ÇaÄŸdaÅŸ sepet, yuvarlak YTL buluÅŸtu, enflasyon eksi çıktı

'Yeni enflasyon sepeti' ile YTL'nin yuvarlama etkisinin merakla beklendiÄŸi ocak 2005 fiyat artışlarında korkulan olmadı.DÄ°E'nin çağın koÅŸullarına göre deÄŸiÅŸtirdiÄŸi 'yeni enflasyon sepeti' ile YTL'nin yuvarlama etkisinin merakla beklendiÄŸi ocak 2005 fiyat artışlarında korkulan olmadı. Ä°ki etkenin birleÅŸtiÄŸi ocak ayında TÃœFE yüzde 0.55 arttı, TEFE'nin yerini alan ÃœFE ise yüzde 0.41 geriledi.TÃœRK Lirası'ndan (TL) 6 sıfır atılması sonrasında, fiyatlardaki yuvarlama etkisinin merakla beklendiÄŸi 2005 yılının ilk enlasyonunda korkulan olmadı. Devlet Ä°statistik Enstitüsü (DÄ°E), Türk insanının yeni tüketim alışkanlıklarına göre güncelleÅŸtirdiÄŸi, enflasyon sepetinin ilk sonuçlarını dün açıkladı. Ocak ayı enflasyonu TÃœFE’de yüzde 0.55 olarak gerçekleÅŸti. Toptan EÅŸya Fiyatları Endeksi'nin (TEFE) yerini alan Ãœretici Fiyatları Endeksi (ÃœFE) ise yüzde 0.41 oranında geriledi. Yıllık enflasyon ocak sonu itibariyle TÃœFE’de yüzde 9.23’e inerken, ÃœFE’de ise yüzde 10.7 olarak hesaplandı.SERDENGEÇTÄ° SÖYLEMÄ°ÅžTÄ°: Merkez Bankası BaÅŸkanı Süreyya Serdengeçti, 6 sıfır operasyonu sonrasındaki yuvarlama etkisinin ocak ayı enflasyonunda kendini göstereceÄŸini belirtmiÅŸti. Serdengeçti, emisyondaki TL'nin YTL'ye dönüşüm hızının yavaÅŸ kalması nedeniyle, bu etkinin yüksek olmayabileceÄŸini söylemiÅŸti.TÃœFE: Yeni endekse göre, ocakta aylık bazda TÃœFE yüzde 0.55 artarken, yıllık enflasyon da yüzde 9.23 olarak gerçekleÅŸti. 1994 baz yıllı eski endekse göre, geçen yılın ocak ayında TÃœFE'deki aylık artış yüzde 0.74, yıllık artış ise yüzde 16.22 olmuÅŸtu. Bu yılın ocak ayında endekste kapsanan 423 maddeden, 49 maddenin ortalama fiyatı deÄŸiÅŸmezken, 241 maddenin fiyatlarında artış 133 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleÅŸti.ÃœFE: Toptan EÅŸya Fiyatları Endeksi'nin (TEFE) yerini alan Ãœretici Fiyatları Endeksi (ÃœFE) ise ocak ayında yüzde 0.41 oranında düşerken, yıllık bazda yüzde 10.7 artış gösterdiÄŸi hesaplandı. Geçen yılın ocak ayında 1994 baz yıllı eski endekse göre aylık artış yüzde 2.63, yıllık artış ise yüzde 10.76 olmuÅŸtu. Öte yandan, ocak ayında endekste kapsanan toplam 751 maddeden, 119 maddenin ortalama fiyatı deÄŸiÅŸmedi, 323 maddenin ortalama fiyatı arttı, 309 maddenin ortalama fiyatı ise düştü. TARIM ARTTI SANAYÄ° Ä°NDÄ°: ÃœFE endeksine göre, ocak ayında aylık bazda fiyatlar, ana sektörlerden tarımda yüzde 0.97 artarken, sanayide yüzde 0.80 düşüş kaydedildi. Aylık bazda, tarım sektörünün alt sektörlerinden tarım, avcılık, ormancılık sektöründe fiyatlar yüzde 1.20 artarken, balıkçılık da ise yüzde 9.38 oranında geriledi. Fiyatlar, sanayi sektörünün alt sektörlerinden madencilik ve taÅŸocakçılığında yüzde 3.40, imalat sanayinde yüzde 1.06 oranında düşerken, elektrik, gaz ve suda yüzde 3.90 oranında fiyat artışı yaÅŸandı. Alt kalemler itibarıyla geçen ay en fazla fiyat artışı yüzde 57.90 ile diÄŸer ulaşım araçları imalatında yaÅŸandı. ÃœFE'ye göre yıllık bazda en fazla fiyat artışının yaÅŸandığı