Yasa ile büyükşehirlerin gelir vergisinden aldıkları payın yüzde 60'ı İller Bankası aracılığı ile iller arasında paylaştıracak. Düzenleme, özellikle Adana, Gaziantep, Şanlıurfa gibi illeri sevindirecek.
Büyükşehir belediyelerinin gelir vergisinden aldıkları payın bir bölümünün, diğer illere de aktarılmasına neden olan yasa, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylandı. Böylece, önceki gün İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanları'nın Çankaya'ya çıkmasına neden olan savaşı, küçük belediyeler kazandı. Çünkü, yasa ile büyükşehirlerin gelir vergisinden aldıkları payın yüzde 60'ı İller Bankası'na verilecek. İller Bankası da, bu kaynağı nüfuslarına göre tüm iller arasında paylaştıracak. Yeni düzenleme, özellikle Adana, Gaziantep, Şanlıurfa gibi, büyükşehir merkezli şirketlerin üretim tesislerini kurdukları illeri sevindirecek.
Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürü Tacan İldem düzenlediği haftalık bilgilendirme toplantısında Cumhurbaşkanı Sezer'in 4736 sayılı yasayı onaylayarak Resmi Gazete'de yayınlanmak üzere Başbakanlığa gönderdiğini açıkladı. Yasayla doğalgaza ATV getirilirken, emlak vergisi artırılıyor. Yasayla 800 trilyon liraya yakın gelir hedefleniyor.
Yasa, Bakanlar Kurulu'na, büyükşehir belediyelerinin paylarını yüzde 3'ten yüzde 6'ya çıkarma yetkisinin yanı sıra kanuni hadlere kadar indirme yetkisi de veriliyor.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde, 8 Ocak 2002 tarihli oturumda Kamu Kurum ve Kuruluşları'nın Üraettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı'na eklenen, ve belediyelerin genel bütçe vergi gelirlerinden aldıkları payın, yüzde 60'ının İller Bankası'na aktarılmasını öngören düzenleme bazı illeri olumlu etkilerden, bazı illerin ise önemli ölçüde gelir kaybına uğramasına neden olacak. Çünkü düzenleme, İller Bankası'na kesilen yüzde 60'lık payın, belediyeler arasında nüfusa göre dağıtılmasını öngörüyor. Böylece, nüfusu yüksek olup, şirket merkezlerinin çok yoğun olmadığı iller, önceki yıllara göre daha fazla vergi gelirine kavuşacak. Bu düzenlemeden zarar görecek illerin başında İstanbul, Ankara ve Kocaeli geliyor. Çünkü, bu iller Türkiye'nin en yüksek vergi mükelefine sahip illeri. Bu nedenle, yeni düzenlemedeki kesinti, bu illerin canını yakacak. Buna karşılık, nüfusu yüksek olmasına karşılık, vergi geliri çok yüksek olmayan İzmir, Gaziantep, Antalya, Adana ve Bursa gibi şehirler ise, bundan böyle İller Bankası aracılığı ile İstanbul, Ankara ve Kocaeli'nde toplanan vergilerden de pay alabilecek.
Yasayla BAĞ-KUR'un sağlık sigortası primleri yüzde 5 artırılıyor. Buna göre, BAĞ-KUR‘lular, yürürlükteki basamak gösterge tutarlarının yüzde 15‘i yerine yüzde 20‘si oranında sağlık sigortası primi ödeyecekler.
Sezer'e kızanlarİstanbul
Ankara
KocaeliSezer'i alkışlayanlarAdana
Adapazarı
Antalya
Bursa
Diyarbakır
Erzurum
Eskişehir
Gaziantep
İçel
İzmir
Kayseri
Konya
Samsun
ŞanlıurfaGürtuna: İETT fiyatları artar‘Türkiye 3 kişinin oyuncağı değildir’ diyerek, belediyesinin İstanbul'daki vergi gelirlerinden aldığı yüzde 5'lik payın yüzde 3'e indirilmesine tepki gösteren İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna, İETT'nin de bilet fiyatlarına zam yapacağını söyledi. Gürtuna, ‘‘Kolumuz kanadımız kırıldı, ama 'uçun' deniliyor. İETT mecburen ücret artışına gidecek. Bu yasa İstanbul'un ekonomik ve kültürel hayatına çok kötü yansıyacak’’ dedi.
