Çakan: 31 Ekim'e kadar sonuç almalıyız

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, enerji ile ilgili konularda 31 Ekim'i beklemeden netice almak mecburiyetinde olduklarını bildirdi.Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, ''Türkiye'de enerji sektörünü askıda bırakmamız mümkün deÄŸil'' dedi. Bölgedeki incelemelerini tamamlayan Bakan Çakan, Zonguldak'ta basınla sohbet toplantısı düzenledi. Çakan, yaptığı konuÅŸmada, bakanlık görevine baÅŸladığı günden itibaren karar verilmesini bekleyen konularının başında 29 yap-iÅŸlet-devret, 8 adet termik santralın iÅŸletme haklarının devredilmesi ve dağıtım iÅŸletme haklarıyla ilgili projelerin olduÄŸunu söyledi. Enerji sektörünü askıda bırakmanın mümkün olmadığını vurgulayan Çakan, ÅŸunları söyledi: ''EÄŸer biz bu problemi yarın termik santralın iÅŸletme hakkı devrini, 29 yap-iÅŸlet-devret projesini ve dağıtım iÅŸletme hakları projesini askıda bırakırsak, özelleÅŸtirilecek mi özelleÅŸtirilmeyecek mi bu iÅŸlerin neticesi ne olacak düşüncesiyle yapmamız gereken yatırımları yapamamanın ileride çok büyük sıkıntısı olacaktır. Ä°ÅŸletme hakkı devredilecek YataÄŸan, Yeniköy, Kemerköy, Tunçbilek, Kangal, AliaÄŸa, Seyitömer, AfÅŸin, Elbistan ve ÇatalaÄŸzı termik santralların iÅŸletme hakkı ile ilgili devredelim mi devretmeyelim mi, ama kesin bir yargıya varmak lazım. Bu santralların rehabilitasyonu eÄŸer devredemezsek biz yapalım. Aksi takdirde 27 bin megavat bizim kurulu gücümüz var ve 2000 yılında 127-128 kilovatsaat enerji tüketimi söz konusu. Åžu anda geçen yıl hidroelektrik santrallardan aldığımız 31,5 milyar kilovatsaate karşılık 19,5 milyar kilovatsaat enerji üretebileceÄŸimizi zannediyorum. Hidroelektrik santrallarden 12 milyar kilovatsaat eksi üretim yapacağımıza, ülkemiz bu yıl eksi 2 olmasına raÄŸmen yedek gücümüz olmayıp ve termik santrallarının bakımının yapamadığımız takdirde Türkiye'de kısa sürede enerji kısıtlamasına gidebiliriz. Åžu anda enerji kısıtlaması söz konusu deÄŸil. Termik santrallarını tam kapasiteye yakın biçimde çalıştırma mücadelesini geldiÄŸim günden itibaren veriyorum.'' ''ENERJÄ° KISITLAMASI'' ''3-5 saat enerji kısıtlamasına gidelim dediÄŸimiz zaman, ülkemizde ekonomiyi çökertiriz. Mutlaka Türkiye'de yedek gücü elde tutmak mecburiyetindeyiz'' diyen Çakan, enerjinin, Türkiye'nin en temel taşı olduÄŸunu vurgulayarak, şöyle devam etti: ''Kıymetini bilmediÄŸimiz ama yokluÄŸunda çok sıkıntılar çektiÄŸimiz enerji konusunu bakanlığım olarak ülkemizin geleceÄŸi ile ilgili tedbirleri alarak çalışmalarımızı sürdürmek zorundayız. Bakan DerviÅŸ ve Maliye Bakanı ile pazartesi günü bir araya geldiÄŸimiz zaman görüşeceÄŸimiz konuların baÅŸlangıcında YataÄŸan, Yeniköy-Kemerköy, Tunçbilek, Kangal, AliaÄŸa, Seyitömer, AkÅŸin, Elbistan ve ÇatalaÄŸzı santrallarının iÅŸletme hakkının devri konusunu görüşeceÄŸiz.'' ''DAÄžITIM ÅžEBEKELERÄ°NÄ°N Ä°ÅžLETME HAKKI VE DEVRÄ°'' Bakan Çakan, dağıtım ÅŸebekelerinin iÅŸletme hakkı devri konusunda da ÅŸunları söyledi: ''Bunun içinde 5 bölge var masaya yatırılacak. Samsun, Ordu, Sinop, Elazığ, Malatya