ana sektör yüzde 11.70 ile sanayi sektörü oldu. Aynı dönemde, tarım sektöründe fiyatlar yüzde 7.32 arttı. TÃœFE'NÄ°N ARTANI ULAÅžTIRMA: Öte yandan TÃœFE'ye göre, ocak ayında en fazla artış yüzde 2.85 ile ulaÅŸtırma sektöründe görüldü. Bunu yüzde 1.19'la gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 0.01 ile tütün, yüzde 0.57 ile konut izledi. Yıllık bazda yüzde 17.32 ile en fazla fiyat artışının yaÅŸandığı sektör eÄŸitim olarak belirlendi.At yarışı zam ÅŸampiyonuOCAK ayında en yüksek fiyat artışı tüketici fiyatları endeksi bazında yüzde 66.67 ile at yarışı, üretici fiyatları endeksi kapsamında ise yüzde 26.84’le yeÅŸil mercimekte yaÅŸandı. DÄ°E tüketici fiyatları endeksine (TÃœFE) göre, geçen ay fiyat artışında at yarışını, yüzde 46.92’yle sivri biber ve yüzde 42.86’yla sayısal loto izledi. Çevre vergisi (atık çöp) yüzde 34.54, araç muayene ve emisyon ücreti yüzde 21.52, yeÅŸil soÄŸan yüzde 20.87 ve kabak, yüzde 20.79 oranında zamlandı. Ispanak fiyatlarının yüzde 13.77 oranında arttığı ocak ayında metro ücreti yüzde 13.33, banliyo tren ücreti yüzde 13.28, dolmuÅŸ ücreti yüzde 12.38, kasko ve zorunlu trafik sigortası ücreti yüzde 10.39, yurt içi hafta sonu tur fiyatı yüzde 8.04, belediye otobüs ücreti de yüzde 7.6 artış kaydetti. Tüp yüzde 4.21, bankayla para havalesi yüzde 3.81, kiralar ise yüzde 1.9 oranında zamlandı. Çekirdek gitti ayrıntılı TÃœFE göstergesi geldiDÄ°E, daha önce özel imalat sanayi enflasyonu kullanılan "çekirdek enflasyon" kavramı yerine, daha ayrıntılı olan özel kapsamlı TÃœFE göstergelerini açıkladı. Buna göre, ocak ayında, mevsimlik ürünler hariç TÃœFE yüzde 0.85, iÅŸlenmemiÅŸ gıda ürünleri hariç TÃœFE yüzde 0.29, enerji hariç TÃœFE ise yüzde 0.61 arttı. DÄ°E'ye göre, iÅŸlenmemiÅŸ gıda ürünleri ve enerji hariç TÃœFE yüzde 0.32 yükselirken, enerji ve alkollü içkiler ile tütün ürünleri hariç TÃœFE deki artış yüzde 0.59 olarak hesaplandı. Enerji ve alkollü içkiler ile tütün ürünleri hariç ve fiyatları yönetilen/yönlendirilen diÄŸer ürünler, dolaylı vergiler hariç TÃœFE'de yüzde 0.47 artış görülürken, bunun içinden iÅŸlenmemiÅŸ gıda ürünleri de çıkarıldığında artış yüzde 0.15 olarak belirlendi. Yeni enflasyon sepetinde neler var710 MADDELÄ° TÃœFE: TÃœFE'de eski endekste 410 madde, 598 madde çeÅŸidi bulunurken, yeni sepette 423 madde, 710 madde çeÅŸidi yer alıyor. TÃœFE SEPETÄ°NE GÄ°RENLER: PVC pencere, DVD player, kontak lens, tansiyon aletleri, LPG araba tüpü, kargo ücreti, cep telefonu, internet ücreti gibi toplam 96 yeni madde eklendi. TÃœFE SEPETTEN ÇIKANLAR: Aralarında normal benzin, mikser, video kamera, dikiÅŸ makinası, filtresiz Bafra sigarası, jeton ve kibritin de bulunduÄŸu 83 madde sepetten çıkarıldı.760 MADDELÄ° ÃœFE: TEFE'nin yerini alan Ãœretici Fiyatları Endeksi'nde (ÃœFE) TEFE'deki 678 madde 760'a çıkarılıyor. ÃœFE SEPETÄ°NE GÄ°RENLER: Glikoz ve glikoz ÅŸurubu, zarflar, krem sabun, marley, fayans, parke, yer karosu yapıştırıcıları, plastikten sofra ve mutfak eÅŸyası, bombeli oto camı gibi 121 madde girdi.