Büyük markete hafta sonu ve zararına satış yasağı
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Şubat 23, 2006 00:00
Büyük mağazaları tanımlayan ve çalışma kurallarını belirleyen kanun teklifi, TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Teklif, süpermarket, hipermarket, megamarket, grosmarket adı altında faaliyet gösteren büyük mağazaların, hafta içi 10.00-20.00 saatleri arasında çalışmasını öngörüyor. Mağazaların tedarik fiyatlarının altında mal satmasını da yasaklıyor.
AKP Kahramanmaraş Milletvekili Fatih Arıkan’ın, büyük mağazaları tanımlayan ve çalışma kurallarını belirleyen kanun teklifi, TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Teklif, büyük mağazaların, hafta içi 10.00-20.00 saatleri arasında çalışmasını öngörüyor. Mağazalar, tedarik fiyatının altında zararına satış yapamayacak. Bu mağazaların haftada 1 gün kapalı tutulmasına da odalar ve belediyeler karar verecek. Büyük mağazaların kurulmaları ve ticari faaliyette bulunmaları ile denetlenmelerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen teklif, hangi ad altında olursa olsun, büyükşehir, il, ilçe ve belde belediyeleri sınırları içinde kalan, toplam alanı 400 metrekare üzerinde satış alanına sahip veya 3’ten fazla şubesi olan mağazaları kapsayacak.
BELEDİYE İZNİ: Teklif, büyük mağazayı, "400 metrekarenin üzerinde satış alanına sahip olan süpermarket, hipermarket, megamarket, grosmarket, tanzim satış mağazası ve benzeri isimler altında tüketim maddeleri ile ihtiyaç malzemelerinin toptan veya perakende satışının yapıldığı işyerlerini, 3 ve üzeri zincir mağazaları" olarak tanımlıyor. Buna göre, büyük mağazaların kuruluşuna, büyükşehir belediyeleri ile belediyeler tarafından izin verilecek. Satış alanı 10 bin metrekareyi geçmeyen büyük mağazaların kuruluş izinleri, imar planında ticaret merkezi olarak ayrılmış alanlarda, doğrudan büyükşehir belediyesi veya belediyeler tarafından verilecek. İmar planlarında ticaret merkezi olarak ayrılmamış alanlarda, bu izin, ilgili odanın görüşü alınarak verilecek. Satış alanı 10 bin metrekareden fazla olan büyük mağazaların kuruluş izinleri ise imar planlarında ticaret merkezi olarak ayrılmış alanlarda, ildeki dernek ve odaların görüşü alınarak, doğrudan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından onaylanacak. Büyük mağazaların yakınlığı, birbirine 500 metreden az olmayacak.
SİCİL OLUŞTURULACAK: Her ilde ticaret ve sanayi odası bünyesinde, "büyük mağazalar sicili" oluşturulacak. Yetkili makamlarca kuruluş izni verilen büyük mağazalar, "sicil defterine" kaydedilerek bir sicil numarası alacaklar. Büyük mağazalar ile büyüklüklerine bakılmaksızın, bu mağazaların satış zincirleri ve şubelerine ait belgeler, sicil dosyasında saklanacak. Büyük mağazaların aynı yerleşim merkezinde doğrudan veya dolaylı olarak satış mağazaları zinciri kurmaları ve şube açmaları da bu kanun hükümlerine tabi olacak.
Taslak tüketiciyi göz ardı ediyor
YASA Tasarısı’nın bu haliyle çıkmasına ihtimal vermeyen AMPD üyeleri, haftasonu sonu yasağı, fiyat kısıtlaması gibi öneriler getirilirken, tüketicinin refahı, değişen sosyo-kültürel yapı gibi unsurların gözardı edilmemesini istiyor. Bazı ülkelerde uygulanan haftasonu yasağının, komşu ülkelere alışveriş turları düzenlenmesi gibi sonuçlar doğurduğuna dikkat çeken sektör yetkilileri, fiyatlandırma konusunda ise "Çağdaş, organize perakendeciliğin ağırlıklı olduğu tüm ülkelerde enflasyon düşüktür. Enflasyonla mücadelede, tüketicinin seçme olasılığı önemli rol oynar. Organize perakendecilik bunu sağlar" değerlendirmesini yapıyor.