Tunceli, Bingöl, KahramanmaraÅŸ, Adıyaman, Åžanlıurfa, Zonguldak, Çankırı, Bartın ve Karabük. Özel hukuka göre uygulama sözleÅŸmeleri imzalanan dağıtım bölgeleri iÅŸletme hakkı devirleri var. Bunu da masaya yatırma ve bu konuyu da çözebilme mücadelesi vereceÄŸiz. Bunlar da Aydın, Denizli, MuÄŸla, Kocaeli, Gebze, Sakarya, Bolu, KırÅŸehir, NevÅŸehir, NiÄŸde, Aksaray, Yozgat, Sivas, Tokat, Ankara ve Kırıkkale. Ä°ÅŸletme hakkı devri, dağıtım iÅŸletme hakkı devri, yap-iÅŸlet-devret projelerini masaya yatıracağız. 1379 megavatlık 29 yap-iÅŸlet-devret projesi var. Bu da yaklaşık 6-7 milyar kilovatsaate tekamül ediyor. Bugüç önemli. Fakat ülkemizin ihtiyacını gelecekte karşılayacak güç deÄŸil. Bu nedenle yap-iÅŸlet-devret modelini biraz daha geniÅŸletebilme ve enerji piyasası kurulu oluÅŸtukdan sonra tabii ki kurulun vereceÄŸi karar doÄŸrultusunda bu projelerin daha fazla gerek geliÅŸmesi ve kısa sürede ele alınmasına kurul deÄŸinecektir. 27 bin megavat kurulu gücümüzde 1300 megavat çok önemli olmamakla birlikte tabii ki bunun yaklaşık 27'de biri.'' ''TERMÄ°K SANTRALLARININ Ä°ÅžLETME HAKKININ DEVRÄ°'' Çakan, termik santrallarının iÅŸletme hakkının devredildiÄŸi zaman 1 milyar 75 milyon dolar Hazine'ye para yatacağını belirterek, ''DevretmediÄŸimiz takdirde bu santrallarının rehabilitasyonu ile ilgili 1.2 milyar dolar yatırım yapılmak mecburiyeti var. Aksi takdirde ekonomik ömrünü tamamen doldurmuÅŸ santrallarımıza yeni yatırım yapmazsak ÅŸu anda aldığımız üretimi almamız mümkün deÄŸil'' dedi. Ayrıca dağıtım iÅŸletme haklarıyla ilgili devir iÅŸlemleri gerçekleÅŸtiÄŸinde ilk etapda 400 milyon dolar, iki yıl içinde de yarısı peÅŸin olmak üzere yine kademeli olarak 400- 450 milyon civarında olmak üzere toplam 800 milyon dolar yine Hazine'nin ücret almasının söz konusu olduÄŸunu anlatan Çakan, kayıp kaçak oranları ile ilgili de ÅŸu bilgileri verdi: ''Kayıp-kaçak oranları Bilecik'te yüzde 6 ve Diyarbakır'da yüzde 67. Bir puan kayıp-kaçak düşürüldüğünde 500 trilyonluk bir karlılık olacak ve 5 puan düşürüldüğünde de 2,5 katrilyonluk bir tasarruf söz konusu. Bu kayıp-kaçak oranını düşürmek konusunda hassasiyetle davranıyoruz. Çünkü arkadaÅŸlarım imzalarıyla taahhüt verdiler. Bunun gerçekleÅŸmesi durumunda enerji üretiminde ve tüketiminde parasal olarak girdi saÄŸlanacağını düşünüyorum. Yarın ki görüşmelerimiz arasında TEAÅž, TEDAÅž VE BOTAÅž'ın birbirlerine olan borçları ile sermaye artırımlarını da gündeme getireceÄŸiz.ENERJÄ° Ä°LE Ä°LGÄ°LÄ° KONULAR HALLEDÄ°LMELİÇakan, ''Enerji ile ilgili konular 31 Ekim'e kadar halledilmezse ne olur'' ÅŸeklindeki bir soruya karşılık, ÅŸunları söyledi: ''Meclisle ilgili kanunlaÅŸması gereken konuların tamamını halletmiÅŸiz. Yani yeni bir tasarı hazırlayarak Meclis'te sürenin uzatılması ve konuların çözümü ile ilgili yeni bir kanun çıkarılmasını ÅŸu anda önermiyoruz. 31 Ekim'den önce bu konuların mutlaka çözüleceÄŸine inanıyorum. Devlet Bakanı Kemal DerviÅŸ ile de yaptığımız toplantıda karar birliÄŸine vardık. 