ÃœFE SEPETÄ°NDEN ÇIKANLAR: DondurulmuÅŸ balıklar, ispirto, ÅŸampanya, filtresiz sigara, deri yelek, lastik ayakkabı, çizme, formika, normal benzin, dikiÅŸ makinası ve müzik seti gibi 69 madde sepetten çıktı.Eski ve yeni endeks arasındaki farklar ne20 BÄ°N Ä°ÅžYERÄ°: Eski enlasyon endeksinde fiyat derlenen iÅŸyeri sayısı 9 bin 300 iken, ÅŸimdi 20 bin 60'a, konut sayısı 2 bin 960'dan 3 bin 740'a, fiyat sayısı ise 93 bin 680'den 173 bin 929'a çıktı. 81 Ä°L, 72 Ä°LÇE: Eski enlasyon endeksinde 28 il merkezi ve 7 ilçeden fiyatlar derlenirken, bu sayı yeni endekste 81 il ve 72 ilçeye çıkarıldı.KÄ°RA ETKÄ°SÄ° AZALDI: Eski endekse göre kira ve konutla ilgili diÄŸer harcamaların 2004 enflasyonuna 4.47 puan olan katkısı, yeni endekste 2.95 puana kadar düştü.KURUMSAL NÃœFUS: DÄ°E’nin yeni endeksinde öncekinden farklı olarak kurumsal nüfus da dikkate alındı.ALKOLÃœN ETKÄ°SÄ° : Eski endekste yüzde 31.09 olan gıda ve alkolsüz içeceklerin payı yüzde 29.42, buradan ayrılarak yeni bir ana grup haline gelen alkollü içeceklerin ağırlığı da yüzde 4.67 oldu.GÄ°YÄ°M-KUÅžAM: DÄ°E’nin yeni endeksinde, giyim ve ayakkabının payı yüzde 8.09, konut, su elektrik, gaz ve diÄŸer yakıtların payı yüzde 16.9, saÄŸlığın payı ise yüzde 2.71 ağırlıkta.DÄ°E: Yeni sepet enflasyonu biraz daha düşük ölçüyorDEVLET Ä°statistik Enstitüsü (DÄ°E) BaÅŸkanı Ömer Demir, teknoloji ağırlıklı mallar daha çok girdiÄŸi için, yeni enflasyon sepetinin eskisine göre bir miktar daha düşük bir seyir izleyeceÄŸinin görüldüğünü açıkladı. Demir, ‘Yeni sepet bir miktar daha düşük ölçüyor. Eski sepet biraz daha yüksekti, beklentiler de o yöndeydi’ deÄŸerlendirmesinde bulundu. YUVARLAMAYI ÖLÇEMEYÄ°Z: Demir, YTL'nin yuvarlama etkisinin enflasyona etki edip etmediÄŸi konusunda ellerinde YTL'nin yuvarlama etkisini olup olmadığını ölçecek veri olmadığını söyledi. Demir, ‘Fiyatları YTL ile aldık. Ä°nsanlar yuvarladılar da mı, yoksa ekonominin gereÄŸinden dolayı mı fiyatlarda artış ya da deÄŸiÅŸiklik oldu, ölçecek bir mekanizma yok’ diye konuÅŸtu.ÇEKÄ°RDEK ENFLASYON HANGÄ°SÄ°: Yeni sepetle birlikte ‘çekirdek enflasyon’ ihtiyacını karşılamak üzere üretilen 7 adet özel kapsamlı TÃœFE göstergesinden hangisinin kullanılması gerektiÄŸine iliÅŸkin de Demir, bu göstergelerin Merkez Bankası ile birlikte hazırlandığını hatırlatarak ÅŸunları söyledi: ‘Orada mesela mevsimsellik etkisi çoksa, mevsimsel olanların dışta tutulduÄŸu, enerjiye iliÅŸkin, diyelim dışsal bir ÅŸok olursa, onu arizi kabul etmek lazım. Dolayısıyla dönemsel olarak ihtiyaca göre o dönemde diÄŸer unsurlara bakarak istikrarlı geliÅŸim hangisinde ise o kullanılacaktır.’ Fiyatların düştüğü tek bölge Ä°zmir olduDEVLET Ä°statistik Enstitüsü (DÄ°E), yeni enlasyon endeksi ile birlikte tüketici fiyatlarındaki artış oranlarını istatistiki bölge sınıflamasına göre de açıklamaya baÅŸladı. Buna göre ocakta tüketici fiyatlarında en yüksek artış yüzde 1.2 ile TekirdaÄŸ-Edirne-Kırklareli bölgesinde yaÅŸandı. Bu bölgeyi, yüzde 0.99 ile Ä°stanbul ile Aydın-Denizli-MuÄŸla bölgeleri izledi. Fiyatların düştüğü tek bölge ise yüzde 0.20 ile Ä°zmir oldu.Â