60 milyar dolarlık pazarı düzenleyecek
KANUN teklifinin gerekçesinde, özellikle yerleşim merkezlerinde kurulan ve büyük mağaza olarak adlandırılan alışveriş merkezlerinin yeterli otoparklarının olmamasının, müşteri ve araç trafik yoğunluğu şikayetlerine yol açtığı belirtildi. Gerekçede, büyük mağazaların kurulmasının ve ticari faaliyette bulunmasının onaya bağlanması ve denetimlerine ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesinin zorunluluk taşıdığı vurgulandı. 60 milyar dolarlık bir piyasayı ilgilendiren yasa teklifinin, mevcut haliyle AB müktesebatına uygun olduğu ifade edilen gerekçede, şu görüşlere yer verildi: "Bugün ülkemizde yaklaşık 122 bin bakkal, 62 bin büfe vardır. Satış alanı 400 metrekarenin altında ayrıca 16 bin, satış alanı 400 metrekarenin üzerinde ise 14 bin market faaliyet göstermektedir. Teklifin yasalaşması halinde, serbest piyasa ekonomisi, rekabet koşulları, haksız rekabetin önlenmesi, piyasa işleyişinin sağlıklı yürütülmesi açısından küçük esnafımız rahatlayacaktır. Teklif, büyük alışveriş merkezlerinin çalışma saatleriyle ilgili olarak AB ülkelerinde yürürlükte olan mevzuat baz alınarak, işçilerin çalışma saatlerine ilişkin zorunluluk getirmektedir."
İzinsiz mağazaya her 100 metrekare için 1000 YTL ceza
KURULUŞ izni almaksızın kurulan ve ticari faaliyette bulunan büyük mağazalar, büyükşehir belediyesi veya belediyeler tarafından kapatılacak ve bunların işletmecileri, satış alanları itibariyle 100 metrekare başına 1000 YTL para cezasıyla cezalandırılacaklar. Büyük mağazaların, rekabeti bozucu nitelikteki faaliyetleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Rekabet Kurumu’na iletilecek. Büyük mağazaların tedarikçileri veya üreticileri ile yaptıkları sözleşmelerden doğan ihtilaflar, sözleşmelerinde belirtilmesi halinde oda veya TOBB tahkim kurullarında çözülecek.
Pazarlar ve fabrika mağazaları istisna
MARKETLERLE ilgili kanun teklifinde, satış alanı itibariyle 400 metrekareyi aşmayan veya 3’ten fazla şubesi olmayan mağazalar, ilaç ve ecza depoları ile eczaneler, ruhsatlı esnafın yer aldığı semt pazarları, sadece ürettikleri mamulleri doğrudan halka satmak kaydıyla bin metrekareyi aşmayan fabrikaların satış mağazaları, kuruluş izninin dışında tutuluyor.
BELEDİYE İZNİ: Teklif, büyük mağazayı, "400 metrekarenin üzerinde satış alanına sahip olan süpermarket, hipermarket, megamarket, grosmarket, tanzim satış mağazası ve benzeri isimler altında tüketim maddeleri ile ihtiyaç malzemelerinin toptan veya perakende satışının yapıldığı işyerlerini, 3 ve üzeri zincir mağazaları" olarak tanımlıyor. Buna göre, büyük mağazaların kuruluşuna, büyükşehir belediyeleri ile belediyeler tarafından izin verilecek. Satış alanı 10 bin metrekareyi geçmeyen büyük mağazaların kuruluş izinleri, imar planında ticaret merkezi olarak ayrılmış alanlarda, doğrudan büyükşehir belediyesi veya belediyeler tarafından verilecek. İmar planlarında ticaret merkezi olarak ayrılmamış alanlarda, bu izin, ilgili odanın görüşü alınarak verilecek. Satış alanı 10 bin metrekareden fazla olan büyük mağazaların kuruluş izinleri ise imar planlarında ticaret merkezi olarak ayrılmış alanlarda, ildeki dernek ve odaların görüşü alınarak, doğrudan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından onaylanacak. Büyük mağazaların yakınlığı, birbirine 500 metreden az olmayacak.
