Buğdayda stok değil sıcaklık sorun
Güncelleme Tarihi:
Tahıl Koridoru, bugün Rusya’da gerçekleştirilecek toplantıda yeniden gündeme taşınacak. Temmuz ayında koridorun kapanmasıyla birlikte Karadeniz’den ihraç edilen tahıl oranını yüzde 60’lardan yüzde 80’e çıkaran Rusya için anlaşma, ticari bir faydadan çok siyasi bir koz olarak yorumlanıyor. Analistler fiyatlarda artış beklemezken; Türkiye’nin buğday stoklarında sorunu olmadığını belirten uzmanlar ise uyarıyor: “Buğday bu yıl ucuz kurtuldu. Önümüzdeki yıl ekilecek mahsullerle ilgili son dönemdeki sıcaklar sorun oluşturacak.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin, Tahıl Koridoru gündemiyle bugün Rusya’nın Soçi şehrinde bir araya gelecek. Dünyanın gündemindeki anlaşmaya ilişkin yapılacak görüşme öncesi değerlendirmede bulunan Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği (IAOM) Başkanı Eren Günhan Ulusoy, Türkiye’nin bu yılsonuna kadar buğday sıkıntısı çekmeyeceğini belirtti. Tahıl Koridoru’nun kapanmasının ardından Rusya’nın Karadeniz’den çıkacak tahıl oranı sahipliğinin de yüzde 60’lardan yüzde 80’lere çıktığını söyleyen ve “Tahıl piyasasında TMO’nun kasası dolu” diyen Ulusoy, bu sene sorun yaşanmasa da yüksek sıcaklıklar nedeniyle gelecek yıl mahsulde sorun yaşanabileceğine dikkat çekti. Analistler ise uzun süredir düşüş trendindeki buğday fiyatlarına ilişkin, “Rusya’nın anlaşmadan çekilmesine rağmen halen arz devam ediyor. Fiyatlarda yukarı yönlü bir hareket şimdilik zor görünüyor” değerlendirmesini yaptı.
RUSYA’NIN BUĞDAY İHRACATI ARTIYOR
Ulusoy, Rusya’nın Tahıl Koridoru’nun bitişinden kârlı çıktığını söyledi ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Rusya 1 Temmuz 2022-30 Haziran 2023 arasında 46 milyon ton buğday ihracatıyla rekor tahıl ihracatı gerçekleştirdi. 2023 beklentisi de 47.5 milyon ton. Temmuz ayında geçen yıl 2.9 milyon ton ihracat gerçekleştirmişken buğdayda, bu yıl temmuz ayında 4.5 milyon ton, tüm tahıl ürünlerinde 5.1 milyon ton ihracat gerçekleştirdi. Rusya’dan 47 milyon ton, Ukrayna’dan 11 milyon ton buğday ithal ediyoruz. Türkiye Rusya için liste başı. Rusya’nın limanlarıyla ilgili de bir sorun görünmediği için buğdayda bir sorun yaşamayı beklemiyoruz.”
SICAKLIK GELECEK YIL İÇİN SORUN
“Tarımın yapısal problemleri her zaman var. İhracata yönelik bir üretim anlayışı tarım için fırsat olacaktır” diyen Ulusoy, TMO’nun tahıl alımının 10 milyon tonu geçtiğini ve alımın da sürdüğünü belirterek, “Buğdayda 21 milyon ton rekolte bekliyoruz. En son bu oranı 2015’te görmüştük. Bu kadar iyisini kimse beklemiyordu. TMO, çiftçiyi de koruyan bir fiyat verdi. TMO’nun elinde de tarihi bir stok var. Dolayısıyla ilerleyen aylarda Türkiye kendisi için bir güvenlik rezervi oluşturdu. Tahıl piyasasında TMO’nun kasası dolu” dedi. Sıcaklıkların etkisinin bu yıl olmasa da gelecek yıl görülebileceğine dikkat çeken Ulusoy, “Dünyanın gündeminde tahıl koridoru dışında aşırı sıcaklar da var. Şubat-mayıs döneminde yağış aldık, sıcaklar haziranda geldi. Buğday tam tabiriyle ucuz kurtuldu. O dönemi atlattı. Şu an toprağın rutubeti zayıflıyor. Önümüzdeki yıl ekilecek mahsullerle ilgili şu anki sıcaklık sorun” değerlendirmesini yaptı.
‘FİYATLARDA YUKARI YÖN ZOR GÖRÜNÜYOR’
Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen ise buğday arzının yüksek seyrettiğini belirtti ve “İklim değişikliği ve savaşa rağmen buğday arzına yönelik endişeler çok fazla değil. Rusya anlaşmadan çekildi ama arz devam ediyor. Fiyatlarda yukarı yönlü bir hareket şimdilik zor görünüyor. Fiyatlardaki düşüşün nedeni, üretim ve stok beklentilerinin yüksek seyretmesi ve savaşa rağmen buğday arzının sürmesi. Fed’in faiz artırımlarına devam ediyor olması dolar endeksini yükseltti. fakat asıl yükselten Fed’in şahin açıklamalarıydı. Bundan sonra en kötünün görüldüğü beklentisi oluşacaktır ve fiyatlarda artık resesyondan çıkış etkilerini görmeye başlayacağız. Fakat ilk etki endüstriyel emtiada ve pamuk gibi ürünlerde olabilir, buğday üzerindeki etkisi nispeten düşük olacaktır” dedi.
RUSYA’NIN GÖZÜ UKRAYNA’NIN ALICILARINDA
Ukraynalı tarım danışmanlık şirketi UkrAgroConsult, anlaşmanın askıya alınmasının ardından ilk 2 günde buğday ve mısırda fiyatların yüzde 8-10 seviyesinde arttığını hatırlatarak, “Ukrayna küresel gıda güvenliğinde önemli bir rol oynamaya devam ediyor. Tahıl tedarikindeki kısıtlamaların önümüzdeki dönemde daha yüksek fiyatlara yol açacağını düşünüyoruz. Brezilya’da yüksek oranlardaki hasat, Ukrayna mısırındaki düşüşü kısmen telafi edecek ancak bu, Asya ülkeleri için geçerli. Ukrayna’nın buğday arzındaki azalma, yüksek stoku olan ve bu yılki hasat için beklentisi yüksek olan Rusya’nın işine yarıyor. Rusya, indirim yaparak Ukrayna tahılının geleneksel alıcılarını uzaklaştırmak için her türlü çabayı gösterecek” açıklamasını yaptı.