15-20 gün içinde bu konuları karara baÄŸlamamız gerekiyor.'' Enerji üretiminin giderek düştüğünü vurgulayan Çakan, 10 gün içerisinde enerji politikaları, projeleri hakkında Bakanlar Kurulu'na bir brifing vermeyi düşündüğünü söyledi. Bir gazetecinin, Dünya Bankası'nın yap-iÅŸlet-devret projelerinde varlık satışı önerisini hatırlatması üzerine Bakan Çakan, ''Dünya bankası varlık satışını arzu ediyor. O kararla ilgili olarak hem artısına hem eksisine bakacağız. Görüşlerimizde ortaya koyacağız'' dedi. Termik santrallere rehabilitasyonu için 1.2 milyar dolar kaynak gerektiÄŸinin hatırlatılması üzerine de, Çakan, ÅŸunları kaydetti: ''Büyük sıkıntı orada. Kemal DerviÅŸ'e bütün konuların tamamını anlattım. Türkiye'nin enerji politikalarını askıda bırakamayız, Türkiye'yi enerjisiz bırakamayız. Alınması gereken tedbirlerin bir an önce alınmasını açıkça ifade ettik. Firmalara iÅŸletme hakkı devri yaptığımız zaman Hazine'ye 1 milyar 75 milyon dolar girdi saÄŸlanacak. Öte yandan santrallerin rehabilitasyonu için 1.2 milyon dolar para harcanması gerekiyor. Önümüzde devir iÅŸlemlerinin gerçekleÅŸebilmesi için bazı problemler var. Toplantıda onlarla ilgili konuları da görüşeceÄŸiz. Kendi aramızda bir karara vardığımızda firmaların görüşlerini de alacağız.'' KAYIP KAÇAK ORANLARI Enerjide kayıp kaçak oranının yüzde 21.6 olduÄŸunu hatırlatan Çakan, bu oranın bir puan düşürülmesi halinde 500 trilyon liralık bir kazanç saÄŸlanacağına dikkat çekti. Çakan, TedaÅŸ'ın müesseselere ve baÄŸlı ortaklıklarda görevli bürokratlara kayıp kaçağın düşürülmesi konusunda uyarıda bulunduÄŸunu belirterek, ''BaÅŸarılı olan arkadaÅŸları ödüllendireceÄŸiz. BaÅŸarılı olmayanları bu göreve deÄŸil baÅŸka bir göreve vereceÄŸimizi söyledim'' dedi. Enerji Bakanı Çakan, belediyelerin elektrik borçlarının taksitlendirilmesine iliÅŸkin olarak ÅŸunları söyledi: ''Belediyelerin elektrik borçlarını muallakta bırakmamız söz konusu deÄŸil. Belediyelere bir ödeme planı hazırlanacak. Belirlenen süre içerisinde borçlar mutlaka ödenecektir. Aksi taktirde TeaÅŸ, TedaÅŸ ve BotaÅŸ'ın ayakta durması mümkün deÄŸil. 1 katrilyon 200 trilyon lira alacağımız var. Bu borç giderek artıyor, faizleri katlanarak artıyor. Elektrik borçlarını ödeyenler rahatlamış olacak.'' Suçlu olanın hukuk devletinde mutlaka cezasını çekeceÄŸini belirten Çakan, mahkemede yapılan yargılama sonucu adaletin tecelli edeceÄŸine inandığını ifade etti. Çakan, göreve geldiÄŸinde yayınladığı genelge ile bu konudaki görüşlerini ifade ettiÄŸini söyledi. Çakan, 130 bin kiÅŸinin çalıştığı bakanlığında 3-10 kiÅŸinin suç iÅŸlemesinin bütün bürokratlarda imza atmada çekingenlik ortaya çıkardığını vurgulayarak, bu durumda devletin iÅŸlemesinin ve hizmet yürütmenin mümkün olamayacağını ifade etti. Çakan, ''DoÄŸru iÅŸ yapan bürokratlarla ilgili amil olarak bizler veya yetkili kurullar güven vermediÄŸi taktirde o zaman memura iÅŸ yaptırma söz konusu deÄŸil'' diye konuÅŸtu. Zeki Çakan, bir gazetecinin, TedaÅŸ, TeaÅŸ ve BotaÅŸ'ın birbirine olan borçlarında mahsuplaÅŸmaya gidip gitmeyecekleri ÅŸeklindeki bir sorusuna karşılık, ''MahsuplaÅŸma pek olmuyor. Herkes kendi hesabını kendisi