SİCİL OLUŞTURULACAK: Her ilde ticaret ve sanayi odası bünyesinde, "büyük mağazalar sicili" oluşturulacak. Yetkili makamlarca kuruluş izni verilen büyük mağazalar, "sicil defterine" kaydedilerek bir sicil numarası alacaklar. Büyük mağazalar ile büyüklüklerine bakılmaksızın, bu mağazaların satış zincirleri ve şubelerine ait belgeler, sicil dosyasında saklanacak. Büyük mağazaların aynı yerleşim merkezinde doğrudan veya dolaylı olarak satış mağazaları zinciri kurmaları ve şube açmaları da bu kanun hükümlerine tabi olacak.
Taslak tüketiciyi göz ardı ediyor
YASA Tasarısı’nın bu haliyle çıkmasına ihtimal vermeyen AMPD üyeleri, haftasonu sonu yasağı, fiyat kısıtlaması gibi öneriler getirilirken, tüketicinin refahı, değişen sosyo-kültürel yapı gibi unsurların gözardı edilmemesini istiyor. Bazı ülkelerde uygulanan haftasonu yasağının, komşu ülkelere alışveriş turları düzenlenmesi gibi sonuçlar doğurduğuna dikkat çeken sektör yetkilileri, fiyatlandırma konusunda ise "Çağdaş, organize perakendeciliğin ağırlıklı olduğu tüm ülkelerde enflasyon düşüktür. Enflasyonla mücadelede, tüketicinin seçme olasılığı önemli rol oynar. Organize perakendecilik bunu sağlar" değerlendirmesini yapıyor.
60 milyar dolarlık pazarı düzenleyecek
KANUN teklifinin gerekçesinde, özellikle yerleşim merkezlerinde kurulan ve büyük mağaza olarak adlandırılan alışveriş merkezlerinin yeterli otoparklarının olmamasının, müşteri ve araç trafik yoğunluğu şikayetlerine yol açtığı belirtildi. Gerekçede, büyük mağazaların kurulmasının ve ticari faaliyette bulunmasının onaya bağlanması ve denetimlerine ilişkin usul ve esaslarının belirlenmesinin zorunluluk taşıdığı vurgulandı. 60 milyar dolarlık bir piyasayı ilgilendiren yasa teklifinin, mevcut haliyle AB müktesebatına uygun olduğu ifade edilen gerekçede, şu görüşlere yer verildi: "Bugün ülkemizde yaklaşık 122 bin bakkal, 62 bin büfe vardır. Satış alanı 400 metrekarenin altında ayrıca 16 bin, satış alanı 400 metrekarenin üzerinde ise 14 bin market faaliyet göstermektedir. Teklifin yasalaşması halinde, serbest piyasa ekonomisi, rekabet koşulları, haksız rekabetin önlenmesi, piyasa işleyişinin sağlıklı yürütülmesi açısından küçük esnafımız rahatlayacaktır. Teklif, büyük alışveriş merkezlerinin çalışma saatleriyle ilgili olarak AB ülkelerinde yürürlükte olan mevzuat baz alınarak, işçilerin çalışma saatlerine ilişkin zorunluluk getirmektedir."
İzinsiz mağazaya her 100 metrekare için 1000 YTL ceza
KURULUŞ izni almaksızın kurulan ve ticari faaliyette bulunan büyük mağazalar, büyükşehir belediyesi veya belediyeler tarafından kapatılacak ve bunların işletmecileri, satış alanları itibariyle 100 metrekare başına 1000 YTL para cezasıyla cezalandırılacaklar. Büyük mağazaların, rekabeti bozucu nitelikteki faaliyetleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Rekabet Kurumu’na iletilecek. Büyük mağazaların tedarikçileri veya üreticileri ile yaptıkları sözleşmelerden doğan ihtilaflar, sözleşmelerinde belirtilmesi halinde oda veya TOBB tahkim kurullarında çözülecek.
Pazarlar ve fabrika mağazaları istisna
MARKETLERLE ilgili kanun teklifinde, satış alanı itibariyle 400 metrekareyi aşmayan veya 3’ten fazla şubesi olmayan mağazalar, ilaç ve ecza depoları ile eczaneler, ruhsatlı esnafın yer aldığı semt pazarları, sadece ürettikleri mamulleri doğrudan halka satmak kaydıyla bin metrekareyi aşmayan fabrikaların satış mağazaları, kuruluş izninin dışında tutuluyor.