Buğday krizi derinleşiyor

Rusya-Ukrayna savaşının neden olduğu tahıl krizi, önemli üreticilerde görülen olumsuz hava olayları nedeniyle daha da derinleşecek. Uluslararası Buğday Konseyi (IGC) Mayıs 2022 tarihli son raporunda “Küresel buğday üretiminin son üç yılın en düşük seviyesinde gerçekleştiğini” açıkladı. ABD Tarım Bakanlığı verileri de, 2022-2023 sezonu için buğday üretiminde en uygun iklim koşullarının Karadeniz çevresindeki ülkelerde yaşanacağını gösterirken, bölgenin iki önemli üreticisi Rusya ve Ukrayna’nın savaş sebebiyle dünyanın talebini karşılaması mümkün gözükmüyor. Öyle ki Ukrayna, hasat sezonunda yüzde 40’lık bir düşüş beklediğini bildirdi. Buğday üreticileri listesinde ilk sırada yer alan Rusya ise Batı yaptırımlarına karşılık tahıl ihracatını engelleme politikasından kısa vadede vazgeçmeyeceğe benziyor.

GÜBRE DE ETKİLİYOR

Anormal hava olayları, Fransa’dan Arjantin’e, Hindistan’dan Çin’e kadar hasat sezonuna dair beklentileri olumsuz etkiliyor. Aşırı sıcaklıkların beklenenden haftalarca erken geldiği Hindistan’da buğday üretiminin gerileyeceği tahmin ediliyor. İç talebi karşılama kaygısı güden Hindistan yönetimi, mayıs ayı ortasında dışarıya buğday satışını yasaklamıştı. Öte yandan, Rusya ile beraber dünyanın en büyük gübre ihracatçısı olan Çin’in iç talep baskısıyla gübre ihracatına yasak getirmesi de tahıl üretimini etkileyen bir başka problem olarak öne çıkıyor. Gübrede Çin’e bağımlı üçüncü büyük buğday ihracatçısı Avustralya’da yasak sebebiyle fiyatlar artarken çiftçiler, üretimde ciddi düşüş bekliyor.

GÖZLER ÇİN’DE

Güney Amerika’nın ilk sırada gelen üretici ve ihracatçısı Arjantin’de de uzmanlar, hava sıcaklıklarını mevsim normallerinin altına düşmesi sebebiyle son 12 yılın en sıkıntılı hasat sezonunun gerçekleşmesinden korkuyor. Bir diğer Güney Amerika ülkesi Brezilya’da ise bahar sezonunda son 40 yılın en düşük yağış oranının ölçülmesi, çiftçileri kaygılandırıyor. 37 milyon nüfuslu Kuzey Afrika ülkesi Fas ise, son 30 yılın en kötü kuraklığıyla başa çıkmaya çalışıyor. Afrika ülkelerinin pek çoğunun buğdayı Avrupa, Rusya ve Ukrayna’dan aldığı düşünüldüğünde üretimdeki düşüşün, bölgedeki sıkıntıyı daha da derinleştirmesi bekleniyor. Üretimde ilk sıralarda yer almasına karşın nüfusu nedeniyle ihracatçı olmayan Çin de kuraklıktan etkilenen ülkeler arasında. Dünyanın en kalabalık ülkesinin buğday ithalatını arttırmak zorunda kalması, arz talep dengesini etkileyebilir.

AVRUPA YEMLİK BUĞDAYLA UNLU MAMÜLE BAŞLADI

Avrupa Birliği ülkelerinin tamamında buğday üretimi geçen yıla oranla ortalama yüzde 2 düşmüş durumda. Birlik’te buğday üretiminde ilk sırada yer alan Fransa, rekor sıcaklıklar yüzünden üretimde düşüş yaşanacağını öngörüyor. İklim krizinden en çok etkilenen ülkelerden İspanya da yüksek sıcaklıklarla başa çıkmaya çalışıyor. Öyle ki, ülkede un tedarikinde yaşanan problemler sebebiyle bazı restoranlar unlu ürünlerini “yemlik buğdayla” üretmeye başlamak zorunda kaldı. Romanya ve Macaristan, uzun süren kuraklık dönemleri sebebiyle üretimin düşmesinin beklendiği diğer iki Avrupa ülkesi.

‘TÜRKİYE İHTİYACINI KARŞILAR’

Dünya buğdayı tartışırken, uzmanlar Türkiye’nin buğdayla ilgili bir sıkıntısı olmadığını vurguladı. Geçtiğimiz hafta Hürriyet’e özel açıklamalarda bulunan Orta Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Uysallı, Türkiye’nin her sene ithal ettiği 7-8 milyon ton buğdayın iç pazar için değil ihraç ürünlerini üretebilmek için ihtiyaç duyduğunu söylemişti. Uysallı, “Buğday sıkıntımız yok. Türkiye’nin bu sene hasatta ulaşacağı rakamlar ihtiyacını rahat karşılar. Bu yıl 36 milyon tona yakın hasat bekliyoruz, söz konusu rakamın 19 milyon tonu buğday hasadı olacak” demişti.