Bütçe yasa tasarısı TBMM'de kabul edildi

Kamu bankaları ve Fon’daki bankaların finansman yükümlülüğünü Hazine’ye devrini öngören yasa tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

Kanun, kamu bankaları ile Fon kapsamındaki bankaların portföyünde bulunan ve vadesinden önce erken itfa edilen özel tertip devlet iç borçlanma senetlerinin de vadesinde ödenen senetler gibi „net iç borç kullanımına“ ilişkin limitin hesaplanmasında dikkate alınması sağlanıyor.

Ayrıca, daha önceden öngörülmeyen nakit dışı senetlerin erken itfa edilerek kısa vadeli senetlere dönüştürülmesi durumunda, borçlanma ihtiyacının artabileceği göz önüne alınarak net borçlanma limiti yeniden düzenleniyor.

2001 Bütçe Kanunu’nda yapılan bir değişiklikle de sözkonusu bankaların piyasalardan daha uygun koşullu borçlanabilmeleri veya bu senetlerin kesin satışını yaparak kendilerine nakit imkanı yaratabilmelerinin sağlanması için “Özel Tertip Hazine bonosu“ ihracı da öngörüldüğünden, bu tip bonolar da „Devlet İç Borçlanma Senedi“ tanımı kapsamına alınıyor.

FAİZ ÖDEMELERİNE BÜTÇEDEN MAHSUP

2001 yılı için belirlenen faiz ödeneklerinin gerek daha önce ihraç edilmiş ve yıl içinde erken itfa edilerek kısa vadeli senetlere dönüştürülecek olan, gerek kısa vadeli olarak ihraç edilecek özel tertip senetlerinin vadelerinde yapılacak faiz ödemeleri nedeniyle yetersiz kalacağı anlaşıldığından, bu işlemler sonucu oluşacak faiz ödemeleri gerekli ödenek temin edilinceye kadar „Bütçeden Mahsup Edilecek Ödemeler Hesabı„ndan yapılacak.

Fon kapsamındaki bankaların iyileştirilerek ekonomiye tekrar kazandırılması ve satışlarının sağlanmasına yönelik faaliyetlerin finanse edilebilmesi için gerektiğinde bu kapsamda ihraç edilecek ya da daha önceden ihraç edilmiş senetlerin erken itfaya tabi tutularak karşılığında nakit ödenmesi olanağı getiriliyor. Böylece bu bankaların borçlanma ihtiyacının azaltılması ya da bu senetlerin itfa tarihindeki piyasa koşullarına uygun yeni özel tertip senetlerle değiştirilerek piyasalardan daha uygun koşullarla borçlanabilme imkanı yaratılıyor.

KAMU BANKALARINA KAYNAK

Kamu bankalarının yeniden yapılandırılması kapsamında bankaların özkaynak açıklarının giderilmesi ve sermaye yeterlik rasyolarının yasal oran olan yüzde 8’e çıkarılması amacıyla bu bankalara kaynak aktarılacak.

Buna göre, işlemler sonucu oluşacak ödemelerin, ödenek yetersizliği halinde „Bütçeden Mahsup Edilecek Ödemeler Hesabı„ndan yapılması öngörülüyor. Faiz, sermaye, görev zararı ve sosyal güvenlik giderleri için yeterli ödenek bulunmaması nedeniyle „Bütçeden Mahsup Edilecek Ödemeler Hesabı„ndan yapılan ödemeler karşılığı kadar Maliye Bakanı’na bütçeye ödenek ekleme yetkisi veriliyor.

Bütçe Kanunu çerçevesinde Ziraat, Halk ve Emlak bankalarının görev zararlarının tasfiye edilmesini teminen özel tertip devlet tahvili ihracına Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Bakan’ın teklifi üzerine Başbakan yetkili kılınıyor.

UYGUN KOŞULLARDA BORÇLANMA

Ayrıca, sözkonusu bankaların nakit sıkışıklığının çözülebilmesi amacıyla ihraç edilecek ya da daha önceden ihraç edilmiş senetlerin erken itfaya tabi tutularak karşılığında nakit ödenmesi ve böylece bu bankaların borçlanma ihtiyacının azaltılması ya da erken itfa tarihindeki piyasa koşullarına uygun yeni özel tertip senetlerle değiştirilerek piyasalardan daha uygun koşullarla borçlanabilme imkanı yaratılmasına ilişkin düzenlemeler de getiriliyor.

