Çağdaş sanatın patronu kadınlar

BİLENLER bilir, İstanbul Modern’in kuruluşunun arkasında çok emek var. İstanbul’da çağdaş sanat müzesi açmak fikri ilk 1987’de ortaya çıktı ama müzenin açılması 2004’ü buldu. İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı, 10 yılı geride bırakırken sorularımızı yanıtladı.

İstanbul Modern 10 yılı geride bıraktı? Neler sığdırdınız bu süreye?
- Dünyanın seçkin çağdaş sanat verimlerini Türk izleyicilerine olduğu kadar, bizim sanatçılarımızın eserlerini de dünyada tanıttık. 11 Aralık 2004’te açılan İstanbul Modern, bugüne kadar 5 milyonu aşkın ziyaretçi ağırladı. Kendi binasında 5 sürekli, 78 süreli sergi düzenledi. Yurtdışında düzenlenen 16 sergiyle toplam sayı 99.
New York’taki MoMA’nın yılda 2.5 milyon, Londra’daki Tate Modern’in 5.3 milyon ziyaretçi ağırladığını düşünürsek…
- Batı’nın neredeyse 250 yıllık geçmişe sahip olan müze ve müzecilik kültürü ile karşılaştırdığımızda henüz yolun başındayız. Ancak, İstanbul Modern’in, 2009’da Avrupa Müzeler Forumu Özel Ödülü ve 2010’da Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülü başta olmak üzere çok sayıda ödüle layık görülmesi henüz başlarında da bulunsak, doğru yolda olduğumuzu gösteriyor.
Ziyaretçi profili nasıl?
- Yüzde 60 yerli, yüzde 40 yabancı ziyaretçi. Yerli ziyaretçilerin yüzde 67’si kadın. Yabancılarda kadın erkek dağılımı eşit. Yerli ziyaretçilerin yüzde 25’i ise 28 yaş altı.
Kişi başı milli gelir son 12 yılda 3 kat artarken, kültür ve sanata ilgi nasıl arttı?
- Benzer bir artış olduğunu söyleyebiliriz. 12 yıl önce kimsenin aklına yılda 650 bin ziyaretçinin gezeceği bir modern sanat müzemiz olacağı gelmezdi. Çağdaş dünyada, kültür sanat faaliyetlerinin sayısı ve görünürlüğü ile ekonomik dönüşüm arasında paralel bir ilişki olduğunu görüyoruz.

İstanbul merkezli sanat ekonomisi var

Sanat bir yatırım aracı da aynı zamanda…
- Evet sanat çok önemli bir yatırım aracı. Ama öncelikle bir kültürün kendisini tanıyabildiği, başkalarıyla paylaşabildiği bir temsil alanı olarak görmek gerek. Sanat galerilerinin sayısı arttı, yeni koleksiyonlar oluştu, müzayedecilik kültürü büyük bir etkileşim yarattı. Doğru yönlü olarak da sanatçı sayısı ve üretim arttı.
İstanbul merkezli bir sanat ekonomisinden söz edebilir miyiz?
- Sanat yapıtı öncelikle manevi değere sahiptir, maddi değeri ondan sonra gelir. Bu değer, kültürlere ve sosyo-ekonomik düzenlere göre değişir. Şüphesiz bugün İstanbul merkezli bir sanat ekonomisi var. Yakın bir zamana kadar sadece klasik dönem sanatçılarımızın koleksiyonları müzayedelerde ilgi görüyordu. Artık hem modern hem de çağdaş sanatçılarımızın eserlerine ilgi arttı.

Dış cephe yenilenecek

Şimdi bu alan özelleştirildi ama İstanbul Modern’in içinde kalacağı sözleşmede var. Siz de bir şeyler yapacak mısınız binaya?
- Burayı aldığımızda dışını boyamamız bile yasaktı. Dışını yenileme izni çıktı.
Dış cepheyi de, özelleştirmeden bu antrepoları alanlar mı yapacak?
- Bölgedeki dönüşümde İstanbul Modern’in müze olarak varlığının ve işlevinin büyümesi için gerekli her koşulu gözden geçiriyoruz. Sponsorların katkı ve desteği çok önemli. Şu ana kadar her zaman böyle ilerledik, bundan sonra da böyle olacağına inanıyorum.

10’ucu yıla özel

İstanbul Modern 10’uncu yıla özel neler yapacak?
- Haziran’da açılacak ses, müzik ve görsel sanatlar arasındaki ilişkiyi öne çıkaran ‘Çok Sesli’ adlı sergimiz, Türkiye’de 20. yüzyılın başından bu yana üretilen çalışmalara odaklanıyor. Eylülde Türk sinemasının 100. yılı nedeniyle, ‘Yüzyıllık Aşk: Türkiye’de Sinema ve Seyirci İlişkisi’ başlıklı bir sergiye evsahipliği yapacağız. Müzenin dış cephesine Sarkis’in Gökkuşak’ını koyduk.