Saadet Partisi Genel Başkanı Recai Kutan dün Aksaray'daki İSKİ binasında, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna'yı ziyaret etti. Gürtuna, yasanın Çankaya'dan onaylandığını görüşme sırasında, kendisine verilen bir pusuladan öğrendi, ancak Kutan'ın gazetecilere yaptığı açıklamayı kesmedi. Kutan ise yasanın onaylandığını gazetecilerin bu konuda görüşlerini almak istemesi üzerine öğrendi ve ‘‘Onaylanmış mı?’’diye sordu. Yasanın haksızlığını uzun uzun anlatan ve düzeltilmesini isteyen Kutan, Meclis'te gereken oyu toplayarak, yasanın iptali için Anayasa Mahkemesi'ne gideceklerini söyledi.
Haberi aldıktan sonra Gürtuna, gazetecilerin soruları üzerine şunları söyledi:
Yasa, anayasaya aykırı. Biz yerel yönetimlerin kaynaklarının artırılmasını beklerken, kaynaklarımız kısıldı. Bu yasa düzeltilmedir. Bütün siyasi partileri, İstanbul milletvekillerini göreve davet ediyorum. Bu olay, çok kötü yansıyacak. Biz bugün yaptığımız bir toplanıda, mesela ‘Bir Fatih Camii’nin restorasyonunu nasıl yaparız?' diye düşünüyorduk. Zaruri ihtiyaçlar dururken İstanbul Büyükşehir Belediyesi, şimdi kültürel çalışmaları nasıl karşılayacak? Bu yasa İstanbul'un kültür, ekonomi, turizm hayatına yansıyacak. İstanbul'un hayatı etkilenecek.
Emlak vergilerindeki artış bizi etkilemiyor. Vergiler bize gelmiyor. Emlak vergilerinin binde 1'den binde 3'e çıkması bizim için birşey ifade etmiyor. İlçe belediyeleri, bunu kendileri alıyorlar. Onlar da zaten sıkıntılı. Yasada olsa bile, buradan bize gelir gelir mi? Gelmez.
İETT ulaşımda ücret artışına gidelebilir mi? İETT ücret artışına mecburen gidecek. İETT kar için çalışmıyor. Çalışsa varoşlarda, 3-5 yolcunun olduğu hatta çalışmaz. İETT'yi zaten biz destekliyoruz. Bu desteği veremezsek, nasıl çalışacak? Ya bilet fiyatlarını artıracak, yada çalışanlarına para veremeyecek
AMAÇ Yasanın çıkmasında siyasi amaç var mı? Bir geceyarısı operasyonuyla çıkarılması, bunun en güzel örneği. İsmi belirtmiyorum ama Türkiye 3 kişinin oyuncağı değildir. Bunun mücadelesini sürdüreceğiz. Çeşitli eylemlerimiz ise devam edecek.
Metropollerde emlak vergisine % 100 zamBina vergisi oranının meskenlerde binde 1, diğer binalarda binde 2 olarak uygulanmasını öngören yasa, bu vergilerin büyükşehir belediyesive mücavir alan sınırları içinde meskenlerde binde 2, diğer binalarda ise binde 4 oranında uygulanmasını hükme bağlıyor.
Arazi vergileri binde 1, arsa vergileri ise binde 3 olarak uygulanacak. Ancak bu oranlar büyükşehir ve mücavir alan sınırları içinde 2 katı olacak.
Bakanlar Kurulu bu oranları yarısına kadar indirmeye veya 3 katına kadar artırmaya yetkili olacak.