Sözkonusu bankaların 1999 ve daha önceki yıllara ait kar paylarından Hazine’ye isabet eden tutarların bankaların görev zararları alacakları veya ödenmemiş sermayelerine mahsup etmeye ilişkin işlemleri yapmaya Maliye Bakanı yetkili kılınıyor.

Ziraat Bankası’nın üreticilere, Halk Bankası’nın ise esnaf ve sanatkarlar ile girişimcilere açılmış bulunan kredilerin faiz oranlarının 2001 yılı sonuna kadar olmak koşuluyla; Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek esas ve usuller çerçevesinde düşürülmesi sonucunda oluşacak gelir kayıpları her iki banka için toplam 400 trilyon lirayı geçmemek kaydıyla bütçeden avans olarak ödenecek. Bu konuda ödenek yetersizliği halinde „Bütçeden Mahsup edilecek Ödemeler Hesabı„ndan ödeme yaptırmaya Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Bakan yetkilendiriliyor.

EMLAK BANKASI’NIN DURUMU

Tasarıda öngörülen bir düzenleme ile de kamu bankalarının yeniden yapılandırılması kapsamında Emlak Bankası’nın bankacılık bölümü Ziraat Bankası ile birleştiriliyor. Emlakbank’ın, bankacılık faaliyetleri dışında kalan malvarlıklarının ve bu konuda faaliyet gösteren iştiraklerindeki hisse paylarının ve ticari gayrimenkuller ile ihtiyaç fazlası gayrimenkulleri ise blanço değerleri üzerinden Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’na (TOKİ) devrediliyor.

Genel Kurul’da 5 siyasi partinin ortak önergesiyle, bu devrin Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi ortaklarına, gayrimenkullerin paydaşı gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri veya diğer ayni hak sahiplerine hiçbir hak doğurmayacağı hükmü eklendi.

TOKİ’ye devredilecek hak ve yükümlülükler nedeniyle bankanın bilançosunda meydana gelecek açığın karşılanabilmesi amacıyla adı geçen idarece Emlak Bankası’na senet ihraç edilmesi gerektiğinden, bu senetlere kısmen veya tamamen garanti vermeye Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Bakan yetkili kılınıyor.

DERVİŞ’E „SEÇİLMEMİŞ“ ELEŞTİRİSİ

FP Milletvekilleri, görüşmeler sırasında yaptıkları konuşmalarda Devlet Bakanı Kemal Derviş’i „seçilmemiş bir siyasi“ olması nedeniyle eleştirdi.

FP Bitlis Milletvekili Zeki Ergezen, Derviş’in “şahsı ile bir sorunu olmadığını“, ancak halka hesap vermek zorunda olmayan bir kişiye „nerede duracağı bilinmeyen bir ölçüde“ borçlanma yetkisi verilmesinin yanlış olduğunu söyledi.

FP Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya da Derviş’in seçilmemiş olması nedeniyle yasayla öngörülen yükü üzerine alamayacağını savundu. Birleşimi yöneten Başkanvekili Murat Sökmenoğlu’nun bu konuşmasına müdahale etmesi üzerine Uzunkaya, „Sayın Başkan siz burada Bakan adına mı millet adına mı görev yapıyorsunuz?“ diye sordu. Bu sözlere sinirlenen Sökmenoğlu, milli irade adına milletvekili seçildikten sonra „Sine-i millete dönmekte“ tereddüt etmeyen bir kişiye bunun söylenemeyeceğini ifade etti. Sökmenoğlu Genel Kurul’a, „Dışardan bakan atanmasına“ olanak veren Anayasa hükmünü okudu.

FP milletvekilleri, tasarının tüm maddeleri üzerinde Devlet Bakanı Kemal Derviş’in yetkisinin „Bakanlar Kurulu’na devredilmesini ya da Maliye Bakanı ile paylaşılmasını“ öngören önergeler verdiler. Ancak bu önergeler iktidar partisi milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.

Tasarı, Genel Kurul’da 46’ya karşı 226 oyla kabul edildi. Tasarının kabul edilmesinin ardından çok sayıda milletvekili, komisyon sırasına gelerek, Devlet Bakanı Kemal Derviş’i kutladı.

DERVİŞ’İN TEŞEKKÜR KONUŞMASI

Devlet Bakanı Kemal Derviş, tasarının yasalaşmasından sonra kürsüye gelerek bir teşekkür konuşması yaptı.

Çok önemli bir adım atıldığını blirten Derviş, yasa ile amacın borç almak değil, varolan borcu en iyi şekilde yönetmek ve azaltmak olduğunun altını çizmek istediğini söyledi.

(aa)