Bütçe dengesi açıklandı

Türkiye'nin, mart ayında merkezi yönetim bütçesi gelirleri 47,4 milyar lira, giderleri 91,2 milyar lira olarak kayıtlara geçti.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, mart ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, martta bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12,7 azalarak 47 milyar 443 milyon lira, bütçe giderleri yüzde 15,6 artışla 91 milyar 162 milyon lira oldu.

Ocak-mart döneminde ise bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,2 yükselerek 255 milyar 749 milyon lirayı, bütçe giderleri yüzde 12,1 artarak 285 milyar 330 milyon lirayı buldu.

Böylece, merkezi yönetim bütçesi martta 43 milyar 719 milyon lira ve ocak-mart döneminde 29 milyar 581 milyon lira açık verdi.

Buna göre, 2020 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri Mart 2019'da 78 milyar 846 milyon lira iken geçen ay yüzde 15,6 artışla 91 milyar 162 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2020 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 1 trilyon 95 milyar 461 milyon lira ödeneğin yüzde 8,3'ü kullanılmış oldu.
Faiz hariç bütçe giderleri martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 18,3 artarak 79 milyar 822 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 8,3 olarak hesaplandı.

Martta personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19,7 artarak 23 milyar 671 milyon lira olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 282 milyar 488 milyon lira ödeneğin yüzde 8,4'ü kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, martta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,8 artışla 3 milyar 962 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 48 milyar 120 milyon lira ödeneğin yüzde 8,2'si kullanılmış oldu.

Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 75 milyar 550 milyon lira ödeneğin yüzde 8,9'u harcandı. Bu ayda yüzde 42,5 artışla 6 milyar 733 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.

Cari transferler martta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23,9 artarak 39 milyar 466 milyon lirayı buldu. Bütçede öngörülen 451 milyar 122 milyon lira ödeneğin yüzde 8,7'si kullanıldı.

Martta 3 milyar 838 milyon lira sermaye gideri, 438 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 1 milyar 715 milyon lira oldu. Faiz giderleri martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 0,4 azalışla 11 milyar 340 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

BÜTÇE GELİRLERİ

Merkezi yönetim bütçe gelirleri, Mart 2019'da 54 milyar 370 milyon lira iken bu yılın mart ayında yüzde 12,7 azalışla 47 milyar 443 milyon liraya düştü. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin mart ayı gerçekleşme oranı 2019'da yüzde 6,2 olarak kayıtlara geçerken, geçen ay yüzde 5 oldu.
Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay 2019'un mart ayına göre yüzde 10,1 azalarak 36 milyar 954 milyon liraya geriledi. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 4,7 olarak tespit edildi.

Bu dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri, yüzde 23,1 düşerek 7 milyar 650 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 2 milyar 327 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 512 milyon lira olarak belirlendi.

Vergi türleri itibarıyla martta geçen yılın aynı ayına göre, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 397,6, kurumlar vergisi yüzde 33,1, gelir vergisi yüzde 16,6, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 7,5 düşerken, özel tüketim vergisi yüzde 43,4, diğer vergiler tahsilatı yüzde 30,8, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 24,4, harçlar yüzde 20,5 ve damga vergisi yüzde 8,1 artış gösterdi.

OCAK-MART DÖNEMİ GERÇEKLEŞMELERİ

Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Mart 2019 döneminde 254 milyar 443 milyon lira iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 12,1 artışla 285 milyar 330 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2020 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 1 trilyon 95 milyar 461 milyon lira ödeneğin yüzde 26'sı kullanılmış oldu.
Faiz hariç bütçe giderleri ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11,8 artarak 247 milyar 82 milyon liraya ulaştı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 25,8 olarak hesaplandı.

Personel giderleri, aynı süreçte yüzde 18,9 artarak 75 milyar 814 milyon lira olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 282 milyar 488 milyon lira ödeneğin yüzde 26,8'i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11,6 artışla 12 milyar 771 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 48 milyar 120 milyon lira ödeneğin yüzde 26,5'i kullanılmış oldu.

Ocak-Mart döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 75 milyar 550 milyon lira ödeneğin yüzde 24,3'ü harcandı. Bu dönemde yüzde 34,8 artışla 18 milyar 342 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti. Cari transferler yüzde 15,7 artarak 113 milyar 736 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 451 milyar 122 milyon lira ödeneğin yüzde 25,2'si kullanıldı.

Bu dönemde 16 milyar 114 milyon lira sermaye gideri, 794 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 9 milyar 510 milyon lira oldu. Faiz giderleri yüzde 14,6 yükselişle 38 milyar 248 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

BÜTÇE GELİRLERİ

Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın ocak-mart döneminde 218 milyar 283 milyon lira iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 17,2 artarak 255 milyar 749 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin ocak-mart dönemi gerçekleşme oranı 2019'da yüzde 24,8, bu yılın aynı döneminde yüzde 26,7 oldu.

Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde 2019'un ocak-mart dönemine göre yüzde 14,2 artarak 176 milyar 100 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 22,4 olarak tespit edildi.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri, yüzde 23,7 yükselerek 70 milyar 410 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 5 milyar 996 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 3 milyar 243 milyon lira olarak belirlendi.

Vergi türleri itibarıyla ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, harçlar yüzde 43,7, kurumlar vergisi yüzde 30,8, diğer vergi gelirleri yüzde 28,5, özel tüketim vergisi yüzde 25,4, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 22,6, damga vergisi yüzde 14,9, ithalde alınan kayma değer vergisi yüzde 11,9 ve gelir vergisi yüzde 4 artarken dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 34,1 düştü.