Bütçede yeni sistem

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasasıyla ilgili değişiklik meclisten geçti. Buna göre, kamu yönetimleri bütçelerini kalkınma planı, Cumhurbaşkanlığı programı, orta vadeli program, orta vadeli mali plan, Cumhurbaşkanlığı yıllık programı, stratejik planlarıyla program yapısına uyumlu şekilde ve performans esasına dayalı hazırlayacak. Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun gider cetvelinin bölümleri, analitik bütçe sınıflandırması esas alınarak programlar itibarıyla düzenlenecek. Düzenleyici ve denetleyici kurumlar da bütçelerini 3 yıllık bütçeleme anlayışı, stratejik planları ve performans programları ile program yapısını esas alarak Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda tanımlanan tertip düzeylerini içerecek şekilde hazırlayacak.

ŞEFFAFLIK TARTIŞMASI

Yeni sistem iktidar ile muhalefet arasında ‘şeffaflık’ tartışmasına yol açtı. AK Parti düzenlemeyi savunurken, ABD, Fransa, Kanada ve Avustralya gibi birçok ülkede bütçelerin program bütçe yaklaşımına uygun olarak hazırlandığını belirterek, bu yaklaşımın toplumun ihtiyaç ve beklentilerinin daha etkin bir şekilde belirlenmesi ve kamu kaynakları ile kamu hizmetleri arasında daha güçlü bir bağ kurulmasının yanı sıra kamu harcamalarında şeffaflığa ve hesap verilebilirliğe de katkı sağlayacağı görüşünü dile getirdi. Muhalefet ise fonksiyonel sınıflandırmayı kaldıran bu değişiklikle mali şeffaflığın ortadan kalkacağını, örneğin kamu özel iş birliğiyle hazırlanan garanti ödemeli projelerde müteahhitlere ödenecek paraların artık izlenemeyeceğini savunarak, “Zaten ‘ticari sır’ denerek saklanıyordu, bundan sonra takip edilmesi çok daha zorlaşmış olacak. Belediyelerin mali özerkliği de kaybolacak, bütçelerini kendi stratejik planlarına göre yaparlarken şimdi Cumhurbaşkanı programına uyumlu hâle getirmek zorunda kalacaklar” eleştirisini getirdi.

YETKİ ARTTIRILIYOR

Yasa, 2020 yılı için borçlanma yetkisini de arttırıyor. Buna göre, net borç kullanımı tutarı, 2020 yılı için 1 Ocak 2020 tarihinden geçerli olmak üzere Hazine ve Maliye Bakanı ve Cumhurbaşkanı tarafından artırılan net borç kullanım tutarının iki katı olarak uygulanacak. Bu artışın gerekçesi, COVID-19 pandemisinin sosyal ve ekonomik etkilerini azaltmak amacıyla alınan ekonomik tedbirler olarak açıklandı.

VAKIF KİRALARINA PANDEMİ ERTELEMESİ

Cumhurbaşkanlığının görev alanına giren ve uzmanlık gerektiren konularda çalıştırılmak üzere Cumhurbaşkanlığı raportörü ve raportör yardımcısı istihdamına ilişkin düzenleme ise önergeyle metinden çıkarıldı. Yasayla getirilen bazı önemli yenilikler şöyle: Vakıflara ait taşınmazların yapım ya da onarım karşılığı kiralama, restorasyon ya da onarım karşılığı kiralama ve kat karşılığı inşaat modeliyle yapım işlerinde 11 Mart 2020 tarihinden 31 Aralık 2020 tarihine kadar inşai faaliyetlere ilişkin süre uzatımı vermeye, yine kira ve ecrimisil bedellerinden 11 Mart 2020 tarihinden itibaren tahsil edilmesi gerekenleri başvuru şartı aranmaksızın 31 Aralık 2020 tarihine kadar ertelemeye Kültür ve Turizm Bakanı yetkili olacak. Aynı şekilde Kültür ve Turizm Bakanlığına ait taşınmazların kiracılarından 11 Mart 2020 tarihinden itibaren tahsil edilmesi gereken kira sözleşmesinden kaynaklı bedeller de başvuru şartı aranmaksızın 31 Mart 2020 tarihine kadar ertelemeye de yine bakanlık yetkili olacak. Bakanlık bu süreleri 3 ay uzabilecek. Bu alacaklar ertelenen süre sonunda, ertelenen süre kadar aylık taksitle, gecikme zammı ve faiz uygulamadan tahsil edilecek. 

HASTANE YOKSA TIP FAKÜLTESİ KAPATILACAK

Yasaya göre, tıp fakültesi açmak isteyen vakıf üniversitelerine, asgari 200 yatak kapasiteli ve YÖK’ün tıp eğitimi için gerekli gördüğü fiziki mekan ve donanım şartlarını sağlayacak hastane koşulu getirildi. Tanınan iki yıllık süre içinde bu koşulları yerine getirmeyen vakıf üniversiteleri uyarılacak. Bu sürenin bitiminden itibaren bir yıl içinde istenen belgeleri sunamayan tıp fakültelerine öğrenci verilmeyecek. Üç yıllık sürenin bitiminden itibaren iki yıl içinde koşulları yerine getiremeyenler ise kapatılacak.

KIRSAL MAHALLELER GELİYOR

Köy veya belde belediyesi iken mahalleye dönüşen ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde bulunup sosyo-ekonomik durumu, merkeze uzaklığı, yapılaşma durumu dikkate alınarak kırsal yerleşim özelliği taşıdığı saptanan mahalleler, kırsal mahalle kabul edilecek. Bu yerlerde gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde gelir vergisine tabi mükellefler tarafından iş yeri olarak kullanılan bina, arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar ve zirai üretimde kullanılan bina ve araziler, emlak vergisinden muaf olacak.