Halde faaliyet gösteren binlerce sebze meyve firması ile ilgili önemli karar

İSTANBUL’un sebze ve meyve ihtiyacını karşılayan 800’e yakın hal şirketi ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Hal Müdürlüğü’nü karşı karşıya getiren ‘devir parası’ mahkemeden döndü. Mahkeme, Hal Müdürlüğü’nün, hisse devri yapılan bir şirketten istediği 270 bin liranın kanuna aykırı olduğuna işaret ederek yürütmeyi durdurdu. Kararın, benzer durumdaki binlerce firma için de emsal nitelikte olduğu kaydedildi. İstanbul Bayrampaşa ve Ataşehir’deki sebze meyve halinde 770 kadar firma faaliyet gösteriyor. Türkiye genelindeki 169 halde ise 11 bin kadar firma bulunuyor. Binlerce hal firmasını ilgilendiren sürecin gerisinde ise, Bayrampaşa’daki bir şirketin hisselerinin el değiştirmesi yer alıyor.

İMESKOM Başkanı Mehmet Sıddık Kılıç, hisse devirleri sürecinde alınan paraların, üyelerine ağır geldiğini aktardı.

DEVİR TESPİT EDİLDİ
E. M. B., Nazar Sebze Meyve Gıda Ürünleri şirketindeki hissesinin tamamını Nisan 2018’de M. C.’ye sattı. İBB Hal Müdürlüğü ise devir işlemini, geriye dönük yaptığı incelemede fark etti. Hal Müdürlüğü geçen 21 Mart günü, şirkete yazı gönderdi. Yazıda, devir işlemine ilişkin Hal Müdürlüğü’ne bildirimde bulunulmadığı kaydedildi. Yazıda, devir bedeli olarak Hal Müdürlüğü’ne 180 bin TL; işlem önceden bildirilmediği için 90 bin TL ceza toplam 270 bin TL’nin ödenmesi istendi. Yazıda, bedelin dayanağı olan yönetmeliğin ilgili maddesine de yer verildi. Davaya konu Aralık 2012 tarihli yönetmeliğin ilgili maddesi “Tüzel kişiliğe dışarıdan giren hissedarlardan hisse oranınca devir bedeli alınır. Hal Müdürlüğü’nden izinsiz olarak yapılan şirket hisse devirlerinde, devir bedelinin yüzde elli fazlasıyla ve değişiklik tarihinden ödeme gününe kadar geçen süre için gecikme zammı hesaplanarak tahsil edildi. Devir işlem bedelini, tespit tarihinden itibaren 15 gün içinde ödemeyenlerin faaliyetine izin verilemez” diye düzenlenmiş.

KANUNA AYKIRI
hal Müdürlüğü yazısı 2 Nisan 2019 günü şirkete tebliğ edildi. Şirket, konuyu yargıya taşıdı. İstanbul 13. İdare Mahkemesi’nde açılan davada, 270 bin liralık işlemin yürütmesinin durdurulması ve iptali ile yönetmeliğin ilgili maddesinin iptali istendi. Dava dilekçesinde özetle “Yönetmelik hükmü, dayanak kanun hükümlerinin tamamına aykırı. Tüzel kişilerde hisse devrine ilişkin yönetmelikte geçen hükümler, dayanak kanunlarda yok. Yönetmeliğin 12. maddesinin tamamı iptal edilmeli” denildi. Dilekçede, 270 bin TL için de “Bu işlem usul ve yasaya açıkça aykırı” denildi.

TELAFİSİ GÜÇ ZARARLAR DOĞAR
DAVALI İBB adına yapılan savunmada şöyle denildi: “Dava konusu işleme esas alınan ilgili yönetmelik, kanunlara uygun düzenlendi. Dava konusu işlem usul ve yasaya uygun. Hukuki dayanaktan yoksun davanın ve yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilsin.” Mahkeme, 8 Temmuz’da karar verdi ve iptali istenen yönetmelik maddesinin, kanun ve yönetmeliklere dayanmadığına hükmetti. Kararda, şirketin ödemesi istenen 270 bin liraya ilişkin “İşlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır” denildi. Mahkeme, ‘telafisi güç zararlar doğar’ diyerek ödeme işlemi ve ilgili yönetmeliğin 12. maddesinin yürütmesini oy çokluğu ile durdurdu. 

DEVİR PARASI ARTIK ALINAMAZ
KARARI değerlendiren davacı Nazar Gıda'nın avukatı Fırat Epözdemir, “Mahkemenin, yönetmeliğin özellikle ‘Tüzel Kişilerde Hisse Devri’ başlıklı 12. maddesini ‘açıkça hukuka aykırı’ olarak görüp yürütmesini durdurması kararı vermesi oldukça önemli. Yönetmelik maddesinin hukuka aykırı olduğuna daha önce dikkat çekmiştim. Çok sayıda tüzel kişi ve hissedarlarında hukuka aykırı şekilde ‘hisse devir bedeli’ adı altında para alındı. Yürütmenin durdurulması kararı devam ettikçe, artık devir parası alınmayacak ve bu yönlü mağduriyetler de yaşanmayacaktır. Karar benzer durumlar için emsal teşkil edebilir” dedi.

Ödemek ağır geliyordu
İSTANBUL Meyve ve Sebze Komisyoncuları ve Tüccarları Derneği Başkanı Mehmet Sıddık Kılıç ise karara ilişkin “Belediye yıllarca bu paraları bizlerden alıyor. Doğrusu bu paraları ödemek üyelerimize ağır da geliyor. Eğer ödeme yapılmazsa da iş yapamazsın. Mahkemenin kararı, bizlerin yararına oldu” diye konuştu.