Belediye sınırları veya mücavir alanları içindeki yerlerde alınacak emlak vergilerinin tutarının yarısı büyükşehir belediyelerine, bu pay ayrıldıktan sonra kalan tutarın yüzde 15'i ise özel idarelere kalacak. Özel idarelere verilecek payın düşmesinden sonra kalan kısmın yüzde 20‘si büyükşehir belediyesi payına ayrıca ilave edilecek. Özel idare ve belediye paylarına ilişkin düzenleme 1 Mart 2002'de yürürlüğe girecek.
Bu paylar, tahsil edildiği ayı izleyen ayın yedinci günü akşamına kadar ödenecek. Belediye başkanları, tahsil edilen vergilerden il özel idarelerine ve büyükşehir belediyelerine düşen payı zamanında ödemezlerse şahısları hakkında, ödemedikleri payın yüzde 10'u kadar ceza uygulanacak.
Adapazarı Büyükşehir Belediyesi sınırları içindeki mükellefler ise 2002-2005 arasında bina, arsa ve arazi vergilerini eski orandan ödeyecekler. Genel bütçe vergi gelirlerinden büyükşehir belediyelerineayrılan yüzde 3'lük pay, Adapazarı Büyükşehir Belediyesi için aynı dönemde yüzde 5 olarak uygulanacak.
İndirimli sınıf dönemi kapandı Yasay göre, kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde herhangi bir kişi ya da kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmayacak. Bu indirim ve ücretsiz uygulamadan muaf tutulacak kişi ya da kurumların belirlenmesi konusunda Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Şeref aylığı alanlara veya terörle mücadele edenlere uygulanan indirimler ise sürecek. Belediyeler ile bunların kurdukları işletmeler, toplu taşım hizmetlerinde malul, yaşlı, öğrenci ve benzerleri için indirim uygulayabilecek. Düzenleme 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren geçerli olacak.
İstanbul ve Ankara halka şantaj yapıyorAdana Büyükşehir Belediye Başkanı Aytaç Durak, yeni yasa ile İstanbul ve Ankara büyükşehir belediye başkanlarının ‘‘Otobüse zam yaparız, suya zam yaparız, yatırımlarımız durur’’ feryatlarını ‘‘Lüzumsuz bir telaş olarak’’ değerlendirdi. Aytaç Durak, ‘‘Bu belediyelerin yaptığı halka şantaj yapmaktır’’ dedi. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in yeni vergi yasasını onaylamasının ardından Hürriyet'i ziyaret eden Durak, iki belediyenin gelirlerindeki yüzde 5'lik azalmanın katrilyonluk bütçeleri içinde çok büyük bir etki yapmayacağını söyledi. Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Aytaç Durak, ‘‘Eğer bu belediyeler katrilyonluk bütçeleri içinde yatırım yapamaz hale gelirlerse, otobüse, suya zam yapmak zorunda kalacaklarsa burada bir yanlışlık var demektir’’ dedi.
Kaçak elektriğe geçici ruhsat Yasayla kaçak elektrik kullanımının önüne geçilmesi ve devletin ekonomik olarak zarara uğramasının önlenmesi amacıyla da bir düzenleme getiriliyor. Buna göre, kanunun yayımından itibaren 6 ay içinde başvurulması koşuluyla, kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılara altyapı hizmetlerinin birinin götürüldüğünün belgelenmesi durumunda, kullanma izni alınıncaya kadar geçici olarak elektrik, su ve telefon bağlanmasına olanak sağlanacak. Ancak bu madde kapsamında elektrik, suve telefon bağlanması, kazanılmış hak sayılmayacak.
Yurt dışına çıkış artık TL ile Yasayla yurt dışına çıkan her Türk vatandaşının çıkış başına ödediği 50
dolar yerine, 70 milyon Türk Lirası harç ödemesi hükmü getirildi. Bu harçtan, KKTC‘ye gidenler muaf tutulacak. Bakanlar Kurulu, bu harç miktarını üç katına kadar artırma veya kanuni hadlere indirme konusunda yetkili olacak. Yurt dışına çıkışlarda alınan harçta dolardan TL'ye geçiş uygulaması 1 Şubat 2002’de başlayacak.