verecek'' yanıtını verdi. KAYIP ORANLARINI DÜŞÜRMELÄ°YÄ°ZEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeki Çakan, kayıp kaçak oranlarının 1 puan düşürülmesi halinde 500 trilyon kazanç saÄŸlanacağını söyledi. Çakan, bakanlığı ile ilgili incelemelerde bulunmak üzere geldiÄŸi Zonguldak'ta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Türkiye'nin, enerji konusunda, geleceÄŸe dönük hazırlıksız yakalanma ve elektriksiz kalma tehlikelerinin ortaya çıktığını ifade eden Çakan, ÅŸunları kaydetti: "Varsayımlar üzerine hareket edemeyiz. Türkiye'nin elektrik politikalarını netleÅŸtirmek... Olursa olur, olmazsa olmaz diyemeyiz ki... Her halükarda enerjimizi garanti altına alma mecburiyetindeyiz. Åžu anda, termik santraller için 1.2 milyar dolar rehabilitasyon kaynağı lazım. O zaman rehabilitasyonu baÅŸlatmalıyız. Hazine, iÅŸletme hakkı devrinde 1 milyar 75 milyon dolar para alacak, 8 milyon dolar dadağıtım iÅŸletme haklarından para alacak. Bunlar olmadığı taktirde, o zaman devlet olarak biz karşılayacağız.'' HAZÄ°NE GARANTÄ°SÄ° Dağıtım iÅŸletme haklarını Hazine garantisi olmadan yapacak iÅŸletmelerin bulunduÄŸunu ifade eden Çakan, şöyle devam etti: ''Hazine garantisi almadan bu iÅŸlere girmek isteyenler de var. Bu firmaları teker teker çağıracağım. Sen dağıtım iÅŸletme hakkını istiyorsan sana hemen garanti veremeyiz. Ama sen, kayıp kaçak oranlarını yıllara göre düşürürsen, dolayısıyla bu konuyla ilgili ÅŸartlar gereÄŸi KDV oranının yüzde 1'ini ödeyeceksin.'' Ortada bir problem olduÄŸunu ve bunu çözeceklerini belirten Çakan,''Hazine vermiyor veya biz istiyoruz, deÄŸil. Devletin iki kurumu arasında karşı görüş ayrılığı olmaz. Karşıt görüş ayrılığında bir noktada anlaşılır'' dedi. Devlet Bakanı Kemal DerviÅŸ ve Maliye Bakanı Sümer Oral ile biraraya geleceklerini ifade eden Bakan Çakan, ''DoÄŸruyu bulacağız ve doÄŸrunun sorumluluÄŸunu beraber paylaÅŸacağız. Biz, mutlaka beraber karar vereceÄŸiz. Garanti vereceÄŸiz, evet vereceÄŸiz, vermeyeceÄŸiz, vermeyeceÄŸiz. Devlet yatırım yapacak, yapacak'' dedi. Pazartesi günü Kemal DerviÅŸ ve Sümer Oral ile yapacakları toplantıda, büyük bir ihtimalle belli bir noktaya geleceklerini ifade eden Çakan, toplantıda tahsilat konularının da ele alınacağını kaydetti. ''500 TRÄ°LYON LÄ°RALIK KAZANÇ...'' Türkiye'deki kayıp ve kaçak oranlarının 1 puan düşürülmesi halinde 500 trilyon liralık kazanç saÄŸlanacağını bildiren Çakan, kayıp ve kaçak oranları açısından bölgelere göre ayrı ayrı hedefler belirlediklerini vurguladı. Bakan Çakan, yıl sonunda kayıp ve kaçak oranının kaç puan düşeceÄŸini göreceklerini de söyledi. Diyarbakır'da kayıp kaçak oranlarının büyük oranda olduÄŸunu vurgulayan Çakan, ÅŸunları kaydetti: ''ÖrneÄŸin, imar kanununa göre, ruhsatı olmayan binalara abone yapamıyoruz. Türkiye'nin en büyük enerji darboÄŸazının, kayıp ve kaçak oranlarının artma nedenlerinden bir tanesi bu. Ä°mar Kanunu'nda gerektiÄŸinde deÄŸiÅŸiklik yapmak veya bir defaya mahsus, hiçbir hak talep etmeksizin, ileride binasının yıkılmasıyla ilgili, abone yapılması konusunda hazırlık yaptık.'' Â