal bir egzersiz robotu geliştirdi. Fizyoterapistlerin hastalarına videolu egzersiz programları hazırlayabileceği sanal bir platform olan Vexrob’a üye olan doktorlar, sisteme ekledikleri hastalara göndermek için birçok fizik tedavi videosu arasından seçim yapıyorlar. Ortalama süresi 30 saniye civarında olan bu videolar, hastanın gerekli egzersizi en doğru şekilde yapıp en fazla verimi almasını sağlarken gereksiz detaylarla kullanıcısını sıkmıyor. Verilen egzersizleri yapan hastalar Vexrob sistemi tarafından kayıt altına alındıkları için egzersizi tamamlama durumu, ağrı durumu ve PSFS tabir edilen uygulanabilirlik değerleriyle ilgili verilerinin saklanması mümkün oluyor. Bu sayede hastalara kişiselleştirilmiş tedavilerle yardım edilebiliyor.


YAPAY ZEKALAR TEŞHİS KOYACAK
Tedavi süreçlerinde yapay zekalar da devre de olacak. Çinli arama motoru devi Baidu, hastalıkların teşhisini kolaylaştıracak yapay zekâlı bir botu geçtiğimiz günlerde hizmete sundu. Konuşma yeteneği bulunan Melody adlı yapay zeka, yerel doktorlarla iletişime geçmesini, randevu almasını ve tıbbi bilgilere erişmesini sağlıyor. Eklenen chatbot ise bu randevuların hızlanmasını sağlıyor. Melody bunu yapmak için önce kullanıcılara çeşitli sorular soruyor, sonra aldığı cevaplardan elde ettiği verileri doktora yolluyor ve teşhis konulmasını kolaylaştırıyor. Melody şimdilik sadece Çince konuşabilse de yakında İngilizce dilinin de ekleneceği de söyleniyor.Bütün bu teknolojileri bir arada düşündüğümüzde ise dijitalleşen sağlık alanlarının nasıl bir kapı açacağını tahmin etmek güç değil. Belki de hasta olmadan çaresi bize gelecek.

Neden olmasın?